تومور چشم گروهی از سلولهای غیرطبیعی می باشند که بهشکل تودههایی درون یا اطراف چشم رشد میکنند. امکان رشد تومورها در هریک از میلیونها سلول بدن ما وجود دارد. تومورها بسته به سرطانی (بدخیم)، غیرسرطانی (خوش خیم) یا پیشسرطانیبودن، رشد و حرکت متغیری دارند. علائم تومور هم شامل تغییرات بینایی، درد و تحول در شکل و حرکت چشم است. برای درمان هم باید با دقت به نوع تومور عمل کرد.
در این مقاله به بازدید انواع گوناگون تومورهای چشمی میپردازیم. این چنین علائم تومور چشم، نحوه تشخیص تومورهای چشمی و گزینههای گوناگون برای درمان آنها را بازدید میکنیم. مطالعه این مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر در رابطه با تومور چشم سوالی دارید، میتوانید در انتهای همین صفحه و در تکه نظرات بنویسید تا پزشک جواب دهد.
تومور چشم چیست؟
برخی با شنیدن نام تومور چشم فکر میکنند که سرطان بهوجود آمده است، اما اینطور نیست. همه تومورهای چشمی سرطانی نیستند. اگر تومور خوشخیم باشد، به دیگر تکههای بدن گسترش اشکار نمیکند.
شایعترین نوع تومور چشم خوشخیم و معروف به خال مشیمیه است. یکی دیگر از تومورهای چشمی همانژیوم مشیمیه است که نوعی تومور عروق خونی چشم است.
اگرچه تعداد بسیاری از این تومورهای خوشخیم علتاز دستدادن بینایی نمیشوند، اما اگر در ماکولا (شبکیه مرکزی که دید دقیق را فراهم میکند) قرار بگیرند، گمان دارد که بیماران تغییرات بینایی را توانایی کنند.
علائم تومور چشم
همانند خالهای پوستی، تومور چشم و خالهای آن هم وقتی تشکیل خواهد شد که سلولهای خاصی در یک گروه با هم رشد کنند. در ابتدا امکان پذیر، لکهای قهوهای و غیرطبیعی روی چشم یا در چشم خود مشاهده کنید. این خالها طبق معمول روی مشیمیه، عنبیه یا ملتحمه چشم تشکیل خواهد شد و تومورهای ملتحمه چشم می باشند.
تومور چشم میتواند همانند یک نقطه تیره در تکه رنگی چشم به نام عنبیه به نظر برسد. اگر لکهای در چشم خود مشاهده کردید، به متخصص چشم مراجعه کنید.
تومورهای چشمی همیشه علائمی ندارند. اما در برخی موارد با نشانههای زیر همراهاند:
- تودههایی روی پلک یا دیگر تکههای چشم
- برآمدگی، قرمزی یا تورم چشم
- تحول در نحوه حرکت چشم
- تحول در شکل مردمک
- از دست دادن بینایی
- اجسام شناور در دید
- حساسیت به نور
- اعوجاج بصری
- چشم درد
- تاری دید
- گلوکوم
اهمیت مراجعه بهموقع برای معاینه چشم را دستکم نگیرید. تشخیص زودهنگام سرطان چشم به این معنی است که گزینههای درمانی بیشتری خواهید داشت. یقیناً همه سرطانهای چشم را نمیتوان زودهنگام شناسایی کرد.
انواع تومور چشم
متخصصان انکولوژی چشم، انواع تومورهایی را که در داخل چشم (داخل چشم)، سطح چشم (ملتحمه) و تومور کنار چشم (پلک و تومور درمویید چشم) تشکیل خواهد شد، درمان میکنند. تومورهای سرطانی چشم یا موارد غیرسرطانی باید نزد چشمپزشک مورد بازدید قرار بگیرند.
تومورهای داخل چشمی
تومورهای داخل چشمی در داخل چشم تشکیل می شوند و عبارتاند از:
- متاستاز مشیمیه: سلولهای سرطانی که در جای فرد دیگر از بدن رشد میکنند و میتوانند به چشم گسترش یابند و بعضی اوقات علتکاهش بینایی خواهد شد.
- همانژیوم شبکیه: نوعی تومور خوشخیم عروق خونی شبکیه که میتواند تبدیل از دستدادن بینایی بشود. در برخی موارد، این نوع تومور نشانهای از سندرم (VHL) است که در آن تومورها در اندامهای متعدد راه اندازی خواهد شد.
- ملانوم Uveal/Coroidal: نوعی ملانوم که در لایهای از چشم تشکیل میبشود و شامل مشیمیه (پشت شبکیه)، عنبیه (قسمت رنگی چشم) و پشت عنبیه است. این مورد شایعترین نوع سرطان چشم است.
- لنفوم ویترورتینال: نوعی لنفوم که سرطان گلبولهای سفید خون است و شبکیه و زجاجیه داخل چشم را تحت تاثییر قرار میدهد. این تومور زیاد تر مغز را هم دچار میکند.
- رتینوبلاستوما: سرطان نادر شبکیه که زیاد تر کودکان زیر ۲ سال را تحت تاثییر قرار میدهد.
- خال مشیمیه: خال داخل چشم که بعضی اوقات میتواند به ملانوم بدخیم تبدیل بشود.
- همانژیوم مشیمیه: تومور شبکیه یا تومور خوشخیم رگ خونی لایه مشیمیه (پشت شبکیه)
تومورهای ملتحمه
این تومورها روی ملتحمه، بافت پوستی شفافی که سطح چشم را می پوشاند، تشکیل خواهد شد و عبارتاند از:
- لنفوم: سرطان گلبولهای سفید خون که میتواند دیگر اندامهای بدن را هم دچار کند.
- ملانوما: سرطانی که در ملتحمه تشکیل میبشود و با ملانوم پوست و ملانوم uveal/choroidal متفاوت است.
- کارسینوم سلول سنگفرشی: سرطانی که زیاد تر در بافتهای در معرض آفتاب تشکیل میبشود.
تومورهای پلک و اربیتال یا تومور اربیت چشم
اینها شامل تومورهای خوشخیم و بدخیم روی پلک یا بافتهای اطراف چشم می باشند و عبارتاند از:
- تومورهای پلک: اینها سرطانهای پوستی می باشند که میتوانند شامل کارسینوم سلول سنگفرشی، ملانوم، کارسینوم سلول چربی و لنفوم باشند.
- تومورهای مداری: این تومورها میتوانند از بافتهای گوناگون در مدار چشم (حفره چشم) تشکیل شوند و امکان پذیر خوشخیم یا بدخیم باشند.
- تومورهای غدد اشکی: این تومورهای خوشخیم یا بدخیم میتوانند در غده اشکی تشکیل شوند که در زیر ابرو قرار دارد و مسئول تشکیل اشک است.
- تومور روی عصب چشم : این تومورها طبق معمول خوشخیم می باشند، اما بعضی اوقاتاوقات بدخیم خواهد شد و میتوانند با صدمهرساندن به عصب بینایی علتاز دستدادن شدید بینایی شوند.
تشخیص تومور چشم
تومورهای چشم زیاد تر توسط اپتومتریست یافت خواهد شد. چشمپزشک هم تشخیص بین تومورهای سرطانی و غیرسرطانی را انجام میدهد. اگر رشد تومور روی پوست باشد، احتمالا متخصص پوست هم در این عرصه به نتیجه برسد.
چنانچه متخصص در رابطه رشد توده در چشم دچار تردید بشود، امکان پذیر مثالبرداری انجام بدهد و با ارسال آن به آزمایشگاه به بازدید نوشته بپردازد. متخصصی به نام پاتولوژیست هم میتواند نمونه را بازدید کند و بگوید که آیا سرطان وجود دارد یا خیر.
نتیجه در قالب گزارشی به بیمار و پزشکش اراعه خواهد شد. پزشکان از رشد توده در چشم عکس دیجیتالی هم میگیرند. این عمل به آنها اجازه میدهد تا چشم را از نزدیک تماشا کنند تا ببینند آیا در طول زمان تحول میکند یا خیر.
تومورهای خوشخیم چشم | تومورهای بدخیم چشم |
لبههایی قابل مشاهده | اشکال نامنظم |
لبههایی صاف یا مقداری برجسته | رنگ متغیر |
بدون مایع | وجود مایع در آنها |
طبق معمول بینایی را تهدید نمیکنند | گمان پخش در بدن |
راه حلهای تشخیص شامل موارد زیر میبشود:
- معاینه چشم
- سونوگرافی
- توموگرافی
- آنژیوگرافی
- بیوپسی
- دیگر آزمایشها
در ادامه به هریک از این راه حلها نگاهی خواهیم داشت:
معاینه چشم | پزشک از نزدیک به چشم نگاه و بیرون و داخل آن را بازدید میکند. با برسی نکاتی خاص همانند رگهای خونی بزرگتر از حد معمول در تکه بیرونی چشم، طبق معمول نشانهای از وجود تومور در داخل چشم کشف میبشود.
چشمپزشکان با منفعت گیری از ابزاری به نام افتالموسکوپ غیر مستقیم دوچشمی (BIO) به عمق چشم هم نگاه میکنند. این ابزار برای دیدن داخل چشم از لنز و نور روشن منفعت میبرد. یک لامپ شکاف هم برای بازدید ساختارهای چشمی کاربرد دارد. |
سونوگرافی چشم |
سونوگرافی چشم تصاویری از داخل چشم تشکیل میکند. گره اولتراسوند روی پلک بسته یا نزدیک سطح جلویی چشم شما قرار میگیرد. |
توموگرافی انسجام نوری (OCT) | OCT یک آزمایش تصویربرداری است که تصاویری از داخل چشم تشکیل میکند. |
آنژیوگرافی فلورسین | برای این روش، رنگی به نام فلورسین به بازو تزریق میبشود. این رنگ هنگامی که در بدن به داخل رگهای خونی پشت چشم حرکت میکند، ساختار چشم را قابل مشاهده و روشن میکند. در نتیجه امکان عکسبرداری راحتتر میبشود. |
بیوپسی با سوزن ظریف | در طول این روش، پزشک با منفعت گیری از یک سوزن، سلولهای تومور را از چشم شما خارج میکند. سپس سلولها زیر میکروسکوپ بازدید خواهد شد. این روش طبق معمول مورد نیاز نیست. در زیاد تر موارد، ملانوم چشم را میتوان بدون بیوپسی تشخیص داد. |
دیگر آزمایشات تصویربرداری | اگر سرطان چشم تشخیص داده بشود، امکان پذیر پزشک نیاز به انجام آزمایشات تصویربرداری روی بقیه بدن داشته باشد تا ببیند آیا سرطان به جای فرد دیگر گسترش یافته است یا خیر. |
درمان تومور چشم
درمان تومور و بیماریهای چشم به سرطانی بودن یا نبودن آن بستگی دارد. به راه حلهای درمانی زیر دقت کنید:
تومورهای خوشخیم چشم
زائدههای خوشخیم که در تکه بیرونی چشم قرار دارند را می توان با جراحی از بین برد. برخی از آنها را با مواد شیمیایی یا سوزاندن (به نام کوتریزاسیون) درمان میکنند.
اگر ککومک و ضایعات داخل چشم خوشخیم باشند، طبق معمول به حال خود رها خواهد شد. بااینحال، شما باید هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار، آنها را معاینه کنید تا یقین شوید که تحول نمیکنند.
سرطان چشم
مقصد از درمان سرطان چشم افت گمان شیوع آن است. در صورت امکان، نگه داری بینایی نیز مهم است. گزینههای درمانی سرطان چشم به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله سرطان، عوارض جانبی احتمالی و سلامت کلی بیمار بستگی دارند.
افراد مبتلا به سرطان چشم زیاد تر توسط چند پزشک و با پشتیبانی راه حلهای گوناگون درمان خواهد شد. روش درمان سرطان چشم به تومور و این که آیا سرطان به دیگر نواحی بدن گسترش یافته است هم بستگی دارد. به این راه حلها دقت کنید:
پرتودرمانی | پرتودرمانی سلولهای سرطانی را با پرتوهای انرژی پرقدرت از بین میبرد. این رایجترین روش درمانی برای زیاد تر سرطانهای چشم است. |
لیزردرمانی | لیزردرمانی از لیزر برای کوچککردن تومورها منفعت گیری میکند. این درمان طبق معمول عوارض جانبی کمتری نسبت به جراحی یا پرتودرمانی دارد. |
ایمونوتراپی | داروهای ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و دعوا به سلولهای سرطانی تحریک میکند. |
درمان موثر | درمانهای موثر شامل چندین دارو می باشند که پروتئینهای خاصی را در ژنها مقصد قرار خواهند داد و میتوانند علتملانوم چشمی شوند. |
شیمی درمانی | اگر ملانوم Uveal به دیگر تکههای بدن گسترش یافته باشد، امکان پذیر شیمیدرمانی برای از بینبردن سلولهای سرطانی در آن نواحی الزامی باشد. داروهای شیمی درمانی که برای درمان ملانوم Uveal منفعت گیری خواهد شد، طبق معمول همان داروهایی می باشند که برای درمان ملانوم پوست منفعت گیری خواهد شد. |
جراحی تومور چشم
اگر تومور در حفره چشم یا نقاط دیگر دارید و از نوع سرطانی است، امکان دارد که جراحی ملزوم باشد. در طول جراحی، احتمالا چشم پزشک تکه هایی از چشم را بیرون بکشد. برداشتن تومور چشم بستگی به بزرگی و گسترش آن دارد. در برخی موارد، تنها انتخاب درمان، برداشتن چشم است.
منبع های: