همه چیز درمورد پردازنده‌های نسل چهاردهم لپ‌تاپ اینتل، Meteor Lake، بدانید

سرانجام اینتل طی اتفاقات AI Anywhere از نسل چهاردهم پردازنده‌های لپ‌تاپ خود موسوم به Meteor Lake رونمایی کرد. همان گونه که از نام این اتفاقات قابل گمان است، اینتل در این پردازنده‌ها روی توانمندیهای مبتنی بر هوش مصنوعی تمرکز کرده است. این شرکت با منفعت‌گیری از «واحد پردازش عصبی» (NPU)، کارکرد ماموریت های مبتنی بر هوش مصنوعی را برای‌ کاربران بهبود می‌بخشد. اینتل این چنین در این نسل به منفعت گیری از هسته‌های کم‌مصرف تازه LPE روی آورده است که افت زیاد تر مصرف انرژی در زمان پردازش ماموریت های سبک را به‌همراه دارد.

در این نوشته می‌خواهیم شما را به‌طور کامل با تازه ترین پردازنده‌های اینتل آشنا کنیم، تا انتها همراه دیجیاتو باشید.

نام‌گذاری تازه پردازنده‌های نسل چهاردهم

مسئله قابل‌دقت، نام‌گذاری تازه پردازنده‌های اینتل است؛ جایی که بعد از ۱۵ سال با پسوند i خداحافظی می‌کنیم و به‌جای آن، کلمه «اولترا» را در نام‌گذاری پردازنده‌های نسل ۱۴ به‌ کار می‌بریم. علت این تحول نام اشکار است؛ نسل چهاردهم برای اراعه کارکرد سریع تر و کارایی زیاد بالاتر نسبت به پردازنده‌های قبلی طراحی شده‌ است و با وجود هسته‌های قوی، کم‌مصرف و LPE، کارکرد سطح بالایی در اجرای بازی‌ها و کارهای گرافیکی خواهند داشت.

پردازنده‌های نسل چهاردهم به دو سری مجزا H و U تقسیم شده‌اند. این چنین اینتل سری اقتصادی Core i3 را کنار گذاشته و عمده تراشه‌های خود را در دو گروه Core Ultra 5 و Core Ultra 7 اراعه می‌کند. نیرومندترین تراشه نسل چهاردهم، یعنی Core Ultra 9 185H نیز به همراه دو تراشه Core Ultra 7 164U و Core Ultra 5 134U، طی سه ماهه اول ۲۰۲۴ از راه خواهند رسید. یقیناً انتظار می‌رود در آینده پردازنده‌های بیشتری به این خانواده اضافه بشود.

مشخصات فنی پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل

سری Meteor Lake نسبت به رپتور لیک (نسل سیزدهم پردازنده‌های اینتل)، ویژگی‌های جدیدی را به‌همراه می‌آورد. در رپتور لیک از لیتوگرافی ۱۰ نانومتری برای ساخت تراشه‌ها منفعت گیری شده می بود، درحالی که نسل تازه با فرآیند ۷ نانومتری تشکیل می‌بشود؛ به این علت مصرف انرژی کمتر و فرکانس بالاتری را در این سری ناظر هستیم. این چنین منفعت گیری از واحد پردازش عصبی در میتیور لیک، دسترسی به ابزارهای هوش مصنوعی را برایتان فراهم می‌کند. در جدول زیر نگاهی به مشخصات پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل داریم:

در ابتدا به سراغ پردازنده‌های Core Ultra-H می‌رویم. نیرومندترین تراشه میتیور لیک، یعنی Core Ultra 9 185H در این دسته وجود دارد و با ۱۶ هسته، ۲۲ رشته، حافظه کش ۲۴ مگابایت و فرکانس ۵.۱ گیگاهرتز از راه می‌رسد. پردازنده Core Ultra 7 165H هم به ۱۶ هسته و ۲۲ رشته تجهیزاست و در مشخصات آن ۲۴ مگابایت حافظه کش، فرکانس مکس توربو ۵.۰ گیگاهرتزی و ۸ هسته‌ گرافیکی Xe دیده می‌بشود. این چنین تراشه دیگر، یعنی Core Ultra 7 155H نیز شبیه مدل Core Ultra 7 165H است و تنها از شدت کلاک پایین‌تری (۴.۸ گیگاهرتز) حمایتمی‌کند. 

درادامه Core Ultra 5 135H را داریم که با ۱۴ هسته (۴ هسته قوی، ۸ هسته کم‌مصرف و ۲ هسته LPE) و ۱۸ رشته اراعه می‌بشود و از مشخصه‌هایی همچون ۱۸ مگابایت حافظه کش، هفت هسته گرافیکی Xe و حداکثر فرکانس ۴.۶ گیگاهرتز منفعت گیری می‌کند. Core Ultra 125H نیز تنها در اراعه شدت کلاک ۴.۵ گیگاهرتز با تراشه قبلی تفاوت دارد.

حال نوبت به‌ تراشه‌های Core Ultra-U می‌رسد؛ جایی که اینتل طول عمر باتری و قابلیت حمل دستگاه را در برتری خود قرار داده است. همه پردازنده‌های سری U از ۱۲ هسته (شامل ۲ هسته پرقدرت، ۸ هسته کم‌مصرف و ۲ هسته LPE)، چهار هسته گرافیکی Xe و ۱۴ رشته منفعت می‌گیرند. بااین‌حال، تفاوت این پردازنده‌ها در فرکانس آن‌ها است. Core Ultra 7 165U فرکانس ۴.۹ گیگاهرتز را اراعه می‌دهد و این رقم برای Core Ultra 7 155U به ۴.۸ گیگاهرتز می‌رسد. دو تراشه دیگر، یعنی Core Ultra 5 135U و Core Ultra 5 125U نیز به‌ترتیب شدت کلاک ۴.۴ و ۴.۳ گیگاهرتز دارند. 

درنهایت به دو تراشه Core Ultra 7 164U و Core Ultra 5 134U می‌رسیم به ترتیب از فرکانس‌های ۴.۸ و ۴.۴ گیگاهرتز حمایتمی‌کنند و ۴ هسته Xe نیز برای مدیریت امور گرافیکی آن‌ها در نظر گرفته شده است. زیاد تر پردازنده‌های نسل چهاردهم بین ۹ تا ۲۸ وات در حالت پایه و ۳۰ الی ۱۱۵ وات در حالت توربو توان حرارتی خواهند داشت و این رقم برای Core Ultra 9 185H به گمان زیادً به ۴۵ تا ۱۱۵ وات می‌رسد. 

معماری پردازنده‌های Meteor Lake اینتل

نسل چهاردهم پردازنده‌های اینتل با فرآیند Intel 4 ساخته خواهد شد و با منفعت گیری از طراحی کاشی‌محور، چهار کاشی محاسبات، IO ،GPU و SOC را در خود جای خواهند داد. ربط این کاشی‌ها با یکدیگر علتشده تا با «معماری ترکیبی کارکرد سه‌بعدی» مواجه شویم که مصرف انرژی را با فعال‌کردن هسته‌های پرقدرت تنها در شرایط اضطراری مدیریت می‌کند. یقیناً وجود فناوری‌هایی همچون Intel Thread Director نیز نگرانی‌ها را بابت بهینه‌سازی این کاشی‌ها از بین بردن کرده است.

این چنین اینتل به منفعت گیری از طراحی ۷ نانومتری TSMC روی آورده و همچون تراشه‌های سری M اپل، خواهان اراعه یک کامپیوتر کامل روی تراشه‌های میتیور لیک است. این مقصد دور از دسترس نیست؛ چون فناوری Intel Foveros با عمر چندساله‌ در تراشه‌های شرکت آمریکایی، این مقصد را محقق می‌سازد.

علاوه‌براین، متخصصان اینتل از هسته‌های Redwood Cove و Crestmont به‌‌ترتیب برای هسته‌های قوی و کم‌مصرف منفعت برده‌اند. هسته‌های LPE نیز برای انجام ماموریت های مقیاس‌پذیر چندرشته‌ای و فعالیت‌های سبک‌تر آماده شده‌اند.

اضافه‌ بر موارد بالا، معماری گرافیکی آرک پایه و مبنا همه تراشه‌های میتیور لیک است و وجود هسته‌های Xe، پردازش بازی‌های سنگین و هوش مصنوعی را آسان‌تر می‌سازد. هر تراشه از یک واحد پردازش عصبی (NPU) برخوردار است که منفعت گیری از هوش مصنوعی و قابلیت‌های آن‌ را بدون سختی بر CPU یا GPU مهیا می‌کند. این چنین اتصال وای‌فای ۷، رم LPDDR5 و LPDDR5X و حمایتاز استاندارد PCIe نسل ۴ و ۵ جزو دیگر مشخصات نسل چهاردهم شمرده خواهد شد.

کارکرد پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل

به‌ لطف طراحی Intel 4، تراشه‌‌های میتیور لیک ۲۱.۵ درصد فرکانس بالاتری را در قیاس با نسل‌ قبل اراعه خواهند داد و همینطور در فرکانس شبیه، ۴۰ درصد افت مصرف انرژی را به‌ ارمغان می‌آورند. اگرچه اینتل اذعان داشته که فرکانس بالاتر ضامن کارکرد بهتر تراشه‌ها نیست؛ اما این افزایش فرکانس، یک محرک روبه‌جلو برای نسل تازه پردازنده‌های اینتل محسوب می‌بشود.

مطابق بنچمارک لورفته از Core Ultra 7 155H در Geekbench 6، تراشه نام‌برده در کارکرد تک‌هسته‌ای امتیازی بیشتر از ۲۰۰۰ و در کارکرد چندهسته‌ای نیز عددی نزدیک به ۱۲۰۰۰ کسب کرده تا هم‌سطح پردازنده نسل قبل Core i7-13700H طبقه‌بندی بشود.  

در قسمت کارکرد چندرشته‌ای، Core Ultra 7 165H نزدیک به ۸ درصد از Core i7-1370P و ۱۱ درصد از Ryzen 7 7840U بهتر عمل می‌کند. این چنین اینتل از برتری ۱.۵ برابری Core Ultra 7 165H در برنامه‌های تجهیزبه هوش مصنوعی مولد همانند ادوبی لایت‌روم خبر می‌دهد.

برگ برنده میتیور لیک را می‌توان کارکرد گرافیکی آن دانست؛ چون مطابق حرف های اینتل، کارکرد گرافیکی میتیور لیک دو برابر سریع تر از پردازنده‌های Core i7 نسل قبل خواهد می بود. این چنین پیشرفت‌های مهمی در اجرای برخی بازی‌ها دیده می‌بشود و تراشه‌های نسل چهاردهم به گمان زیادً برتری ۱۰۰ درصدی نسبت به نسل قبل در اجرای بازی Baldur’s Gate 3 دارند.

اینتل در ادامه تست‌های خود، یک محیط آزمایشی متشکل از ۱۸ بازی با وضوح 1080p فراهم کرد و نتایج آن از برتری ۵ الی ۱۱ درصدی Core Ultra 7 165H در قیاس با AMD Ryzen 7 7840U حکایت داشت. درکنار این موارد، پردازنده‌های تازه با به‌‌کارگیری فناوری Intel XeSS شدت ۸۲ فریم‌ بر ثانیه را اراعه خواهند داد (Intel XeSS یک فناوری ارتقا مقیاس است که با رندرکردن فریم‌های وضوح پایین و آپدیت آن‌ها به رزولوشن بزرگ‌تر کار می‌کند). 

قیاس پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل با رایزن ۸۰۴۰

میتیور لیک در بازار پردازنده‌های لپ‌تاپ تنها نیست و رقیب قدرتمندی به نام سری رایزن ۸۰۴۰ (Ryzen 8040) را پیش‌روی خود می‌بیند. تعداد بسیاری از ویژگی‌های میتیور لیک همانند کارکرد گرافیکی، کارایی و بهبود قابلیت‌های هوش مصنوعی در سری تازه رایزن هم دیده می‌بشود، اما این همه نوشته نیست.

مطابق ادعای برخی منبع های، انگارً رایزن ۸۰۴۰ در اراعه قابلیت‌های هوش مصنوعی بر میتیور لیک تسلط خواهد کرد؛ چون واحد پردازش عصبی مورد منفعت گیری در رایزن ۸۰۴۰ قدرتی برابر ۱۶ TOPS دارد و به گمان زیادً این عدد برای تراشه‌های نسل چهاردهم به ۱۰ TOPS می‌رسد.

بااین‌حال برای بازدید دقیق‌تر باید چشم به راه اراعه رسمی نمایندگان این دو سری باشیم. جدول زیر نگاهی کلی به مشخصات تعدادی از پردازنده‌های میتیور لیک و رایزن ۸۰۴۰ دارد:

قیمت پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل

بعد از اراعه رسمی نسل چهاردهم، سازندگان مختلفی از تازه ترین لپ‌تاپ‌های تجهیزبه میتیور لیک با برچسب‌های قیمتی متفاوت رونمایی کردند. لنوو IdeaPad Pro 5i را با قیمت ۱۱۵۰ دلار معارفه کرد و ایسر نیز لپ‌تاپ Predator Triton Neo 16 را با قیمت پایه ۱۵۰۰ دلار روانه بازار می‌کند. این چنین گمانه‌زنی‌ها حاکی از قیمت ۲۶۰۰ دلاری نسخه پایه گلکسی اولترا بوک ۴ است.

در سایت اینتل قیمت‌های پیشنهادی برای تعدادی از تراشه‌ها ذکر شده که عبارت هستند از:

• Core Ultra 7 155H اینتل: ۵۰۳ دلار
• Core Ultra 7 155U اینتل: ۴۹۰ دلار
• Core Ultra 5 125H اینتل: ۳۷۵ دلار
• Core Ultra 5 125U اینتل: ۳۶۳ دلار

جمع‌بندی

در این مقاله نگاهی جامع به ساختار، مشخصات فنی و معماری تراشه‌های نسل تازه اینتل داشتیم و از بهبود کارکرد گرافیکی و پردازش هوش مصنوعی سخن گفتیم. اکنون باید درانتظار بنچمارک‎‌های رسمی تراشه‌ها ماند و دید که آیا نسل چهاردهم نسبت به نسل قبل خود و همینطور تراشه‌های AMD برتری خواهد داشت یا خلاف این نوشته را ناظر خواهیم می بود؟