بازدید قرص ونلافاکسین | بازدید تاثییر و دوز مصرف این دارو_رنگو

ونلافاکسین به‌گفتن دارویی قوی در دنیای روانپزشکی برای کنترل افکار و احساسات شناخته می‌بشود. این دارو با تنظیم دقیق دو مطلب‌رسان شیمیایی حیاتی در مغز به درمان افسردگی شدید، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک، فوبیای اجتماعی و حتی در برخی موارد اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) پشتیبانی می‌کند. یقیناً همچون هر داروی فرد دیگر، داروی ونلافاکسین هم عوارض جانبی خاص خود را دارد؛ عوارضی نظیر افزایش سختی خون یا مشکلات قلبی که یقیناً تحت نظارت پزشک قابل مدیریت می باشند. 

در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر با نحوه کارکرد، دوزهای رایج، تداخلات دارویی احتمالی، عوارض جانبی و خطرات قطع ناگهانی دارو آشنا خواهید شد.

در انتها اگر سوالی دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به سوالات شما جواب خواهد داد.

قرص ونلافاکسین چیست؟

ونلافاکسین از دسته مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین است که زیاد تر برای درمان اختلالات افسردگی و اضطرابی به کار می‌رود. تفاوت مهم بین مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) و SNRIها در مکانیسم عمل آن‌ها نهفته است. داروهای SSRI به طور انتخابی تنها بازجذب سروتونین را مهار می‌کنند، اما داروهای گروه SNRI، علاوه‌بر مهار بازجذب سروتونین، بازجذب نوراپی‌نفرین را هم متوقف می‌سازند. این دارو با نام‌های تجاری زیر در بازار وجود دارد:

• آلوینتا (Alventa)
• افکسور (Effexor)
• فلکسور (Felaxor)
• دپرکسین (Depraxin)
• ونلابایوکس (Venlabiox)
• دپریلکس (Deprilax)

داروی ونلافاکسین برای درمان چه بیماری‌هایی منفعت گیری می‌بشود؟ 

داروی ونلافاکسین به‌طور گسترده در درمان اختلالات روانپزشکی و برخی شرایط پزشکی دیگر مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد. موارد مصرف مهم این دارو که اکثر آن‌ها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده‌اند، شامل موارد زیر می باشند:

افسردگی شدید یا مقاوم

این دارو به‌گفتن یک گزینه درمانی موثر برای اختلال افسردگی اساسی، به‌خصوص در مواردی که بیماران به داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین جواب درمانی کافی نشان نداده‌اند، نقل می‌بشود. مکانیسم تاثییر دوگانه آن در تعدیل سطوح سروتونین و نوراپی‌نفرین تبدیل بهبود خلق‌وخو، افزایش سطح انرژی، بهبود تمرکز و افت علائم مرتبط با افسردگی می‌بشود.

اختلال اضطراب فراگیر

داروی ونلافاکسین با افت نگرانی‌های مزمن، تنش‌های عضلانی، بی‌قراری و دیگر علائم جسمی و روانی مرتبط با اضطراب فراگیر به بهبود قابل دقت کیفیت زندگی بیماران پشتیبانی می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که فرم آهسته‌رهش (ER) این دارو در افت شدت اضطراب و بهبود کارکرد کلی بیماران مبتلا به GAD حتی در دوره‌های طویل‌زمان (تا شش ماه) موثر است. 

این دارو با تنظیم اعتدال شیمیایی مغز، به بیماران پشتیبانی می‌کند تا کنترل بهتری بر افکار و عکس العمل‌های اضطرابی خود داشته باشند و از چرخه نگرانی‌های بی‌وقفه رها شوند.

پانیک

اختلال پانیک یا اختلال هراس که به شدت بر کیفیت زندگی فرد تاثییر می‌گذارد و با هراس شدید و عکس العمل‌های جسمی حاد همراه است، طبق معمول با این دارو مدیریت می‌بشود. این دارو همچون قرص پوکساید با افت شدت و دفعات حملات پانیک، علائم آزاردهنده آن همچون تپش قلب بالا و تنگی نفس را بهبود می‌دهد.

فوبیای اجتماعی

این دارو در افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی به افت هراس شدید از موقعیت‌های اجتماعی، اضطراب عملکردی و هراس از قضاوت شدن توسط دیگران پشتیبانی می‌کند. این اثرات تبدیل افزایش مطمعن به‌ نفس، بهبود توانایی‌های ارتباطی و تسهیل تعامل های اجتماعی خواهد شد.

اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD)

هرچند داروی ونلافاکسین یکی از خطوط اولیه درمان اختلال بعد از سانحه PTSD نیست، اما بعضی اوقات اوقات در افت علائم مهم PTSD همچون برگشت‌های ذهنی (flashbacks)، افکار مزاحم و ابراز اختلال در خواب موثر واقع می‎بشود. اثربخشی دقیق این دارو در PTSD نیازمند تحقیقات بالینی بیشتری است و تصمیم برای تجویز آن باید با برسی دقیق شرایط بالینی بیمار توسط متخصص روانپزشکی صورت بگیرد.

ونلافاکسین برای اضطراب و افسردگی چه اثری دارد؟ 

شواهد علمی و مطالعات بالینی نشان خواهند داد که داروی ونلافاکسین، نه‌تنها در درمان افسردگی موثر است، بلکه به‌طور قابل توجهی به افت علائم اضطراب هم پشتیبانی می‌کند. تعداد بسیاری از بیماران بعد از مصرف این دارو، افت چشمگیری در سطح اضطراب، نگرانی‌های ذهنی و تنش‌های درونی را توانایی کرده‌اند و از بهبود تدریجی حالت روانی خود خبر داده‌اند. با این حال، مهم است که بدانید تاثیرات ضد اضطراب این قرص همچون قرص های آرامبخش به شدت نمایان نمی‌بشود؛ بلکه اثرات آن کم کم و طبق معمول بعد از چند هفته خود را مشخص می کند.

آیا قرص ونلافاکسین به بهبود خلق و خو پشتیبانی می‌کند؟

اگرچه این دارو به بهبود خلق‌وخو پشتیبانی شایانی می‌کند، اما نمی‌توان آن را به طور مستقیم یک داروی «نشاط‌آور» نامید. ماموریت مهم این دارو، بهبود اعتدال شیمیایی مغز است که در نهایت به بهتر شدن خلق‌وخو، افزایش تدریجی انگیزه و رضایت از زندگی منجر می‌بشود. این تغییرات مثبت به طور غیرمستقیم حس نشاط را در فرد تحکیم می‌کنند.

نحوه کارکرد ونلافاکسین در بدن چطور است؟

سازوکار مهم تاثییر این دارو بر پایه افزایش غلظت دو ناقل عصبی مهم در مغز یعنی سروتونین و نوراپی‌نفرین در فضای سیناپسی است. این انتقال‌دهنده‌ها نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو، احساسات، خواب و هوشیاری ایفا می‌کنند. به طور طبیعی، بعد از این که سروتونین و نوراپی‌نفرین از سلول‌های عصبی (نورون‌ها) آزاد شده و به گیرنده‌های بعد‌سیناپسی اتصال اشکار کردند، برای آخر دادن به اثرات خود، توسط نورون‌های پیش‌سیناپسی بازجذب خواهد شد. 

این دارو با مهار فرایند بازجذب این دو انتقال‌دهنده عصبی علتمی‌بشود که سروتونین و نوراپی‌نفرین برای زمان زمان طویل‌تری در فضای سیناپسی (شکاف بین دو نورون) باقی بمانند. افزایش وجود و دسترسی این ناقل‌ها در فضای سیناپسی، تبدیل تحریک زیاد تر گیرنده‌های بعد‌سیناپسی می‌بشود. این تحریک مداوم گیرنده‌ها، به مرور زمان به بهبود خلق‌وخو، افزایش تمرکز و بهبود کیفیت خواب و دیگر علائم افسردگی و اضطراب پشتیبانی می‌کند.

چند زمان طول می‌کشد تا قرص ونلافاکسین تاثییر کند؟

اثرگذاری این قرص، فرآیندی تدریجی و وابسته به جواب‌های بدن است. تعداد بسیاری از بیماران طبق معمول در هفته‌های اول یعنی ۱ تا ۲ هفته بعد از اغاز مصرف، تغییرات مثبتی را توانایی می‌کنند. این تغییرات اولیه زیاد تر شامل بهبود کیفیت خواب و افزایش سطح تمرکز می‌بشود که نشان‌دهنده اغاز جواب‌دهی گیرنده‌های عصبی به دارو است. برای دستیابی به اثربخشی کامل بالینی و مشاهده حداکثر پتانسیل درمانی ونلافاکسین در افت علائم افسردگی و اضطراب، به طور معمول ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز است.

دوز مصرف ونلافاکسین چه مقدار است و چطور باید مصرف بشود؟

داروی ونلافاکسین در اشکال دارویی و دوزهای متنوع زیر در دسترس است:

• قرص با آزادسازی سریع (IR): این قرص در دوزهای ۳۷.۵ میلی‌گرم و ۷۵ میلی‌گرم حاضر است. این قرص طبق معمول ۲ بار در روز مصرف می‌بشود.
• قرص با آزادسازی طویل‌زمان (ER): این نوع قرص در دوزهای ۷۵ میلی‌گرم و ۱۵۰ میلی‌گرم در دسترس است. این نوع قرص به علت آزادسازی آهسته، طبق معمول ۱ بار در روز مصرف می‌بشود.
• کپسول با آزادسازی طویل‌زمان (ER): این شکل از دارو در دوزهای ۷۵ میلی‌گرم و ۱۵۰ میلی‌گرم حاضر است و همچون قرص ER تنها ۱ بار در روز مصرف می‌بشود.

پیشنهاد می‌بشود که ونلافاکسین همراه با غذا یا با معده پر مصرف بشود. مصرف این دارو در هر ساعتی از روز امکان پذیر، با این شرط که هر روز در همان ساعت اشکار باشد. 

جدول زیر، دوزهای معمول این دارو را برای اختلالات روانپزشکی شایع در بزرگسالان مشخص می کند. دقت داشته باشید که این دوزها راهنما می باشند و دوز نهایی باید توسط پزشک تنظیم بشود.

تنظیم دوز این دارو باید به طور تدریجی و تحت نظارت پزشک انجام بشود. در بیماران مبتلا به افسردگی شدید و مقاوم به درمان و این چنین در افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر، افزایش دوز با فواصل حداقل ۴ روزه و به مقدار حداکثر ۷۵ میلی‌گرم در روز صورت می‌گیرد. اما در افراد بزرگسال مبتلا به اختلال پانیک، این افزایش دوز تا حداکثر ۷۵ میلی‌گرم باید با فواصل طویل‌تر و حداقل ۷ روزه انجام بشود.

آیا می‌توان قرص ونلافاکسین را شب مصرف کرد؟

مصرف این قرص ضد استرس و اضطراب در هر ساعتی از شبانه‌روز مقدور است و زمان مشخصی برای آن تعیین نشده است. با این حال، برای بیمارانی که از بی‌خوابی یا دیگر اختلالات خواب رنج می‌برند، بهترین زمان مصرف قرص ونلافاکسین صبح‌ها است. علت این پیشنهاد، گمان افزایش تحریک‌پذیری و تشدید مشکلات خواب در طول شب، در صورت مصرف دارو در ساعات پایانی روز است. درصورتی‌که ناچار به مصرف چند نوبت از این دارو در طول روز هستید و همزمان با مشکلات خواب دست‌وپنجه نرم می‌کنید، این نوشته را با پزشک معالج در بین بگذارید.

مصرف طویل‌زمان قرص ونلافاکسین چه اثری دارد؟

مصرف طویل‌زمان این دارو برای زیاد تر بیماران ایمن برداشت می‌بشود و طبق معمول عوارض جانبی پایداری به همراه ندارد. با این حال برخی افرادی که توانایی مصرف ونلافاکسین به طور طویل‌زمان را دارند، عوارض جانبی خاصی توانایی می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به اختلالات جنسی اشاره کرد. این اختلالات طبق معمول شامل مشکل در نعوظ یا افت میل جنسی می باشند. مسئله مهمی که باید به آن دقت داشت این است که در موارد محدودی، این عوارض جنسی حتی بعد از قطع مصرف دارو هم ادامه اشکار می‌کنند.

عوارض قرص ونلافاکسین چیست؟

ونلافاکسین، دارویی ایمن و موثر برای تعداد بسیاری از افراد است و زیاد تر بیماران عوارض جانبی خاصی را بعد از مصرف این دارو توانایی نمی‌کنند. با این حال، این قرص هم همچون هر داروی فرد دیگر، بدون عوارض جانبی نیست. 

به نقل از وب‌سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (NIH)،

مصرف بیشتر از حد داروی ونلافاکسین تبدیل عوارض جانبی جدی و حتی تهدیدکننده‌ زندگی خواهد شد. این عوارض طبق معمول شامل استفراغ، خواب‌آلودگی، تپش قلب نامنظم یا سریع، افزایش سختی خون و تشنج است.

به این علت، هیچ زمان دوز این دارو را بدون مشورت با پزشک و به خیال افزایش اثربخشی آن، خودسرانه زیاد نکنید. در ادامه به شایع‌ترین و جدی‌ترین عوارض جانبی دیگر این دارو اشاره کرده‌ایم:

• بی‌خوابی و خستگی
• خشکی دهان
• اختلالات جنسی
• تحول در اشتها یا وزن
• سردرد
• سرگیجه
• تشنج
• سندرم سروتونین
• افکار خودکشی در نوجوانان
• خونریزی‌های غیرعادی
• عکس العمل‌های آلرژیک (مشکل در تنفس، ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو)

در صورت مشاهده هرگونه علائم دلواپس‌کننده یا ادامه‌دار شدن عوارض شایع، حتما با پزشک خود مشورت کرده و هیچ زمان دارو را سرخود قطع نکنید.

آیا قرص ونلافاکسین علتافزایش وزن می‌بشود؟ 

در برخی افراد، مصرف این قرص تبدیل افت اشتها می‌بشود. این اتفاق که طبق معمول در ابتدای دوره درمان رخ می‌دهد، افت وزن را به جستوجو دارد. این اتفاق طبق معمول موقتی است و بدن به مرور به دارو عادت می‌کند. در روبه رو، گروه فرد دیگر از افراد در طول درمان با این دارو دچار افزایش وزن خواهد شد. به این علت، تاثییر این دارو بر وزن افراد کاملا متفاوت است.

آیا قرص ونلافاکسین روی میل جنسی تاثییر دارد؟

یکی از عوارض جانبی شایع و مهم این دارو، افت میل جنسی است. این افت عمدتا به علت افزایش سطح سروتونین در سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد، چون سروتونین در غلظت‌های بالا می‌تواند فعالیت‌های نورونی مرتبط با تحریک و میل جنسی را مهار کند.

تداخلات دارویی ونلافاکسین با چه داروهایی خطرناک است؟

تداخلات دارویی داروی ونلافاکسین با برخی داروها زیاد خطرناک بوده و تبدیل ابراز عوارض جدی می‌بشود. از جمله داروهای مهمی که نباید همزمان با این قرص مصرف شوند می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد: 

• فلوکستین
• سرترالین
• داروهای مهارکننده مونوآمین‌اکسیداز (MAOIها)
• داروهای رقیق‌کننده خون همچون وارفارین
• داروهای ضد میگرن
• برخی داروهای قلبی 
• الکل

این داروها علتتحول در اثربخشی داروی ونلافاکسین (افزایش یا افت تاثییر) یا ابراز عوارض ناخواسته خواهد شد. به‌گفتن نمونه، مصرف همزمان ونلافاکسین و فلوکستین یا مصرف همزمان ونلافاکسین و سرترالین تبدیل سندرم سروتونین شده که یک حالت زیاد خطرناک پزشکی است.

مصرف ونلافاکسین در دوران بارداری و شیردهی

شواهد علمی نشان خواهند داد که منفعت گیری از این دارو در سه ماهه اول بارداری طبق معمول تاثییر قابل توجهی بر رشد و تکامل جنین ندارد. اما، شرایط در هفته‌های پایانی بارداری متفاوت است. مصرف این قرص در این دوره می‌تواند عوارضی همچون اختلالات تنفسی در نوزاد به جستوجو داشته باشد. این چنین، مصرف این قرص در اواخر بارداری گمان خونریزی بعد از زایمان در مادر را اندکی افزایش می‌دهد.

از نظر دیگر، این قرص ضدافسردگی به مقدار اندکی داخل شیر مادر می‌بشود و عوارض جانبی نادر و طبق معمول خفیف ناشی از آن در نوزادان گزارش شده است. با این حال، دقت به علائم غیرمعمول در نوزاد اهمیت بالایی دارد. در صورت مشاهده علائمی همچون خواب‌آلودگی بیشتر از حد، مشکلات تغذیه یا تحریک‌پذیری در نوزاد مراجعه به پزشک برای برسی حالت بالینی نوزاد الزامی است.

در صورتی که پزشک معالج مصرف این دارو را برای بانوان باردار و شیرده مجاز نداند، داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) به‌گفتن جانشین قرص ونلافاکسین نقل خواهد شد.

آیا ونلافاکسین علتاعتیاد یا وابستگی می‌بشود؟

این دارو اعتیادآور نیست؛ بلکه می‌تواند تبدیل وابستگی دارویی بشود. اعتیاد یک اختلال پیچیده عصبی-روانی است که با اشتیاق شدید به مصرف یک ماده، از دست دادن کنترل بر مصرف و ادامه مصرف با وجود پیامدهای منفی شناخته می‌بشود. در حالی که، وابستگی دارویی عمدتا جنبه فیزیکی داشته و به انطباق بدن با وجود یک دارو اشاره دارد.

این بدان معناست که بدن برای کارکرد عادی به وجود ونلافاکسین عادت می‌کند و در صورت قطع ناگهانی آن، دچار عکس العمل‌هایی می‌بشود. این عکس العمل‌ها که سندروم قطع SNRI نام دارند، طیفی از علائم ناخوشایند همچون سردرد، سرگیجه، تهوع، دردهای عضلانی، خستگی و بی‌قراری می باشند. به این علت، برای جلوگیری از ابراز این عوارض، قطع مصرف این دارو باید تحت نظارت پزشک و کم کم صورت گیرد.

ونلافاکسین؛ تنظیم‌کننده دوگانه در اعصاب

ونلافاکسین، با تنظیم دقیق سروتونین و نوراپی‌نفرین در مغز، درمان موثر و شناخته‌شده‌ای برای افسردگی شدید، اختلالات اضطرابی گوناگون و حتی PTSD به‌شمار می‌آید. اثربخشی آن طبق معمول بعد از چند هفته نمایان شده و در قالب قرص‌های IR یا ER با دوزهای متنوع مصرف می‌بشود. عوارض شایع همانند افزایش سختی خون یا افت میل جنسی طبق معمول قابل مدیریت‌اند. قطع ناگهانی دارو خطراتی دارد، به این علت تغییرات درمانی باید همراه با نظارت پزشک انجام بشود.

بعد از تجویز این دارو توسط پزشک می‌توانید به سایت دکتردکتر مراجعه کرده و از امکان خواست آنلاین دارو و تحویل آن درب منزل منفعت گیری کنید.

منبع های:

drugs.com

cambridge.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری