نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی رنگو
تخصص روانپزشکی، رشته‌ای پزشکی است که در آن تشخیص و درمان بیماری‌های روانی آموزش داده می‌بشود. در جواب تخصص روانپزشکی چیست باید او گفت پزشک دارای این تخصص، از دانش پزشکی و اعصاب و روان، برای پشتیبانی به افراد در بهبود سلامت روان آنها منفعت گیری می‌کند. او در شاخه‌های بسیاری از تخصص اعصاب و روان همچون روانپزشکی کودک و نوجوان، روانپزشکی سالمندان، روانپزشکی اعتیاد و روانپزشکی قانونی، متخصص است.
یکی از ماموریت های روانپزشک این است که با مصاحبه، معاینه، تست‌های گوناگون و آگاهی از ژنتیک خانوادگی فرد بیمار، به تشخیص بیماری‌های روانی بپردازد. متخصص اعصاب و روان، با منفعت گیری از این راه حلها، انواع اختلالات روانی همانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و استرس را تشخیص می‌دهد و برای درمان برخی از این بیماری‌ها، تجویز دارو به‌اختصاصی داروهای روانپزشکی را بهترین راه می‌داند. او در صورت نیاز، به فرد بیمار، مراجعه به یک مددکار یا مشاور را نظر می‌کند.
درادامه این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر که تنها ۵ دقیقه از شما زمان می‌گیرد، آگاه می‌شوید که روانپزشک کیست و در نهایت تفاوت آن با روانکاوی، روان‌درمانی و مشاوره با روانشناس را می‌دانید.
اگر سوال و ابهامی درخصوص تخصص روانپزشکی، دکتر مغز و اعصاب و ماموریت های او داشتید، می‌توانید در تکه نظرات نقل کنید تا پزشک متخصص جواب دهد.
آخرین مطالب
- شرکت نروژی بزرگترین تشکیل کننده کشتیهای هیدروژنی در جهان میشود_رنگو
- گسترش الگوریتم جدیدی برای شارژ که عمر سودمند باتریها را دو برابر می‌کند_رنگو
- ۱۱ ویژگی محیط کار مثبت + اهمیت تشکیل محل کار سالم_رنگو
- باکتریهای خون آشام و مرگبار به راحتی وجود خون را تشخیص می دهند_رنگو
- انسان‌ها در بازار کار چه مزیتهایی نسبت به هوش مصنوعی دارند؟_رنگو
تخصص روانپزشکی چیست؟
سلامت روان، قسمت مهمی از سلامت انسان است. بیماری‌های روانی می‌توانند تاثیرات مخربی بر زندگی فردی، اجتماعی و شغلی افراد داشته باشند. علم روانپزشکی با اراعه خدمات تشخیصی و درمانی به افراد، در بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی آنها نقش پررنگی دارد.
رشته روانپزشکی چیست؟ بنابر توصیف انجمن روانپزشکی آمریکا، رشته روانپزشکی، شاخه‌ای از علم پزشکی است که به مطالعه، تشخیص و درمان بیماری‌های روانی می‌پردازد.
این رشته با تمرکز بر ذهن و حرکت انسان، به‌جستوجو یافتن جواب‌هایی برای چالش‌های سلامت روان است. در قرن حاضر، علم روانپزشکی در حال پیشرفت و تحول است. راه حلهای تازه تشخیصی و درمانی، همانند تصویربرداری مغزی و داروهای تازه، به بهبود کیفیت خدمات در این عرصه پشتیبانی می‌کنند. با افزایش آگاهی عمومی از اهمیت سلامت روان، تقاضا برای خدمات روانپزشکی نیز در حال افزایش است. علم روانپزشکی در آینده نقش مهم‌تری در نگه داری و ترقی سلامت روان انسان‌ها ایفا خواهد کرد.
دکتر روانپزشک کیست؟
شاخه پزشکی اعصاب و روان یا روانپزشک یک تخصص پزشکی است که به درمان و تشخیص بیماری‌های روان می‌پردازد. یک روانپزشک، بعد از گذراندن دوره هفت‌ساله پزشکی عمومی، داخل دوره تخصص چهارساله می‌بشود. در این دوره در عرصه‌های روانپزشکی، روانشناسی، صدمه‌شناسی روانی و درمان بیماری‌های روانی مطالعه می‌کند.
یقیناً طول دوره تحصیل در کشورهای گوناگون دنیا متفاوت است. به‌گفتن مثال، در ایران این دوره چهار سال و در آلمان شش سال طول می‌کشد. روانپزشک می‌تواند در هر دو عرصه جسم و روان، طبابت کند؛ یقیناً تمرکز مهم او بر روی مسائل روانشناختی و روانی فرد است.
تخصص روانپزشکی چه فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
روانپزشکی دارای فوق تخصص‌ها و فلوشیپ‌های مختلفی است که هرکدام بر یک عرصه خاص از سلامت روان تمرکز دارند. درادامه به برخی از انواع تخصص اعصاب و روان اشاره شده است:
روانپزشکی کودک و نوجوان
سلامت روان در دوران کودکی و نوجوانی، برای رشد و تکامل سالم فرد، الزامی است. بیماری‌های روانی می‌توانند تاثیرات مخربی بر زندگی تحصیلی، اجتماعی و عاطفی کودکان و نوجوانان برجای بگذارند. برخی از بیماری‌های روانی شایع در کودکان و نوجوانان عبارت می باشند از:
- اختلالات اضطرابی؛ همانند اضطراب فراگیر، اختلال هراس و اختلال وسواس فکری-عملی
- اختلالات خلقی؛ همانند افسردگی و اختلال دوقطبی
- اختلالات رفتاری؛ همانند اختلال نقص دقت و بیش فعالی (ADHD) و اختلال لجبازی و نافرمانی مقابله‌ای
- اختلالات خوردن؛ همانند بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی
- اختلالات یادگیری؛ همانند دیسلکسیا
- اختلالات رشدی؛ همانند اوتیسم
دقت به این مسئله مهم است که مراجعه به پزشک برای کنترل و درمان این اختلالات از همان سنین کودکی را جدی بگیرید تا فرزند شما در بزرگسالی با مشکلی بزرگتر روبه رو نشود.
روانپزشکی سالمندان
تخصص روانپزشکی سالمندان، شاخه‌ای از علم روانپزشکی است که به تشخیص و درمان بیماری‌های روانی همانند زوال عقل، بیماری آلزایمر، افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب، اختلالات وسواس فکری-عملی و روان‌پریشی در افراد مسن می‌پردازد.
تشخیص بیماری‌های روانی در سالمندان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. متخصصان روانپزشکی سالمندان، از راه حلهای مختلفی همانند مصاحبه با بیمار و خانواده، معاینه، تست‌های روانشناختی و تست‌های هوش برای تشخیص نوع اختلال منفعت گیری می‌کنند.
روانپزشکی قانونی
روانپزشکی قانونی، یکی از فوق‌تخصص‌های روانپزشکی است. متخصصان روانپزشکی قانونی، از دانش و تخصص خود در عرصه روانشناسی، صدمه‌شناسی روانی و درمان بیماری‌های روانی، برای پشتیبانی به سیستم حقوقی منفعت گیری می‌کنند. برخی از ماموریت های متخصصان روانپزشکی قانونی عبارت هستنداز:
- برسی سلامت روان متهمان و مجرمان
- برسی خطر خشونت
- برسی صلاحیت محاکمه
- برسی صلاحیت سرپرستی
- برسی صدمات روانی
- اراعه مشاوره به مراجع قضایی
- انجام تحقیقات در عرصه روانپزشکی قانونی و موارد دیگر
متخصصان روانپزشکی قانونی، در محیط‌های مختلفی همانند دادگاه‌ها، زندان‌ها، بیمارستان‌های روانی و کلینیک‌های خصوصی کار می‌کنند.
روانپزشکی اعتیاد
تخصص روانپزشکی اعتیاد، شاخه‌ای از علم روانپزشکی است که به تشخیص و درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل می‌پردازد. متخصصان روانپزشکی اعتیاد، نقشی حیاتی در درمان اعتیاد و ترقی سلامت روان افراد معتاد ایفا می‌کنند. این متخصصان، می‌توانند در تشخیص و درمان اعتیاد به افراد معتاد پشتیبانی کنند، دارو تجویز کنند، روان‌درمانی انجام بدهند و از دیگر راه حلهای درمانی برای بهبود حال روانی فرد معتاد منفعت ببرند.
روانپزشکی اعصاب
روانپزشکی عصبی با نام‌های عصب‌روان‌پزشکی و روانپزشکی اُرگانیک نیز شناخته می‌بشود. این تخصص روانپزشکی، شاخه‌ای از علم پزشکی است که ربط بین روانپزشکی و عصب‌شناسی را مطالعه می‌کند. مقصد این رشته، فهمیدن و تبیین حرکت، از طریق بازدید تعامل عوامل عصب‌شناسی و روانشناسی اجتماعی است. این تخصص به مطالعه رابطه بین مغز و حرکت می‌پردازد. روانپزشکی اعصاب، نقشی حیاتی در ترقی سلامت روان افراد ایفا می‌کند. متخصصان این رشته با تشخیص و درمان بیماری‌های روانی با منشأ عصبی، به بهبود کیفیت زندگی افراد پشتیبانی می‌کنند.
فلوشیپ‌های روانپزشکی
فلوشیپ، نوعی دوره آموزشی تکمیلی است که بعد از پایان دوره تخصص و اخذ بورد تخصصی، در یک عرصه خاص از پزشکی اراعه می‌بشود. در جدول زیر به چند مورد از فلوشیپ‌های روانپزشکی را آورده‌ایم:
مقصد از فلوشیپ، کسب دانش و توانایی‌های تخصصی زیاد تر در یک عرصه خاص است.
تفاوت بین روانپزشک، روانشناس و روانکاو چیست؟
روانپزشک، روانشناس، مددکار و روانکاو، متخصصان نگه داری و ترقی سلامت روان می باشند. با وجود این که این سه تخصص در برخی موارد همپوشانی دارند، اما تفاوت‌های مهمی نیز بین آنها وجود دارد. تفاوت مهم بین روانپزشک و روانشناس در این است که روانپزشک می‌تواند داروهای روانپزشکی تجویز کند، اما روانشناس اجازه تجویز دارو ندارد.
این مجوز به علت گذراندن دوره‌های پزشکی و تخصص روانپزشکی، به روانپزشک داده شده است. در جدول زیر به تفاوت‌های بین روانپزشک و روانشناس دقت کنید:
| ویژگی | روانپزشک | روانشناس | روانکاو |
|---|---|---|---|
| تحصیلات | دکترای پزشکی + تخصص روانپزشکی | دکترای روانشناسی | تخصص روانکاوی |
| تجویز دارو | بله | خیر | خیر |
| راه حلهای درمانی | دارو درمانی، روان‌درمانی | روان‌درمانی | روان‌درمانی و روانکاوی |
| تمرکز | بیماری‌های روانی | مشکلات روانشناختی | ازمایش ها کودکی |
شما و اطرافیان‌تان در صورت روبه رو با مشکلات روانی جدی و پیچیده، باید به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید.
دکتر روانپزشک چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
بیماری‌های روانی، طیف گسترده‌ای از مشکلات عاطفی، رفتاری و تفکری را شامل خواهد شد. در ادامه به برخی از بیماری‌هایی که دکتر مغز و اعصاب درمان می‌کند، پرداختیم:
۱. اختلالات خلقی
اختلالات خلقی، گروهی از بیماری‌های روانی می باشند که علتنوسانات شدید خلقی خواهد شد. این نوسانات خلقی می‌تواند از خفیف تا شدید بوده و در زندگی روزمره فرد تداخل تشکیل کند. برخی از این اختلالات عبارت می باشند از:
- اختلال افسردگی اساسی: این مورد یک اختلال خلقی شایع است که علتاحساس غم و اندوه شدید و مداوم می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی دچار از دست دادن علاقه خود به فعالیتهای موردعلاقه‌شان در قبل، از دست دادن اشتها، از دست دادن تمرکز و اختلالات خواب خواهد شد.
- اختلال دوقطبی: این یک اختلال خلقی است که علتنوسانات شدید خلقی بین شیدایی و افسردگی می‌بشود. در طول دوره‌های شیدایی، افراد امکان پذیر حس سرخوشی، انرژی و تحریک‌پذیری کنند. در طول دوره‌های افسردگی، افراد امکان پذیر علائم شبیهی با اختلال افسردگی اساسی را توانایی کنند.
- اختلال سیکلوتایمی: این یک اختلال خلقی است که علتنوسانات خلقی خفیف‌تر از اختلال دوقطبی می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال سیکلوتایمی، امکان پذیر دوره‌هایی از شیدایی خفیف (هیپومانیا) و دوره‌هایی از افسردگی خفیف را توانایی کنند.
پزشک با تخصص روانپزشکی، با تشخیص این دسته بیماری‌های روانی، مشابه با شدت بیماری، دارودرمانی یا روان‌درمانی را تجویز می‌کند.
۲. اختلالات اسکیزوفرنی و سایکوتیک
اختلالات اسکیزوفرنی و سایکوتیک گروهی از بیماری‌های روانی می باشند که علتعلائم روان‌پریشی خواهد شد. علائم روان‌پریشی، شامل توهم و هذیان است. توهم دیدن، شنیدن، بوییدن، چشیدن یا حس آنچه که وجود خارجی ندارد. هذیان، باور غلطی است که با وجود شواهد خلاف آن، فرد به آن پایبند است.
علائم اسکیزوفرنی طبق معمولً در اغاز بزرگسالی ظاهر می‌بشود و می‌تواند زندگی فرد را در عرصه‌های گوناگون همانند روابط، شغل و تحصیل تحت تاثییر قرار دهد. علت اسکیزوفرنی، به‌طورکامل شناخته شده نیست؛ اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و رشدی در آن نقش داشته باشند.
۳. اختلالات رشدی
اختلالات رشدی، گروهی از مشکلات می باشند که رشد و نمو کودکان را در عرصه‌های گوناگون همانند توانایی‌های حرکتی، زبانی، اجتماعی و عاطفی تحت تاثییر قرار خواهند داد. انواع مختلفی از اختلالات رشدی وجود دارد، از جمله:
- اختلال اوتیسم؛ اوتیسم یک اختلال رشدی پیچیده است که علتمشکلاتی در ارتباطات، تعامل های اجتماعی و حرکت می‌بشود.
- اختلالات طیف اوتیسم (ASD)؛ گروهی از اختلالات رشدی که علائمی شبیه اوتیسم دارند، اما طبق معمولً خفیف‌تر می باشند.
- اختلال نقص دقت و بیش فعالی (ADHD)؛ بیش‌فعالی، یک اختلال رشدی است که علتمشکلاتی در دقت، تمرکز و کنترل حرکت می‌بشود.
- اختلالات یادگیری؛ این دسته اختلالات، علتمشکلاتی در یادگیری خواندن، نوشتن، ریاضیات و دیگر توانایی‌های تحصیلی خواهد شد.
- معلولیت ذهنی؛ معلولیت، یک اختلال رشدی است که علتمحدودیت در توانمندیهای ذهنی و عملکردی فرد می‌بشود.
دکتر روانپزشک با بازدید و برسی انواع توانایی‌های کودکان، این اختلالات را در آنها شناسایی می‌کند.
۴. اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت، گروهی از بیماری‌های روانی که علتالگوهای پایدار و انعطاف‌ناپذیر در تفکر، حس و حرکت خواهد شد. این الگوها می‌توانند در زندگی روزمره فرد و روابط او با دیگران تداخل تشکیل کنند. تابه‌حال گونه‌های مختلفی از اختلالات شخصیت شناخته شده است که چندمورد از با اهمیت ترین آنها عبارت می باشند از:
- اختلال شخصیت پارانوئید؛ شخصیت پارانوئید علتسوءظن و بی‌اعتمادی مداوم به دیگران می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، طبق معمولً حس می‌کنند که دیگران در حال توطئه علیه آنها می باشند یا به آنها صدمه می‌رسانند.
- اختلال شخصیت اسکیزوئید؛ این اختلال، علتانزوای اجتماعی و عدم تمایل به صمیمیت عاطفی می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، طبق معمولً تنهایی را ترجیح خواهند داد و از روابط اجتماعی اجتناب می‌کنند.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی؛ این اختلال شخصیت، علتعلائمی شبیه اسکیزوفرنی می‌بشود، اما خفیف‌تر است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، دچار توهمات و هذیان‌های خفیف می باشند.
- اختلال شخصیت ضداجتماعی؛ این یک اختلال شخصیت است که علتبی‌اعتنایی به حقوق دیگران و عدم تمایل به پیروی از قوانین و مقررات می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، طبق معمولً افترا می‌گویند، دزدی می‌کنند و پرخاشگر می باشند.
- اختلال شخصیت مرزی؛ این اختلال علتناپایداری عاطفی و روابط آشفته می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، طبق معمولً تغییرات خلقی شدیدی را توانایی می‌کنند و در برقراری روابط مداوم، مشکل دارند.
- اختلال شخصیت نمایشی؛ این اختلال، جهت نیاز شدید به دقت و قبول دیگران می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، طبق معمولً حرکت دقت‌طلبانه دارند و خود را بیشتر از حد، مهم می‌دانند.
- اختلال شخصیت خودشیفته؛ این یک اختلال شخصیت است که علتاحساس غرور و خودبزرگ‌بینی بیشتر از حد می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، طبق معمولً نیاز شدیدی به تحسین دارند و نمی توانند انتقاد را تحمل کنند.
در تخصص روانپزشکی با شناخت این الگوهای رفتاری، به کنترل و درمان این بیماری‌های روانی پشتیبانی می‌کنند.
۵. اختلالات حافظه و زوال عقل
اختلالات حافظه و زوال عقل، به مشکلاتی در کارکرد شناختی اشاره دارند که می‌توانند علتمشکلاتی در حافظه، تمرکز، تفکر و استدلال شوند. افرادی که دچار این اختلال باشند، در برای سپردن اطلاعات تازه، تمرکز و دقت، تفکر و استدلال، انجام ماموریت های روزمره و موارد دیگر دچار مشکل می باشند. انواع مختلفی از اختلالات حافظه و زوال عقل وجود دارد، از جمله:
- اختلال حافظه خفیف مرتبط با سن؛ این یک نوع طبیعی از افت حافظه است که با افزایش سن رخ می‌دهد. این نوع از اختلال حافظه، طبق معمولً علتتداخل در زندگی روزمره فرد نمی‌بشود.
- زوال عقل؛ این یک کلمه کلی برای افت شدید در کارکرد شناختی است که علتتداخل در زندگی روزمره فرد می‌بشود. بیماری آلزایمر، شایع‌ترین علت زوال عقل است.
پزشک دارای تخصص روانپزشکی با تشخیص این بیماری‌ها، راهکارهای درمانی را به بیمار خود اراعه می‌دهد.
۶. اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی، گروهی از بیماری‌های روانی می باشند که علتاضطراب و هراس بیش از حد خواهد شد. اضطراب، یک عکس العمل طبیعی به استرس است. اما در اختلالات اضطرابی، اضطراب بیشتر از حد و غیرقابل‌کنترل می‌بشود. انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد، از جمله:
- اختلال اضطراب فراگیر؛ افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، طبق معمولً در رابطه مسائل گوناگون زندگی دلواپس می باشند و نمی توانند اضطراب خود را کنترل کنند.
- اختلال هراس؛ این اختلال علتحملات ناگهانی و شدید، هراس و اضطراب می‌بشود. حملات هراس، طبق معمولً با علائمی همانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق و سرگیجه همراه است.
- اختلال اضطراب اجتماعی؛ این اختلال علتهراس و اضطراب در اوقات اجتماعی می‌بشود. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، طبق معمولً از سخن بگویید در جمع، ملاقات با افراد تازه و وجود در مکان‌های عمومی اجتناب می‌کنند.
- فوبیاهای خاص؛ نوعی از اختلال اضطرابی که علتهراس و اضطراب شدید، از یک نوشته یا موقعیت خاص می‌بشود. فوبیاهای خاص طبق معمولً شامل هراس از حیوانات، ارتفاعات، فضای بسته یا پرواز است.
در صورت ابراز این نوع از اضطراب‌ها، باید به پزشکی با تخصص روانپزشکی مراجعه کنید.
۷. اختلالات خوردن
اختلالات خوردن، گروهی از بیماری‌های روانی می باشند که عادات غذایی، سلامت روان، احساسات و زندگی روزمره افراد را تحت تاثییر قرار خواهند داد. بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری از جمله رایج‌ترین انواع این اختلالات می باشند.
۸. اختلال وسواس فکری-عملی
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، زنجیره‌ای از هراس‌ها و رفتارهای ناخواسته است که زندگی فرد را در تار و پود اجبار و اضطراب می‌پیچد. این افکار مزاحم و اعمال تکراری، فعالیتهای روزانه را مختل کرده و رنج و ناراحتی بسیاری به همراه دارند.
خدماتی که دکتر روانپزشک اراعه می‌دهد، چیست؟
هر پزشک اعصاب و روان، برای بیماران خود، طیف وسیعی از خدمات را انجام می‌دهد. او مشابه با حالت و نیازهای بیماران خود، خدمات متنوعی را به آنها اراعه می‌کند. با اهمیت ترین این خدمات شامل موارد زیر است:
- تشخیص و درمان اختلالات روانی
- نظارت بر کارکرد و عکس العمل بیمار به داروهای روانپزشکی
- اراعه راهکارهای موثر و کارآمد برای بهبود مشکلات روانی
- انجام راه حلهای درمانی همچون الکتروشوکی
- برسی و بازدید دقیق حالت بیمار با منفعت گیری از ابزارها و تست‌های روانشناسی
- اراعه راهکار به بیمار برای مدیریت استرس و کنترل خشمگینی
این چنین متخصص اعصاب و روان می‌تواند با دیگر تخصص‌ها و متخصصان روانپزشکی، برای بهبود حال روانی بیمار، همکاری کند. با اهمیت ترین مقصد او، بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
راه حلهای تشخیص در تخصص روانپزشکی چیست؟
تشخیص در روانپزشکی، فرایندی پیچیده و چندمرحله‌ای است. این فرایند، مرحله های زیر را شامل می‌بشود:
مصاحبه بالینی
مصاحبه با بیمار برای بازدید علائم، تاریخچه سلامت روان و سابقه خانوادگی، اولین مرحله‌ای است که توسط پزشک انجام می‌بشود. دکتر روانپزشک تلاش دارد تا با سوال در رابطه افکار، احساسات، رفتارها و عادات بیمار، به حالت حال او پی ببرد. این مرحله این چنین شامل بازدید کارکرد بیمار در عرصه‌های گوناگون زندگی همانند کار، تحصیل و روابط اجتماعی نیز می‌بشود.
معاینه جسمی و روانی
معاینه جسمی و روانی، دو قسمت مجزا از فرایند تشخیص می باشند که به منظور بازدید سلامت جسمی و روانی افراد انجام خواهد شد. این معاینه، شامل بازدید علائم جسمی همانند تب، فشارخون، ضربان قلب و تنفس است.
تست‌ها و آزمایشات
تست‌ها و آزمایشات روانشناسی، ابزاری برای برسی کارکرد شناختی، رفتاری و شخصیتی افراد در تخصص روانپزشکی می باشند. این تست‌ها و آزمایشات در تشخیص اختلالات روانی، انتخاب روش درمان مناسب و پیگیری پیشرفت درمان منفعت گیری خواهد شد.
تشخیص اختلال روانی
بر پایه اطلاعات جمع‌آوری‌شده در مرحله های قبلی، روانپزشک یک تشخیص برای بیمار می‌دهد. تشخیص اختلالات روانی، بر پایه معیارهای تشخیصی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) انجام می‌بشود.
برنامه درمان
بعد از تشخیص اختلال روانی، روانپزشک یک برنامه درمان مناسب برای بیمار طراحی می‌کند. برنامه درمان، طبق معمولً شامل روان‌درمانی، دارودرمانی و تغییرات در سبک زندگی است.
تجویز داروی روانپزشکی
راه حلها و روندهای درمان در تخصص روانپزشکی چیست؟
درمان اختلالات روانی، به عوامل مختلفی همانند نوع اختلال، شدت علائم، حالت سلامت جسمی و روانی بیمار و ترجیحات او بستگی دارد. روانپزشک با دقت به این عوامل، یک برنامه درمان مناسب برای بیمار طراحی می‌کند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی، مجموعه‌ای از راه حلهای درمان است که به بیمار پشتیبانی می‌کند تا افکار، احساسات و رفتارهای خود را بهتر فهمیدن کند و تحول دهد. انواع مختلفی از روان‌درمانی همچون درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان خانوادگی، درمان گروهی و روانکاوی وجود دارد. روان‌درمانگر، تلاش می‌کند با کشف الگوهای فکری، رفتاری و ازمایش ها شما، ریشه‌ی مشکلات‌تان را اشکار کند. سپس با همکاری شما، به شما پشتیبانی می‌کند تا راه‌حل‌های مناسب را برای مشکلات‌تان بیابید.
دارودرمانی
انواع مختلفی از داروهای روانپزشکی همچون داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب، داروهای ضدروان‌پریشی و داروهای ارامش‌کننده خلق وجود دارد. بعد از اغاز مصرف داروها، روانپزشک با دقت علائم شما را رصد می‌کند تا پیشرفت یا عدم پیشرفت درمان را برسی کند. این علائم شامل افت اضطراب، افسردگی، یا دیگر علائم و تغییرات مثبت در خلق‌وخو، تفکر و حرکت می‌بشود.
تحریک مغز
تحریک مغز، مجموعه‌ای از راه حلها است که برای تحول فعالیت مغز و درمان اختلالات روانی به کار می‌رود. این راه حلها غیرتهاجمی می باشند و به جراحی نیاز ندارند. در تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک سلول‌های مغزی منفعت گیری می‌بشود. TMS برای درمان اختلالاتی همانند افسردگی، اضطراب، OCD و اسکیزوفرنی موثر است.
در روش تحریک الکتریکی مغز (tDCS)، از جریان الکتریکی ضعیف برای تحریک سلول‌های مغزی منفعت گیری می‌بشود. tDCS برای درمان اختلالاتی همانند افسردگی، اضطراب، درد مزمن و آلزایمر به کار می‌رود. این چنین در روش تحریک عمقی مغز (DBS) از الکترودهایی منفعت گیری می‌بشود که در مناطق خاصی از مغز کاشته شده‌اند. این روش برای درمان اختلالاتی همانند پارکینسون، دیستونی، صرع و OCD، کارآمد است.
شوک روانپزشکی
شوک روانپزشکی چیست؟ در این روش، جریان الکتریکی کنترل‌شده‌ای بین دو قطعه فلزی واقع روی پوست سر بیمار، تشکیل می‌بشود. این جریان، با عبور از مغز، در فرد بیمار تشنج تشکیل می‌کند. روش شوک روانپزشکی، برای بیماری‌هایی همچون دوقطبی و اسکیزوفرنی به کار می‌رود.
نوردرمانی
نور درمانی یا فتوتراپی، روشی برای درمان انواع بیماری‌ها با منفعت گیری از نور است. این روش سابقه‌ای دیرینه دارد و از دیرباز از نور خورشید برای درمان بیماری‌هایی همانند یرقان منفعت گیری شده است. امروزه این روش در درمان اختلال عاطفی فصلی، افسردگی و موارد دیگر کاربرد دارد.
چه وقتی باید به دکتر اعصاب و روان مراجعه کنیم؟
مراجعه به متخصص روانپزشک، در شرایط و موقعیت‌های گوناگون ملزوم است. در ادامه به برخی از این شرایط اشاره کردیم:
- ابتلا به اختلالات روانی؛ همچون افسردگی شدید، اضطراب شدید، اختلالات خواب، اضطراب اجتماعی، وسواس و دیگر بیماری‌های روانی
- تغییرات شدید در روحیه و خلقیات؛ همچون خشم و خشمگینی شدید، انزوا و ایزوله شدن و اختلال خوردن بیش از حد غذا
- مشکلات خانوادگی و ارتباطی؛ همانند خشونت خانگی و نزاعات مکرر
- اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان؛ همچون بیش‌فعالی و نقص دقت
- توانایی تروما؛ همچون توانایی تصادف، سوانح طبیعی و ضرب و شتم
- اعتیاد به مواد مخدر
- مشکلات در شغل و تحصیل؛ همچون نداشتن تمرکز، اختلالات یادگیری و اضطراب شغلی
درصورتی‌که نشانه‌های اختلالات روانی در شما و اعضای خانواده‌تان، بر زندگی روزمره شما تاثییر منفی می‌گذارد، بهترین راه‌حل، مراجعه به یک متخصص اعصاب و روان است.
چه افرادی به دکتر اعصاب و روان نیاز دارند؟
شما و هر یک از نزدیکان‌تان، در صورت ابراز نشانه‌های بیماری‌های روانی، به متخصص روانپزشکی نیاز اشکار خواهید کرد. اگر با هر یک از علائم زیر روبه رو هستید، مراجعه به دکتر روانپزشک گامی مهم در راستای بهبودی شما خواهد می بود:
- نگرانی و هراس مداوم
- بی‌قراری و ناتوانی در تمرکز
- حملات پانیک
- بی‌دقتی و فراموشکاری
- ناتوانی در به آخر رساندن کارها
- حس غم و ناامیدی مداوم
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها
- تغییرات در اشتها
- اختلال در غذا خوردن
- اعتیاد به الکل و مواد مخدر
- افکار مرگ و خودکشی
- نوسانات شدید خلقی
- دوره‌های افسردگی و مانیا
- تغییرات در انرژی، فعالیت و خواب
- خاطرات آزاردهنده و برگشت مکرر به لحظه حادثه
- کابوس، هراس و اضطراب
- حس گناه و انزوا
- توهم و هذیان
- اختلال در تفکر و قضاوت
- اختلالات وسواسی
- اختلال شخصیت
متخصص روانپزشک، با تشخیص دقیق خود می‌تواند به شما راهکارهای درمانی کارآمد اراعه دهد.
محل کار دکتر روانپزشک چطور است؟
محل کار دکتر روانپزشک، شامل اتاق‌های مشاوره است. این اتاق‌ها برای ملاقات امن و آرام‌قسمت بیماران با پزشک تدارک دیده می‌بشود. از تجهیزات این اتاق می‌توان به مبلمان راحت برای بیمار، وسایل یادداشت‌برداری برای بیمار و پزشک و سیستم صوتی موردنیاز برای ثبت موارد خاص اشاره کرد. با اهمیت ترین ویژگی محیط کار یک روانپزشک، نگه داری حریم خصوصی و فراهم‌آوردن یک محیط امن و محرمانه برای بیمار است. او تنها در این محیط می‌تواند با خیال آسوده، از مشکلات و اختلالات خود سخن بگویید کند.
در انتخاب بهترین دکتر روانپزشک چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
زمان انتخاب یک پزشک، این سوال برای شما تشکیل می‌بشود که روانپزشک خوب کیست. انتخاب بهترین دکتر با تخصص روانپزشکی تصمیم مهمی است که می‌تواند تاثییر بسیاری بر سلامت روان شما بر جای بگذارد. یقین شوید که دکتر روانپزشک در عرصه درمان اختلال شما تخصص دارد. مهم است که با دکتر روانپزشک خود حس راحتی داشته و بتوانید به او مطمعن کنید. در جلسه اول به این نوشته دقت کنید که آیا با شخصیت و حرکت دکتر روانپزشک مورد نظر خود حس راحتی می‌کنید یا خیر.
در مراجعه به دکتر اعصاب و روان، انتظار چه معاینه‌ها و کارهایی را باید داشته باشیم؟
یک دکتر مغز و اعصاب یا روانپزشک خوب همچون یک همسفر آگاه در کنارتان خواهد می بود تا شما را در مسیر بهبودی همراهی کند. این سفر با مرحله های مختلفی اغاز می‌بشود. در قدم اول، روانپزشک با پرسیدن سوالات دقیق و شنونده بودن فعال، علائم سلامت روان شما را به‌طورکامل بازدید می‌کند. در تعداد بسیاری موارد، تشخیص بیماری در همین مرحله انجام می‌بشود و برنامه درمان مناسب طراحی می‌گردد.
در قدم دوم بعضی اوقات برای تشخیص دقیق‌تر، انجام آزمایش‌های گوناگون الزامی است. این آزمایش‌ها به پزشک پشتیبانی می‌کند تا اطلاعات بیشتری در رابطه حالت شما به دست آورد. قدم سوم، انتخاب روش درمانی مناسب است. بعد از تشخیص دقیق، روانپزشک روش درمان مناسب را با دقت به شرایط شما انتخاب می‌کند. این روش درمان امکان پذیر شامل دارودرمانی، روان‌درمانی یا ترکیبی از هر دو باشد.
در رابطه بیماران با علائم جدی، درمان دارویی در برتری قرار می‌گیرد. در درمان کودکان، به علت حساسیت زیاد تر، معاینه جامع سلامت روان انجام می‌بشود. در این معاینات، عوامل مختلفی همانند رشد عصبی، سلامت روان، حالت عاطفی، شناختی، آموزشی، خانوادگی و ژنتیکی بازدید خواهد شد. برنامه درمان کودکان، امکان پذیر شامل ترکیبی از راه حلهای گوناگون همانند دارودرمانی، روان‌درمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و آموزش به والدین باشد. به‌یاد داشته باشید که هر فرد، یک مورد بی همتا است و برنامه درمان نیز باید با دقت به شرایط شما طراحی بشود. مطمعن به روانپزشک و همکاری فعال شما در روال درمان نقشی کلیدی دارد.
مراجعه به دکتر اعصاب و روان، گامی برای سلامتی!
فردی برخوردار از سلامت روان، از نظر عاطفی، شناختی و رفتاری در حالت مناسبی قرار دارد. او می‌تواند احساسات خود را به‌خوبی فهمیدن و مدیریت کند، با استرس و مشکلات زندگی به‌طور موثر کنار بیاید و روابط سالم و مثبت با دیگران برقرار کند.
روانپزشک برای درمان بیماری‌های روانی، همیشه به سراغ داروهای روانپزشکی نمی‌رود؛ به این علت زمان ابتلا به بیماری‌های روانی، از مراجعه به پزشک دارای تخصص روانپزشکی نترسید. او می‌تواند با تشخیص بیماری‌های روانی، در عرصه‌های گوناگون روانپزشکی همچون روانپزشکی کودک و نوجوان، روانپزشکی سالمندان، روانپزشکی اعتیاد و روانپزشکی قانونی، سطح سلامت جامعه را ارتقا دهد.
از با اهمیت ترین ماموریت های روانپزشک زمان روانکاوی، این است که در صورت نیاز، شما را برای روان‌درمانی و مشاوره به یک روانشناس، مددکار یا مشاور ارجاع دهد. یقیناً در تخصص روانپزشکی، برای درمان برخی بیماری‌ها همچون افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، استرس و بیماری‌های روانی متاثر از ژنتیک، مشابه با شدت بیماری، تجویز دارو یکی از ایمن‌ترین راه‌های درمانی است. امیدواریم که این نوشته از مجله درمورد تخصص روانپزشکی برای شما سودمند بوده باشد.
منبع:
سوالات متداول تخصص روانپزشکی چیست؟
دسته بندی مقالات
