سونوگرافی داپلر ابزاری است که از امواج صوتی آن برای گوش‌دادن به ضربان قلب جنین منفعت گیری می‌کنند. این نوع از سونوگرافی در اواخر سه‌ماهه سوم بارداری منفعت گیری می‌بشود و به‌گفتن بخشی از مراقبت‌های معمول دوران حاملگی مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد. یکی از اهداف مهم مراقبت‌های پیش از زایمان و به‌کارگیری ابزارهایی همانند سونوگرافی داپلر، شناسایی جنینِ در معرض خطر و اعمال مداخلات بالینی است؛ منفعت گیری از این چنین ابزار پزشکی می‌تواند علتکاهش عوارض و مرگ و میر پیش از زایمان بشود. داپلر با بازدید شکل موج‌های شریان نافی جنین می‌تواند مشکلات و صدمه‌های احتمالی را شناسایی کند. این دستگاه در دسته‌بندی تست‌های غربالگری کم‌خطر قرار می‌گیرد.
در این مقاله از مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر، درمورد داپلر در بارداری، انواع، عوارض و تفاسیر آن در کنار آمادگی‌های ملزوم برای انجامش می‌خوانید. مطالعه این نوشته به نزدیک به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
محتوای پزشکی این نوشته توسط دکتر مجید رمضانی، متخصص تصویربرداری (رادیولوژی) در مشهد مورد بازدید و تایید قرار گرفته است.
آخرین مطالب
- ۲۸ اردیبهشت ماه زمان برگزاری اتفاقات اختصاصی اکسپریا ۲۰۲۴ خواهد بود_رنگو
- افت ریسک ابراز اختلالات شناختی با منفعت گیری زیاد تر از مغز رابطه مستقیم دارد_رنگو
- بلومبرگ: برتری هوش مصنوعی iOS ۱۸ نسبت به رقیب ها از نظر شدت و حریم خصوصی_رنگو
- بازدید مچبند هوشمند سامسونگ گلکسی واچ فیت ۳_رنگو
- انحراف بینی؛ هرآنچه باید بدانید_رنگو
اگر درمورد این نوع از سونوگرافی در بارداری پرسشی دارید، در آخر همین صفحه سوالاتتان را نقل کنید تا پزشک به شما جواب دهد.
سونوگرافی داپلر چیست؟
سونوگرافی داپلر (Doppler Ultrasound) برای تشخیص مشکلات قلب و عروق خونی منفعت گیری می‌بشود. این آزمایش جهت و شدت حرکت خون در شریان‌ها و وریدها را مشخص می کند.
متخصصان با این سونوگرافی لخته‌های خون، عروق تنگ و دیگر مشکلاتی را شناسایی می‌کنند که روی قلب و رگ‌های خونی در پاها، بازوها و معده تأثیر می‌گذارند. از داپلر در دوران بارداری هم منفعت گیری می‌بشود و با آن حالت قلب و عروق جنین (ضربان قلب و جریان خون جنین) مورد بازدید قرار می‌گیرد.
برخلاف اسکن اولتراسوند یا همان سونوگرافی معمولی، داپلر جنین فقط صدا تشکیل می‌کند، نه عکس.
سونوگرافی داپلر در بارداری
داپلر نوعی سونوگرافی است که از امواج صوتی برای تشخیص صداهای جنین و جفت در هفته‌های مذکور منفعت گیری می‌کند و در هفته ۳۲ بارداری به خواست دکتر زنان انجام می‌بشود. طبق معمول در هفته ۱۰ تا ۱۲ حاملگی، امکان تشخیص صدای قلب جنین با داپلر وجود دارد.
این نوع سونوگرافی بر پایه تاثییر داپلر عمل می‌کند، یعنی تشخیص می‌دهد که چطور امواج فرکانس (در این مورد امواج صوتی) با حرکت ناظر به سمت یا دور شدن از منبع صدا تحول می‌کنند.
برای منفعت گیری از دستگاه داپلر، متخصصان در ابتدا پروب (بخشی از دستگاه سونوگرافی که روی بدن حرکت داده می‌بشود تا امکان بازدید درون مقدور بشود) را با ژل آغشته می‌کنند و سپس آن را روی شکم برهنه فرد باردار حرکت خواهند داد تا صدای جنین تشخیص داده بشود.
صداها از طریق بلندگویی قابل شنیدن می باشند. برخی از داپلرها تعداد ضربان قلب در واحد مهم را هم نمایش خواهند داد. صدای قلب جنین طبق معمول بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ تپش در دقیقه است.
زیاد تر صدای قلب در جواب به فعالیت یا انقباضات تحول می‌کند، به‌همین علت است که نظارت بر صدای قلب جنین در طول زایمان زیاد مهم است. ضربان قلب غیرطبیعی می‌تواند نشان از افتاکسیژن دریافتی جنین یا مشکلات دیگر باشد.
انواع سونوگرافی داپلر در بارداری
برخی از دستگاه‌های سونوگرافی داپلر ضدآب می باشند. این دستگاه‌ها قوت‌های متنوعی دارند و توانشان بر پایه مگاهرتز (MHz) اندازه‌گیری می‌بشود. توان داپلرهای حاضر در مراکز سونوگرافی طبق معمول ۲ یا ۳ است.
انواع سونوگرافی داپلر در بارداری هم به‌شرح زیر است:
- واژینال
- شریان رحمی
- شریان ناف
- کاردیوتوکوگرافی
- شریان مغز
- داکتوس ونوس
- برای چسبندگی جفت
| داپلر واژینال | برای بازدید حاملگی خارج از رحم کاربرد دارد. |
| داپلر شریان رحمی | مقدار خون رسیده به رحم و جنین بازدید می‌بشود. نرسیدن خون و اکسیژن کافی به جنین با ابراز مشکلاتی مواجه است و نیاز به بازدید دارد. |
| داپلر شریان ناف | جریان خون رسیده به جنین از راه بند ناف بازدید می‌بشود. از کاربردهای آن، بازدید دریافت مواد مغذی جنین از راه بند ناف است. |
| داپلر کاردیوتوکوگرافی (Cardiography) | از صدا برای بازدید حالت قلب جنین منفعت گیری می‌بشود. |
| داپلر شریان مغز | مقدار خونرسانی به مغز جنین را برسی می‌کند. |
| داپلر داکتوس ونوس (Ductus venosus) | برای شناسایی اختلالات کروموزومی جنین و برسی ورید نافی ناقل خون به قلب جنین در سه ماهه نخست باردرای انجام می‌بشود. |
| داپلر برای چسبندگی جفت | برای تشخیص چسبندگی جفت به رحم کاربرد دارد. |
سونوگرافی کالر داپلر جنین چیست؟
کالر داپلر (Color Doppler Ultrasound) نوعی از سونوگرافی داپلر است که می‌تواند شدت حرکت و روال جریان خون در رگ‌های بدن را نشان بدهد. با کالر داپلر، دستگاه اصوات و امواج صوتی داپلر را به تصاویری رنگی بدل می‌کند. در نتیجه، متخصصان سونوگرافی می‌توانند از شدت و جهت جریان خون در رگ‌ها باخبر شوند.
در چه مواردی پزشک دستور انجام سونوگرافی کالر داپلر را برای خانم‌های باردار می‌دهد؟
- بارداری چندقلو
- شاخص توده بدنی (BMI) پایین یا بالای مادر
- ابتلای مادر به دیابت و سختی خون بالا
- شدت کم رشدکردن جنین
- داشتن سابقه سقط جنین یا تولد نوزاد سبک‌وزن و غیرعادی
- سیگارکشیدن مادر
الزام سونوگرافی داپلر در بارداری
منفعت گیری از روش سونوگرافی داپلر در موارد زیر الزامی به‌نظر می‌رسد:
- کندبودن رشد جنین
- سیگاری‌بودن مادر
- وجود شائبه چسبندگی جفت
- وجود سابقه سقط جنین برای مادر
- ابتلای مادر به سختی خون بالا در حاملگی
- پایین یا بالابودن بیشتر از حد شاخص توده بدنی مادر
آمادگی قبل از سونوگرافی داپلر بارداری
نیازی به آمادگی قبل از سونوگرافی داپلر رشد جنین نیست. باید بدانید که:
- احتیاجی به ناشتابودن نیست.
- سونوگرافی داپلر در ماه هشتم بارداری انجام می‌بشود.
- ملزوم نیست، پیش از انجام سونوگرافی آب بسیاری نوشیده بشود.
تفسیر سونوگرافی داپلر در بارداری
در تفسیر سونوگرافی داپلر در رشد جنین به موارد زیر پرداخته می‌بشود:
- اختلالات خونرسانی به جنین
- چسبندگی غیرطبیعی جفت
- شاخص ضربان شریانی
- تعداد عروق بند ناف
- شریان نافی
برای برخورداری از مشاوره درمانی صحیح و الزام انجام این آزمایش، می‌توانید با منفعت گیری از پلتفرم دکتردکتر، نوبت آنلاین بگیرید.
| اختلالات خونرسانی به جنین | دو شاخص مقاومتی و ضربان شریانی برای بازدید اختلالات خونرسانی به جنین در تاثییر سن حاملگی در داپلر برسی خواهد شد. |
| چسبندگی غیرطبیعی جفت | برای بازدید این که فضاهای عروقی پرشمار درون جفت و عروق زیاد در حد فاصل بین جفت و رحم نباشند از داپلر منفعت گیری می‌بشود. |
| شاخص ضربان شریانی | جریان خون عروق مغزی جنین مقاومت بالایی دارند و برای بازدید حالت آنها از شاخص ضربان شریانی در سونوگرافی داپلر منفعت گیری می‌بشود. |
| تعداد عروق بند ناف | بند ناف شامل دو شریان و یک ورید است. این نوشته با داپلر بازدید می‌بشود تا حالت طبیعی باشد. |
| شریان نافی | برای بازدید حالت عروق بستر جفت از داپلر منفعت گیری می‌بشود. |
سوالات متداول سونوگرافی داپلر در بارداری
منبع های:
