مصرف قرص های ضد بارداری یکی از رایج‌ترین راه حلهای پیشگیری از بارداری ناخواسته است. انواع قرص ضد بارداری ترکیبی، همانند قرص مونو فازیک و تری فاز یک، قرص‌های حاوی پروژسترون و اورژانسی در دسترس عموم می باشند. قرص روکین، قرص یاسمین و قرص مارلین هم از انواع قرص ضد بارداری بدون عوارض جانبی یا کم‌عارضه می باشند. نحوه مصرف قرص ضد بارداری بر پایه نوع آن متفاوت است. در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، علاوه‌بر اشاره به نحوه مصرف داروی ضدحاملگی به کاربردهای درمانی دیگر آن‌ها اشاره می‌کنیم. مطالعه این متن به ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارد. اما اطلاعات کاربردی و مفیدی به شما می‌دهد.
هر سوال یا ابهامی در این رابطه داشته باشید، می‌توانید در قسمت نظرات همین پست نقل کنید تا پزشک به آن جواب دهد.
قرص ضد بارداری چیست؟
قرص‌های ضد حاملگی دارویی حاوی مقادیر مقداری هورمون می باشند که برای جلوگیری از بارداری منفعت گیری خواهد شد. این قرص‌ها ترکیباتی همانند به هورمون‌های طبیعی بدن در چرخه قاعدگی دارند. قرص های ضد بارداری به چند روش متفاوت عمل می‌کنند:
- می‌توانند تخمک‌گذاری را متوقف کنند؛
- مانع از روال ماهانه آزادشدن تخمک از تخمدان شوند؛
- به‌طور موقت پوشش داخلی رحم را تحول دهند؛ تا گمان کاشته‌شدن تخمک بارورشده در دیواره رحم کمتر بشود؛
- با غلیظ‌کردن مخاط دهانه رحم از رسیدن اسپرم به تخمک ممانعت کنند.
دقت به این مسئله مهم است که هرکدام از این داروها در کنار مزایایی که دارند، دارای مضراتی هم می باشند.
آخرین مطالب
- باکتریهای خون آشام و مرگبار به راحتی وجود خون را تشخیص می دهند_رنگو
- انسانها در بازار کار چه مزیتهایی نسبت به هوش مصنوعی دارند؟_رنگو
- دستگاه تازه پوشیدنی متا بدون نیاز به کاشت در مغز سیگنالهای مغزی را میخواند_رنگو
- تخصص چشم پزشکی چیست | دکتر چشم کیست و متخصص چشم چه می‌کند؟_رنگو
- هوش مصنوعی متا به طور رسمی در فیسبوک، واتساپ و اینستاگرام قرار گرفت_رنگو
مزایای مصرف قرص های ضد بارداری
پزشک متخصص زنان در موارد گوناگونی مصرف این داروها را تجویز می‌کند. یکی از کاربردهای قرص های ضد بارداری برای کیست تخمدان است. بعضی اوقات مصرف قرص های ضد بارداری برای پوست هم تجویز خواهد شد. در ادامه، تعدادی از متداول‌ترین کارکردهای این دسته از داروها را برایتان لیست می‌کنیم:
- افت خطر ابتلا به سرطان تخمدان و رحم
- بهبود آکنه و افت موهای زائد صورت و بدن
- افت گمان حاملگی خارج از رحم، کیست تخمدان و بیماری‌های پستان
- پشتیبانی به تسکین دردهای شدید قاعدگی یا دیسمنوره
- افت تشکیل آندروژن ناشی از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
- درمان سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- افت کم‌خونی فقر آهن مرتبط با ازدست‌دادن خون
- مختصر و منظم‌کردن دوره قاعدگی
- کنترل بهتر پریودی و علائم اغاز دوره یائسگی طبیعی
- پیشگیری و درمان خونریزی شدید مربوط به فیبروم رحم
- پیشگیری از میگرن قاعدگی
- افت تاثییر شرایط بدتر دوره قاعدگی؛ همانند تشنج
- تسکین دردهای مربوط به اندومتریوز
علاوه‌براین موارد، ارتباطی بین قرص های ضد بارداری و افسردگی یا کنترل نوسانات خلقی هم مشاهده می‌بشود.
انواع قرص ضد بارداری
اکنون، مصرف قرص پیشگیری از حاملگی طرفداران بسیاری دارد. به این علت انواع قرص‌های هورمونی با کاربردهای گوناگون برای خانم‌هایی با شرایط بدنی متفاوت طراحی و تشکیل شده است. در این قسمت ویژگی‌های کلی این محصولات را بازدید می‌کنیم.
قرص های ضد بارداری ترکیبی
قرص ترکیبی ضد بارداری، دوزهای متفاوت هورمون استروژن و پروژسترون دارد و روی تخمک‌گذاری و تغییرات مخاط دهانه رحم تاثییر می‌گذارد. مثالهای زیر، بهترین قرص های ضد بارداری ترکیبی ایرانی می باشند:
- قرص های ضد بارداری سیپروترون کامپاند یا سیبل؛ در درمان کیست تخمدان و مشکلات پوستی همانند پرمویی مرتبط با افزایش آندورژن‌ها در بدن یا درمان جوش و آکنه کاربرد دارد.
- قرص یاسمین ۲۸ یا قرص یاز
- قرص مارولین
- دزولست
- لویتود
در ادامه درمورد با اهمیت ترین این داروها سخن بگویید می کنیم.
قرص‌های تک فاز
قرص‌های ترکیبی بر پایه ثابت‌ماندن یا تحول دوز هورمون‌ها به چند دسته متفاوت تقسیم خواهد شد. در قرص جلوگیری تک فازی یا مونوفازیک، هر قرص فعال مقدار یکسانی از هورمون استروژن و پروژسترون دارد. قرص‌های فعال حاوی هورمون می باشند و قرص‌های غیر فعال، هورمون ندارند.
قرص‌های تک فازی در چرخه‌های یک‌ماهه مصرف خواهد شد. قرص‌های هفته آخر این چرخه غیرفعال می باشند. قرص روکش‌دار دروسیلا، دورسبلین و قرص بلارا مثالای از داروی ضد حاملگی مونوفازی است.
قرص‌های دو فازی
قرص‌های فعال در بسته قرص دو فازی دو ترکیب متفاوت از استروژن و پروژسترون دارد. در واقع، در چرخه یک‌ماهه سطوح مختلفی از هورمون‌ها را برای بدن فراهم می‌کنند. باز هم هفته آخر چرخه به قرص‌های غیرفعال تعلق دارد.
قرص‌های چند فازی
قرص های ضد بارداری سه رنگ یا قرص سه فازی و چند فازی از قرص‌های فعال با سه ترکیب یا زیاد تر از هورمون استروژن و پروژسترون راه اندازی شده است. در برخی از انواع قرص ترکیبی چندفازی محتوای پروژسترون افزایش اشکار می‌کند. در برخی دیگر، دوز پروژسترون ثابت می‌ماند و محتوای استروژن زیاد تر می‌بشود.
قرص‌های طویل زمان
قرص های با سیکل طویل هم جز انواع قرص ضد بارداری ترکیبی می باشند. طبق معمول در دوره‌های ۱۳هفته‌ای توزیع خواهد شد و به زمان ۱۲ هفته قرص فعال دارد. در هفته چهاردهم، با شرط فراموش‌نکردن روزهای باقیمانده، می‌توانید قرص‌های غیرفعال را حذف کنید و پریود شوید.
با مصرف قرص طویل زمان ضد بارداری تنها ۳ تا ۴ بار در سال پریود می‌شوید. این داروها باید با مشورت پزشک مصرف شوند.
قرص‌های حاوی پروژسترون
کارکرد قرص ضد حاملگی بدون استروژن افزایش مخاط دهانه رحم و کم‌کردن ضخامت لایه داخلی آن است. به این علت از لانه‌گزینی تخم لقاح‌یافته جلوگیری می‌کند. این چنین برای افت خونریزی در افراد با پریودی‌های سنگین موثر است.
طبق معمول برای افرادی تجویز می‌بشود که به دلایلی همانند سابقه سکته مغزی یا بیماری قلبی و عروقی نمی توانند استروژن منفعت گیری کنند. استروژن می‌تواند خطر ابتلا به لخته خون را در افراد بالای ۳۵ سال و سیگاری افزایش دهد. قرص لاینسترنول مثالی از این دسته است و همه قرص‌های آن پروژسترون فعال دارند.
قرص‌های اورژانسی
در موارد خاص، همانند وقتی که رابطه محافظت‌نشده داشته‌اید، می‌توانید سپس از رابطه جنسی از قرص اورژانسی منفعت گیری کنید. یقیناً نباید آن‌ها را به‌گفتن روش مهم پیشگیری از حاملگی در نظر بگیرید. قرص تنسی و قرص لوونورژسترول یا LNG مثالهایی از قرص‌های اضطراری یا اورژانسی ضد حاملگی است.
قرص‌های ضد بارداری ال دی
انواع قرص ضد بارداری برای زیاد تر زنان بی‌خطر می باشند، اما قرص‌های با دوز پایین یا قرص ال دی عوارض جانبی احتمالی را افت داده‌اند.
به حرف های سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، مصرف قرص های ضد بارداری، روشی موفق برای جلوگیری می باشند. به نقل از این سازمان، از هر ۱۰۰ نفری که در طول سال از این روش منفعت گیری می‌کنند، تنها ۹ نفر امکان پذیر باردار شوند.
این دسته از قرص‌ها، شامل هر دو گروه قرص ترکیبی و بدون استروژن است.
مزایای مصرف قرص ضد بارداری
راه حلهای جلوگیری از حاملگی تنوع بسیاری دارد. منفعت گیری از IUD، بستن لوله‌ها، وازوکتومی و مصرف محصولات حاوی هورمون همانند چسب ضد بارداری چند نمونه رایج می باشند. اما دلایل مهم‌تری هست که خانم‌ها منفعت گیری از قرص را ترجیح خواهند داد، همچون:
- مصرف روزانه قرص آسان است؛
- این روش ۹۱% موثر است و درصورت منفعت گیری درست و منظم مانع از بارداری می‌بشود؛
- روش قابل برگشتی است و تقریبا بلافاصله بعد از قطع مصرف قوت باروری برمی‌گردد؛
- انواع قرص ضد بارداری علاوه‌بر کارکرد مهم برای موارد درمانی همانند منظم‌کردن چرخه قاعدگی و افت خونریزی موثر می باشند.
این موارد، با اهمیت ترین دلایلی می باشند که علتخواهد شد خانم‌ها از این داروها منفعت گیری کنند.
عوارض قرص ضد بارداری
ترکیبات به‌کاررفته در قرص های ضد بارداری شبیه هورمون‌هایی است که چرخه قاعدگی را در بدن زنان کنترل می‌کند. به این علت زیاد تر بدون عوارض جانبی می باشند یا عوارض مقداری دارند. بااین‌حال امکان پذیر در بدن افراد عکس العملهای متغیری تشکیل کنند. موارد زیر عوارض شایع قرص ضد حاملگی می باشند:
- این قرص‌ها از شما در برابر عفونت‌های مقاربتی محافظت نمی‌کنند. برای محافظت در برابر این چنین عفونت‌هایی، باید از کاندوم منفعت گیری کنید.
- امکان پذیر علتکاهش میل جنسی، حالت تهوع و سردرد بشود.
- لکه‌بینی یا خونریزی بین دوره‌های ماهانه، حساسیت پستان و افزایش ترشحات واژن می‌تواند عوارض احتمالی باشد.
- جدی‌ترین عوارض قرص ضد بارداری به‌اختصاصی قرص ترکیبی، افزایش خطر لخته‌شدن خون است. این قضیه می‌تواند عرصه‌ساز ترومبوز سیاهرگی عمقی، دعوا قلبی، سکته و آمبولیسم ریوی باشد.
حتما قبل از مصرف قرص های ضد بارداری، با دکتر زنان مشورت کنید.
نحوه و مقدار اثرگذاری قرص های ضد بارداری
این که قرص های ضد بارداری چند درصد جلوگیری می‌کند، به شما و تجویز پزشک بستگی دارد. اگر از نحوه مصرف قرص ضد بارداری آگاه باشید و به‌درستی آن‌ها را مصرف کنید، تاثیرگذاری بالایی دارند. برای مطمعن زیاد تر هر روز قرص را در ساعت مشخصی بخورید.
داروهای خاص از جمله آنتی بیوتیک‌هایی همانند ریفامپین و برخی از داروهای ضد ویروس، امکان پذیر اثرگذاری قرص پیشگیری از حاملگی را تحول دهد.
نحوه مصرف قرص های ضد بارداری
قرص‌های ضد بارداری وقتی به‌درستی تاثییر می‌کنند که مطابق با دستورالعمل مصرف شوند. به این علت یقین‌ترین روش این است که بروشور بسته‌بندی را بخوانید یا دقیقا مطابق دستور پزشک جلو بروید. اما طبق معمول روش مصرف این داروها به‌صورت زیر است:
- برای اغاز سریع مصرف قرص‌ها می‌توانید اولین روز شنبه سپس از اغاز قاعدگی را انتخاب کنید. اولین قرص ورق بعدی را در اولین روز قاعدگی بعدی بخورید.
- تاثییر قرص های ضد بارداری سپس از یک هفته اغاز می‌بشود. ملزوم است در ۷ روز اول از کاندوم هم منفعت گیری کنید.
- قرص‌ها به شکل‌های متنوعی، با دوره مصرف ۲۱ روزه یا طویل‌‌تر، اراعه خواهد شد. طبق معمول هر ورق قرص های ضد بارداری ۲۸ روزه شامل قرص‌های فعال و غیر فعال برای چرخه ۲۸ روزه است. در بازه وقتی اشکار، روزی یک قرص می‌خورید. آن‌ها سطح هورمون‌ها را بالا نگه می‌دارند و گمان بارداری را افت خواهند داد.
مسئله! برای اثرگذاری زیاد تر، حتما به این موارد دقت کنید.
نحوه مصرف قرص های ضد بارداری سپس از رابطه
هنگامی که مصرف قرص های ضد بارداری برای تنظیم پریود یا جلوگیری از حاملگی است، باید همه قرص‌های فعال و غیرفعال را به‌صورت روزانه بخورید. در موارد خاص امکان پذیر بعد از برقراری رابطه نیاز به قرص اورژانسی ضد بارداری داشته باشید.
فراموش‌کردن مصرف قرص ضد بارداری
جدول زیر، راهنمای شما برای قولهای فراموش‌شده قرص است:
| تعداد قرص‌های فراموش‌شده | عمل ملزوم | قرص ضد بارداری اضطراری | روش جلوگیری از بارداری پشتیبان |
| ۱ قرص ترکیبی فعال | به‌محض به‌خاطرآوردن قرص را بخورید؛ حتی اگر ملزوم باشد دو قرص فعال در یک روز مصرف کنید. بقیه بسته باید مطابق روال معمول مصرف بشود. | به‌جز روزهای اولیه پریودی (روز ۵ تا ۷) یا روزهای انتهایی نیاز به قرص اورژانسی ندارید | نیازی نیست
(اگر از زمان فراموشی قرص بیشتر از ۱۲ ساعت گذشت باید تا ۷ روز، در کنار مصرف دارو، از کاندوم منفعت گیری کنید.) |
| ۲ قرص ترکیبی فعال | آخرین قرصی را که باید می‌خوردید فورا مصرف کنید. بقیه بسته را مطابق روال معمول ادامه دهید. | اگر قرص را در هفته اول چرخه ماهانه فراموش کرده‌اید و رابطه جنسی حفاظت‌نشده داشته‌اید قرص های ضد بارداری اضطراری مصرف کنید. | تا وقتی که قرص‌های فعال را به زمان ۷ روز متوالی مصرف نکرده‌اید از کاندوم منفعت گیری کنید.
اگر قرص‌های هفته سوم را فراموش کردید تا به‌آخر‌رسیدن قرص‌های فعال مصرف قرص را به‌صورت روزانه ادامه دهید. روز سپس، بدون خوردن قرص‌های غیر فعال بسته تازه را اغاز کنید. |
| ۱ قرص تنها حاوی پروژسترون | قرص فراموش‌شده را بخورید و بقیه بسته را مطابق روال معمول مصرف کنید. | اگر طی زمان ۵ روز قبل رابطه جنسی حفاظت‌نشده داشته‌اید قرص اورژانسی مصرف کنید. | تا وقتی که ۲ روز متوالی قرص مصرف نکرده‌اید از کاندوم منفعت گیری کنید. |
| ۱ قرص غیر فعال (از هر نوع) | یکی از قرص‌های غیرفعال که باید خورده می‌شد را دور بریزید و برنامه عادی را ادامه دهید.
هیچ زمان نباید بیشتر از ۷ روز متوالی بین مصرف قرص‌های فعال فاصله بیاندازید. |
نیازی نیست | نیازی نیست |
اگر فکر می‌کنید در تاثییر استفراغ یا اسهال قرص ضد بارداری را از دست داده‌اید، به زمان سپری‌شده دقت کنید. اگر از خوردن قرص کمتر از دو ساعت قبل باشد، یا این مشکل دو روز یا زیاد تر ادامه داشت، دستورالعمل فراموشی یک یا چند قرص را انجام دهید.
تداخلات دارویی قرص های ضد بارداری
از پزشکتان بخواهید با دقت به شرایط شما توضیح دهد که قرص های ضد بارداری با چه داروهایی تداخل دارد. به‌طور معمول اگر درحال مصرف آنتی بیوتیک هستید، به گمان زیاد قرص‌های ترکیبی برایتان مناسب نیست. به‌علاوه برخی از داروهای ضد ویروسی یا صرع می‌توانند با قرص‌های جلوگیری از حامگی تداخل داشته باشند.
قرص های ضد بارداری در دوران شیردهی
در دوران شیردهی، به‌اختصاصی ماه‌های اول، بهتر است از قرص های ضد بارداری حاوی استروژن اجتناب کنید. آزورل و لاینسترول دو نمونه از قرص های ضد بارداری در دوران شیردهی می باشند.
قرص های ضد بارداری تا چند روز تاثییر دارد؟
مصرف قرص برای جلوگیری از حاملگی روشی طویل‌زمان است. به این علت نیاز به منفعت گیری مداوم دارند و باید مطابق دستور پزشک یا دستورالعمل روی بسته‌بندی مصرف شوند.
منفعت گیری از قرص برای چند ماه، قطع مصرف برای یک یا دوماه و اغاز مجدد خطر بارداری ناخواسته را افزایش می‌دهد. فراموش کردن یک نوبت، هر چند زمان یک‌بار مشکلی تشکیل نمی‌کند و با مصرف یادآور قابل کنترل است؛ اما گمان بارداری اتفاقی را بالا می‌برد.
کدام نوع قرص ضد حاملگی برای شما مناسب است؟
قرص ضد بارداری روش پیشگیری مداوم یا اورژانسی می باشند. زیاد تر دو هورمون استروژن و پروژسترون یا تنها پروژسترون را دارند. این داروها به‌اختصاصی قرص ال دی عوارض جانبی جدی ندارد. برخی از خانم‌ها دلواپس ربط بین قرص های ضد بارداری و سختی خون می باشند.
به این علت اگر سابقه بیماری خاصی دارید یا در دوران بعد از زایمان و شیردهی هستید بهتر است برای انتخاب از بین انواع قرص ضد بارداری یا مصرف قوی ترین قرص های ضد بارداری و نحوه مصرف با پزشک، کارشناس مامایی یا مشاور بهداشت مشورت کنید.
قرص های ضد حاملگی با مصرف منظم تا اندازه بسیاری برای جلوگیری از بارداری ناخواسته موفق عمل می‌کنند. قرص‌های مونو یا تری فازیک، قرص روکین، قرص یاسمین، قرص مارلین چند نمونه از بهترین‌های حاضر می باشند.
سوالات متداول قرص ضد بارداری
منبع های:
