رحم اجاره ای چیست؟ چه قوانینی برای اجاره رحم وجود دارد؟_رنگو

یکی از راه‌های فرزنددار شدن برای زوج‌های بدون فرزند، رحم اجاره ای است. در این فرایند، به‌جای مادر ژنتیکی، مادر جانشین، جنین را درون رحمش حمل می‌کند. از با اهمیت ترین دلایل منفعت گیری از رحم اجاره ای، می‌توان به نازایی زنان، مشکلات رحمی، همجنس‌گرایی و تک‌والدی اشاره کرد. فرایند رحم اجاره ای به‌طوری‌ست که بعد از انتخاب مادر جانشین، فرایند انتقال جنین و مراقبت‌های دوران بارداری انجام خواهد شد. مادر جانشین با انجام زایمان و بعد از زایمان، بدون هیچ‌گونه ادعایی کودک را به والدین بیولوژیک خود تحویل دهد.

بزرگترین چالش‌های رحم اجاره ای، هزینه‌های رحم اجاره ای، بیمه، پیامدهای روانی، ملاحظات اخلاقی و مشکلات قانونی اجاره رحم می باشند. پدر و مادر ژنتیکی و همین‌طور مادر جانشین باید از پیش، خود را برای این چالش‌ها آماده کنند.

والدین بیولوژیک، باید با شناخت کامل از فرایند رحم جانشین و قیاس با دیگر راه حلهای بارداری، تصمیمی آگاهانه بگیرند و خود را برای پیامدهای روانی و احساسی آن آماده کنند. این چنین، سلامت جسمی و روانی مادر جانشین با انجام آزمایش‌های الزامی تحت نظر دکتر زنان، باید اثبات بشود.

با مطالعه این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر، با فرایند رحم اجاره ای و شرایط بارداری جانشین آشنا خواهید شد.

در انتها، اگر سوالی درمورد قوانین و شرایط اجاره رحم دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن جواب خواهد داد.

رحم اجاره ای چیست؟

رحم اجاره‌ای یا همان رحم جانشین، فرآیندی پزشکی و حقوقی‌ست که در آن یک زن، به‌طور موقت جنین را در رحم خود حمل می‌کند و بعد از زایمان، کودک را به والدین بیولوژیکی خود تحویل می‌دهد. این فرآیند، طبق معمول به پشتیبانی تکنیک‌های باروری همانند لقاح درون‌رحمی (IVF) انجام می‌بشود. رحم اجاره‌ای، برای زنانی که قادر به بارداری نیستند یا به دلایل پزشکی نمی توانند باردار شوند، گزینه‌ای جانشین محسوب می‌بشود. به‌طور کلی، فرایند اجاره رحم شامل مرحله های گوناگون حقوقی و پزشکی‌ست که باید به دقت مراعات شوند تا از حقوق همه طرفین محافظت بشود.

درصد پیروزی اجاره رحم به چه چیزهایی بستگی دارد؟

درصد پیروزی اجاره رحم یا رحم جانشین، به عوامل مختلفی بستگی دارد که هم از نظر پزشکی و هم از نظر اجتماعی و قانونی مهم می باشند.

به نقل از کالج زنان و زایمان آمریکا (acog)،

تقریبا ۶۰ درصد از زنانی که به‌گفتن رحم اجاره ای عمل کرده‌اند، توانایی موفقی در بارداری و زایمان داشته‌اند.

برخی از عوامل کلیدی تاثیرگذار بر درصد پیروزی رحم اجاره ای شامل موارد زیر می باشند:

• سن و سلامت تخمک‌دهنده؛ یکی از با اهمیت ترین عوامل پیروزی رحم اجاره ای، سن و سلامت تخمک‌دهنده است. تخمک‌های سالم‌تر و جوان‌تر، شانس بیشتری برای پیروزی در فرآیند لقاح آزمایشگاهی (IVF) و انتقال جنین به رحم جانشین دارند. طبق معمول تخمک‌های زنان زیر ۳۵ سال، از درصد پیروزی بالاتری برخوردار می باشند.
• سلامت جسمی و روانی مادر جانشین؛ مادر جانشین باید از لحاظ جسمی و روانی در سلامت کامل باشد. توانایی بارداری‌های سالم و موفق و این چنین نداشتن سابقه بیماری‌های مزمن و بارداری‌های پیچیده، شانس پیروزی اجاره رحم را افزایش می‌دهد.
• تطابق پزشکی و دارویی؛ تطابق دقیق داروها برای آماده‌سازی رحم مادر جانشین و تطابق با چرخه مادر تخمک‌دهنده، یکی از عوامل مهم پیروزی رحم اجاره ای است. این چنین سلامت رحم مادر جانشین باید با دقت مورد بازدید قرار گیرد تا محیط مناسب برای رشد جنین فراهم بشود.
• آمادگی روانی و حمایتاجتماعی؛ مادر جانشین باید از آمادگی روانی کافی برای پذیرفتن بارداری برای فرد یا زوج فرد دیگر برخوردار باشد. این چنین، داشتن حمایتاجتماعی از سمت خانواده و نزدیکان بر پیروزی این فرآیند تاثییر مثبتی بر جای می‌گذارد.

داشتن قراردادهای قانونی اشکار، شامل همه جزئیات و تعهدات مادر جانشین و والدین آینده، مطمعن از پیروزی فرآیند را افزایش خواهند داد. این قراردادها مجموعه‌ای از تعهدات پزشکی، مالی و حقوقی می باشند.

علت اجاره رحم چیست؟

دلایل مهم منفعت گیری از رحم اجاره ای از شرایط پزشکی و اجتماعی نشات می‌گیرند. در ادامه، به با اهمیت ترین دلایل پذیرفتن رحم اجاره ای پرداخته‌ایم:

• مشکلات پزشکی و عدم توانایی بارداری؛ برخی از زنان به علت نداشتن رحم (برای مثال سپس از عمل هیسترکتومی) یا مشکلات جدی سلامتی همانند سختی خون بالا، دیابت نوع ۱، بیماری قلبی یا سرطان، قادر به باردار شدن یا نگه داشتن جنین نیستند. این چنین، مادرانی که سابقه سقط‌های مکرر دارند یا چندین بار در لقاح مصنوعی (IVF) ناکامی خورده‌اند، از رحم اجاره ای منفعت گیری می‌کنند.
• زوج‌های همجنس‌گرا یا افراد مجرد؛ زوج‌های همجنس‌گرا، به‌اختصاصی زوج‌های مرد و افراد مجرد که تمایل به داشتن فرزند دارند، از رحم اجاره ای برای راه اندازی خانواده منفعت گیری می‌کنند. در این موارد، اسپرم مرد یا تخمک‌های اهداشده برای لقاح منفعت گیری شده و جنین به رحم جانشین منتقل می‌بشود.
• سن بالا؛ زنانی که به علت سن بالا گمان بارداری موفق را ندارند، از رحم جانشین منفعت گیری می‌کنند. با افزایش سن، خطرات مرتبط با بارداری زیاد تر می‌بشود و این روش راه حلی ایمن برای جلوگیری از مشکلات بارداری در سنین بالا خواهد می بود.

بعضی اوقات اهداکننده تخمک، همان مادر جانشین خواهد می بود که با اسپرم والد لقاح داده می‌بشود. اما این اتفاق، به علت مسائل پیچیده قانونی، به ندرت رخ می‌دهد.

انواع رحم اجاره ای

رحم اجاره ای به دو نوع مهم تقسیم می‌بشود. درواقع، اجاره رحم به دو شکل انجام می‌بشود که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• رحم اجاره‌ای سنتی (Traditional Surrogacy)؛ در این نوع، مادر جانشین از تخمک خود برای بارداری منفعت گیری می‌کند و با اسپرم والد مرد، لقاح انجام می‌بشود. در این حالت، مادر جانشین از نظر ژنتیکی با کودک ربط خواهد داشت. این روش به علت پیچیدگی‌های عاطفی و قانونی کمتر منفعت گیری می‌بشود و حتی در برخی مناطق، غیرقانونی است.
• رحم اجاره ای حاملگی (Gestational Surrogacy)؛ در این نوع، مادر جانشین هیچ ربط ژنتیکی با جنین ندارد. جنین از طریق لقاح مصنوعی (IVF) با منفعت گیری از تخمک و اسپرم والدین بیولوژیکی یا اهداکنندگان تشکیل شده و سپس به رحم جانشین منتقل می‌بشود. این روش، به علت شفاف بودن ابعاد قانونی و عاطفی این کار، زیاد تر ترجیح داده می‌بشود.

این دو نوع، راه حلهای مهم رحم اجاره ای می باشند که بسته به شرایط پزشکی، قانونی و ترجیحات والدین انتخاب خواهند شد.

فرآیند اجاره رحم چطور است؟

فرایند اجاره رحم شامل چند مرحله اساسی است. ابتدا، والدین بیولوژیکی و مادر جانشین باید توافق‌نامه حقوقی مشخصی امضا کنند که شامل جزئیات مالی و مسئولیت‌های هر طرف است. سپس، جنین‌های حاصل از لقاح درون‌رحمی (IVF) به رحم اجاره ای منتقل خواهد شد. بعد از زایمان، مادر جانشین، نوزاد را به والدین بیولوژیکی تحویل خواهد داد. این فرآیند نیازمند هماهنگی دقیق بین طرفین و مراعات قوانین است تا حقوق و سلامت هر سه طرف نگه داری بشود. در ادامه، به هر مرحله از فرایند اجاره رحم، با جزئیات بیشتری پرداخته‌ایم:

انتخاب مادر جانشین

انتخاب مادر جانشین، یکی از با اهمیت ترین مرحله های فرآیند رحم اجاره ای است. مادر جانشین باید از سلامت جسمی و روانی برخوردار بوده و شرایط ملزوم برای بارداری پیروزی‌آمیز را داشته باشد. بر پایه دستورالعمل‌های پزشکی، سابقه بارداری‌های موفق و بدون عارضه و سن بین ۲۱ تا ۴۲ سال از با اهمیت ترین شرایط مادر جانشین در فرایند اجاره رحم است. این چنین، شرایط خانوادگی پایدار و حمایتاجتماعی مناسب هم از عوامل موثر در انتخاب مادر جانشین به شمار می‌آید. مادر جانشین علاوه‌بر برخورداری از آمادگی روانی و جسمی برای بارداری، باید توانایی اجرای تعهدات خود را به‌طور کامل داشته باشد.

برسی پزشکی و روانی

بعد از انتخاب مادر جانشین، او و والدین باید تحت برسی‌های پزشکی و روانی قرار بگیرند. این برسی‌ها شامل آزمایشات خون برای مطمعن از سلامت عمومی و عدم وجود بیماری‌های عفونی همانند ایدز، هپاتیت و سیفلیس تحت نظر دکتر زنان انجام می‌بشود. این چنین، برسی سلامت روانی مادر جانشین برای مطمعن از آمادگی او برای تحمل فشارهای روانی و عاطفی بارداری الزامی خواهد می بود.

این برسی‌ها، با مقصد افت خطرات بارداری و بهبود شانس پیروزی انجام می‌بشود. این چنین، والدین بیولوژیک هم باید تحت مشاوره روانی قرار گرفته تا از لحاظ روانی، برای این فرآیند و چالش‌های احتمالی آن آماده باشند.

عقد قرارداد قانونی

قرارداد قانونی بین والدین بیولوژیک و مادر جانشین قسمت الزامی از فرآیند رحم اجاره ای است. این قراردادها، حقوق و تعهدات هر دو طرف را اشکار کرده و از هرگونه اختلاف و مشکل در آینده جلوگیری خواهد کرد. در این قراردادها، مواردی همانند هزینه‌ها، تعهدات مالی و پزشکی و نحوه برخورد با موقعیت‌های اضطراری (همانند سقط جنین یا مشکلات بارداری) قید می‌بشود.

لقاح آزمایشگاهی (IVF)

تخمک و اسپرم از والدین یا اهداکنندگان گرفته شده و در شرایط آزمایشگاهی لقاح داده می‌بشود. سپس جنین یا جنین‌های حاصل از لقاح، به رحم اجاره ای منتقل خواهد شد. قبل از این مرحله، مادر جانشین، آمادگی‌های ملزوم برای پذیرفتن جنینرا به پشتیبانی داروهای هورمونی به دست می‌آورد. این داروها، پوشش داخلی رحم برای لانه‌گزینی موفق جنین آماده می‌کنند. چگونگی انجام این مرحله، بر شانس پیروزی بارداری تاثییر قابل‌توجهی خواهد داشت. فرآیند لقاح تخمک و اسپرم درون لوله آزمایشگاهی، نیازمند تخصص بالای پزشکی‌ست و توسط تیم‌های تخصصی در کلینیک‌های باروری انجام می‌بشود.

مراقبت‌های بارداری

با انجام پیروزی‌آمیز انتقال جنین به رحم اجاره ای، اراعه مراقبت‌های پزشکی و تخصصی برای مادر جانشین الزامی است. با اهمیت ترین این مراقبت‌ها، برسی‌های منظم پزشکی برای مطمعن از سلامت جنین و مادر می باشند. پزشک، تا نزدیک به ۱۰ هفته اول بارداری بر روال رشد جنین نظارت داشته و در این زمان داروهای هورمونی الزامی را برای مادر جانشین تجویز می‌کند. بعد از این مرحله، مادر جانشین، تنها به مراقبت‌های عادی دوران بارداری توسط متخصص زنان و زایمان نیاز خواهد داشت. برای فهمیدن زیاد تر اهمیت متخصص زنان و زایمان در پیروزی فرایند رحم جانشین، نوشته تخصص زنان و زایمان چیست را مطالعه کنید.

تولد و انتقال نوزاد

بعد از به دنیا آمدن نوزاد، فرآیند انتقال به والدین بیولوژیکی‌اش انجام می‌بشود. مطابق قراردادهای قانونی تنظیم شده، مادر جانشین هیچ‌گونه حق قانونی نسبت به نوزاد نخواهد داشت. این مرحله، تحت نظارت پزشکان و وکلای دوطرف انجام می‌بشود تا همه چیز به درستی و مطابق برنامه پیش برود. انتقال نوزاد به والدین بیولوژیک، بار احساسی و عاطفی زیاد سنگینی دارد که باید پشتیبانی‌های روانی ملزوم از مادر جانشین و والدین انجام بشود.

مادر جانشین برای رحم اجاره ای باید چه شرایطی داشته باشد؟

مادر جانشین در فرآیند رحم اجاره ای باید چندین شرط اساسی از نظر پزشکی، روانی و قانونی داشته باشد. در جدول زیر، به با اهمیت ترین شرایط رحم جانشین اشاره کرده‌ایم:

مادر جانشین، باید آمادگی کامل برای واگذاری کودک بعد از تولد به والدین بیولوژیکش، بدون هیچ‌گونه ادعای قانونی نسبت به نوزاد را داشته باشد.

قیمت رحم اجاره ای چه مقدار است؟

قیمت رحم اجاره‌ای، به‌طور قابل‌توجهی متغیر بوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد. از با اهمیت ترین این عوامل می‌توان به موقعیت جغرافیایی، نوع قرارداد و هزینه‌های پزشکی اشاره کرد. به‌طور کلی، هزینه‌های مربوط به رحم اجاره‌ای شامل هزینه اجاره رحم به مادر جانشین، هزینه‌های پزشکی نظیر لقاح درون‌رحمی (IVF)، مراقبت‌های دوران بارداری و این چنین هزینه‌های حقوقی برای تنظیم توافق‌نامه‌ها و قراردادها می‌بشود. در ایران، قیمت رحم اجاره ای در سال ۱۴۰۳، بین ۱۰۰ میلیون تا ۹۰۰ میلیون تومان متغیر بوده است.

رحم اجاره ای چه قوانینی دارد؟

قوانین رحم اجاره‌ای در سراسر جهان و بعضی اوقات حتی در مناطق گوناگون یک سرزمین متفاوت است. این قوانین، با مقصد حمایتاز حقوق هر دو طرف یعنی والدین بیولوژیک و مادر جانشین و ضمانت سلامت فرآیند اجاره رحم طراحی شده‌اند. در ادامه، به با اهمیت ترین اصول قانونی رحم اجاره ای پرداخته‌ایم:

• شفافیت مفاد قرارداد شامل تعهدات مالی، مراقبت‌های پزشکی، حقوق قانونی هر دو طرف و نحوه برخورد با مشکلات احتمالی همانند سقط جنین
• اثبات مشکل باروری زوج با اراعه گواهی پزشکی مبنی بر وجود مشکل برای باروری والدین بیولوژیک
• نداشتن هیچ‌گونه حق قانونی نسبت به کودک از سوی مادر جانشین و واگذاری او بعد از تولد به والدین بیولوژیکی
• اثبات عدم اعتیاد به مواد مخدر طرفین قرارداد
• برخورداری از صلاحیت اخلاقی طرفین قرارداد
• اثبات تابعیت ایرانی پدر و مادر بیولوژیک

بهتر است والدین، برای پیشگیری از هرگونه مشکلات احتمالی طی فرایند رحم اجاره ای همچون سقط به عمد یا سقط در صورت عدم مراعات موارد پزشکی، تحویل ندادن نوزاد بعد از تولد و ناپدید شدن مادر جانشین عمل های ملزوم را انجام بدهند.

آیا رحم اجاره ای راه مناسبی برای فرزنددار شدن است؟

رحم اجاره ای، یک راه حل مناسب برای فرزنددار شدن است؛ به‌اختصاصی برای افرادی که به دلایل پزشکی یا فیزیولوژیکی همچون نازایی، قادر به بارداری نیستند. فرایند اجاره رحم، به والدین بیولوژیکی این امکان را می‌دهد که با منفعت گیری از تکنیک‌های باروری مدرن همچون لقاح آزمایشگاهی، به آرزوی داشتن فرزند برسند. با این حال، این روش نیازمند مراعات دقیق جوانب پزشکی، حقوقی و اخلاقی است.

والدین و مادر جانشین باید توافق‌نامه‌های روشن و دقیقی داشته باشند و فرایند تحت نظارت پزشکان متخصص و مشاوران حقوقی انجام بگیرد. علاوه‌بر این، دقت به پیامدهای روانی، ملاحظات اخلاقی و مشکلات قانونی بارداری جانشین هم زیاد مهم است. در نهایت، اگرچه رحم جانشین راه‌حلی موثر است، اما باید با قیاس با دیگر راه حلهای بارداری، همه جوانب آن به دقت بازدید و برسی بشود.

اگر شما هم برای بارداری با رحم اجاره ای و چالش‌های آن به مشاوره نیاز دارید، حتما به متخصص زنان مراجعه کنید. شما می‌توانید از انواع خدمات آنلاین، تلفنی و حضوری دکتر زنان در سایت دکتردکتر منفعت‌مند شوید.

منبع های:

webmd.com

yalemedicine.org

سوالات متداول رحم اجاره ای

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری