سردرد پریودی چیست؟ علل و پیشگیری+ جدول درمان و سوالات متداول_رنگو

سردرد پریودی، در دوران پریودی یا قبل از آن رخ می‌دهد. شدت و زمان این سردردها در افراد متفاوت است؛ به‌طوری‌که در برخی از افراد، ضعیف و در برخی دیگر به روش ضربان‌دار توانایی می‌بشود.

از با اهمیت ترین علل این سردرد می‌توان به نوسانات هورمونی، تنش‌های عصبی و حتی عدم دقت به رژیم غذایی و مقدار خواب اشاره کرد. انواع دمنوش برای سردرد پریودی، هورمون درمانی و داروهای تجویزی از جمله درمان‌های موثر در این شرایط می باشند.

در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر به علل ایجادکننده این نوع سردرد، انواع آن و موثرترین راهکارهای درمانی و عمل های پیشگیرانه پرداخته‌ایم.

در انتها، اگر سوال خاصی در این مورد دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن جواب خواهد داد.

سردرد پریودی چطور است؟

سردرد پریودی، دردی است که قبل یا در طول سیکل قاعدگی رخ می‌دهد. سیکل قاعدگی، به‌طور معمول بین ۲۵ تا ۳۰ روز طول می‌کشد و در طول این چرخه، هورمون‌های مرتبط با پریودی (استروژن و پروژسترون) افزایش یا افت اشکار می‌کنند.

این نوسانات هورمونی به‌صورت سردرد در شدت‌های متفاوت ظاهر خواهد شد. به‌گفتن مثال، سردردهای حاد میگرنی وقتی رخ خواهند داد که سطح استروژن در بدن به مقدار قابل توجهی افت می‌یابد.

بعضی اوقات، زنان این نوع سردرد را از روز اول پریود جاری تا روز اول قاعدگی بعدی توانایی می‌کنند. این سردرد طبق معمول یک طرف سر را تحت تاثییر قرار می‌دهد. تعداد بسیاری از زنان، درد در اطراف پیشانی را زیاد تر توانایی می‌کنند.

علت سردرد پریودی

عوامل بسیاری در جواب به سوال علت سردردهای پریود چیست، نقش دارند. از با اهمیت ترین آن‌ها می‌توان به تغییرات هورمونی و شرایط نامناسب روحی اشاره کرد. در ادامه، به با اهمیت ترین دلایل سردرد در دوران قاعدگی که کارکرد بدن را تحت تاثییر قرار خواهند داد، پرداخته‌ایم:

نوسانات هورمونی

تحول در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، مهم‌ترین عامل تشکیل سردرد قاعدگی است. این هورمون‌ها مواد شیمیایی حاضر در مغز را کنترل می‌کنند که بر حس درد تاثییر می‌گذارد.

بعضی اوقات این نوع سردردها، ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد که در این شرایط بهتر است به پزشک مراجعه بشود. استروژن، در اواسط چرخه قاعدگی در بیشترین مقدار و در زمان پریود در پایین‌ترین مقدار قرار دارد. درنتیجه، در دوران پریودی بدلیل کم شدن این هورمون زیاد تر سردرد‌های شدید و ضربان‌دار توانایی می‌بشود.

افت هورمون سروتونین

سروتونین یا همان هورمون نشاط، در دوران پریودی به حداقل مقدار خود می‌رسد. در زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی، سروتونین با افت استروژن افت اشکار می‌کند. به‌طوری‌که، سطح سروتونین در ۲ هفته قبل از پریود به کمترین مقدار می‌رسد و درنهایت سردرد قاعدگی تشکیل می‌بشود.

استرس و تنش‌های عصبی

استرس و تنش‌های عصبی از راه‌های گوناگون بر روال قاعدگی تاثییر می‌گذارند. استرس، علاوه‌بر اختلال در سطح هورمون، انرژی را هم افت می‌دهد. برای مثال، زنان شاغل در محیط‌های پراسترس، زیاد تر دچار سردردهای پریودی خواهد شد.

کم‌خونی

کم‌خونی و فقر آهن، به‌گفتن محرک بالقوه سردردهای قاعدگی است که در چند روز آخر پریودی بیشترین تاثییر را بر جای می‌گذارد. درواقع، فرد مبتلا به کم‌خونی، سطوح پایین اکسیژن در مغز را توانایی می‌کند که در نهایت، دچار خستگی و سردردهای ناشی از فقر آهن می‌بشود.

کافئین علتسردرد قاعدگی می‌بشود یا آن را تسکین می‌دهد؟

کافئین حاضر در قهوه می‌تواند هم علتتسکین سردرد قاعدگی و هم جهت تشدید آن بشود. مصرف متعادل آن، با تنگ‌کردن عروق خونی و تحکیم تاثییر مسکن‌ها به افت درد پشتیبانی می‌کند. اما مصرف زیاد یا قطع ناگهانی آن امکان پذیر سردرد را تشدید کند.

نظر می‌کنیم در این دوره، کافئین را به‌صورت محدود و همراه با آب کافی مصرف کنید.

مسئله! مصرف شکلات یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار، عموما علتتسکین سردرد در این دوره می‌بشود. انقباض عروق خونی، تحکیم تاثییر مسکن‌ها و افزایش سروتونین، از جمله تاثیرات این خوراکی‌ها می باشند.

علائم همراه با سردرد قاعدگی

از شایع‌ترین علائم سردرد پریودی، شدت آزاردهنده این نوع درد نسبت به انواع دیگر دارد. در ادامه، به با اهمیت ترین علائم همراه با سردرد قاعدگی اشاره کرده‌ایم:

• حالت تهوع و استفراغ
• حساسیت به صدا
• حساسیت به نور
• درد اطراف پیشانی
• افت میل جنسی
• آکنه و جوش
• از دست دادن اشتها
• حس گرما زیاد (تعریق) یا سرما (لرز)

این علائم، در هر فرد متفاوت می باشند. درنتیجه، مدیریت این نوع از سردردها به شرایط فرد و شدت و زمان علائم بستگی دارد.

قیاس سردرد پریودی با میگرن پریودی

سردردهای هورمونی طبق معمول از شدت کم تا متوسط رخ خواهند داد و تا حد بسیاری قابل کنترل می باشند. از نظر دیگر، مدیریت میگرن قاعدگی به مراتب دشوارتر بوده و روال عادی زندگی فرد را مختل می‌کند. درواقع، میگرن پریودی، نوعی سردرد پریودی است که شدت بالاتری داشته و با کم شدن شدید استروژن همراه است.

مطابق مطالعه انتشار شده در در مجله پزشکی JNP،

تقریباً ۶۰ درصد از زنان مبتلا به میگرن، ربط بین میگرن و چرخه قاعدگی خود را گزارش خواهند داد.

میگرن قاعدگی زیاد نادر بوده و در کمتر از ۱۰ درصد افراد رخ می‌دهد. این نوع سردرد، با اورا یا پیش آگهی (یک اختلال ادراکی و بینایی در برخی مبتلایان به میگرن) همراه نیست و در روز‌های دیگر ماه هم رخ نمی‌دهد.

درمان سردرد پریودی

درمان سردرد در دوران پریودی به عوامل مختلفی همانند شدت، نوع و علت تشکیل سردرد بستگی دارد. به علت توانایی درد شدید و مقاوم به درمان‌های خانگی، دارودرمانی و تجویز مسکن توسط پزشک بهترین راه‌حل در این زمان می باشند. یقیناً، در تعداد بسیاری از اوقات، برخی از درمان‌های خانگی، راه‌حلی موثر برای کنترل و افت علائم سردرد هورمونی می باشند.

درمان خانگی سردرد پریودی

شدت و ناحیه درد با نوع درمان مرتبط است. اگر این درد با شدت ملایم‌تر و در پیشانی حس می‌بشود، درمان خانگی پشتیبانی‌کننده خواهد می بود. برای مثال، برخی دمنوش‌ها برای سردردهای ضربان دار زیاد موثر بوده و درد را تا نزدیک به خوبی تسکین خواهند داد. در ادامه، به کارآمدترین درمان‌های خانگی این نوع سردرد اشاره کرده‌ایم:

• فعالیت بدنی و ذهنی؛ آزاد شدن ماهیچه‌ها و بهبود علائم درد با انجام فعالیت‌هایی همانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق
• خواب کافی؛ برخورداری از روتین خواب شبانه شامل حداقل ۷ تا ۹ ساعت خوابیدن در فضای تاریک و با دمای مناسب
• ماساژدرمانی؛ افت شدت و دفعات سردردهای تنشی و میگرنی و افت درد و تنش در عضلات شانه‌، پشت و گردن با ماساژدرمانی
• مصرف دمنوش‌ها؛ درمان سردرد و حالت تهوع در پریودی با منفعت گیری از دمنوش‌های بابونه، گل‌گاوزبان و آویشن
• کمپرس یخ؛ افت درد در تکه پیشانی با کمپرس یخ

بعضی اوقات با دقت به مقدار و ادامه‌دار شدن سردرد، این راه حلهای درمانی به‌گفتن راه‌حل‌های مکمل در کنار راه حلهای پیشنهاد شده توسط پزشک موثر خواهند می بود.

قرص سردرد پریودی

زیاد تر مسکن‌های بدون نسخه، در تسکین درد تاثییر بسزایی دارند. مصرف مسکن‌های ضدالتهاب و درد طبق معمول برای متوقف کردن انواع سردرد همچون سردرد در دوران PMS یا میگرن پریودی از کارکرد موثری برخوردار می باشند.

از بهترین انواع قرص سردرد پریودی می‌توان به ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و استامینوفن اشاره کرد. بعضی اوقات، دکتر ۲ تا ۳ روز قبل از اغاز قاعدگی مصرف داروهای غیراستروئیدی را تجویز می‌کند. در ادامه، دیگر قرص‌های موثر در درمان پریود را آورده‌ایم:

دقت! داروهای پیشگیری‌کننده همانند پروپرانولول و توپیرامات باید مدتی قبل از اغاز سردرد مصرف شوند و تأثیر سریع ندارند.

هورمون درمانی

عدم اعتدال هورمونی، بطور معناداری جهت تشکیل سردرد با شدت خفیف تا شدید می‌بشود. در صورت کارآمد نبودن مسکن‌ها، هورمون درمانی گزینه مناسبی خواهد می بود. در این رویکرد درمانی، پزشک مکمل استروژن (استرادیول) را برای اصلاح عدم اعتدال این هورمون در دوران قاعدگی تجویز می‌کند. هورمون‌درمانی، برای افرادی با چرخه‌های قاعدگی منظم انجام می‌بشود.

درمان سریع سردرد پریود

بعضی اوقات، به علت شدت غیرقابل تحمل درد، پزشک فرواتریپتان، زولمی تریپتان یا دیگر تریپتان‌ها را برای درمان مختصر زمان و سریع سردرد میگرنی در دوران پریود تجویز می‌کند. این قرص‌ها، علاوه‌بر تحریک تشکیل سروتونین، التهاب را هم افت خواهند داد. درنهایت، رگ‌های خونی منقبض شده و شدت درد کم شدن خواهد کرد. در برخی شرایط و با دقت به حالت بیمار، پزشک مصرف تریپتان را در ترکیب با داروهای غیراستروئیدی پیشنهاد می‌‌کند.

از نظر دیگر، مکمل‌های غذایی همانند ریبوفلاوین، منیزیم و کوآنزیم در مدیریت سردردهای میگرنی کارکرد موثری دارند. در جدول زیر، به راهکارهای افت سردرد مرتبط با پریودی با دقت به علت تشکیل آن اشاره کرده‌ایم:

پزشک با انجام معاینه‌ها و مصاحبه‌های بالینی، محرک تشکیل سردرد در این دوران را شناسایی کرده و سپس درمان مناسب را اراعه می‌دهد.

چه وقتی برای مشکل سردرد قاعدگی باید به دکتر مراجعه کنیم؟

طبق معمول وقتی که سردردهای مکرر و شدید در روال عادی زندگی اختلال تشکیل می‌کنند، باید به پزشک مراجعه کرد. این کار، به شناسایی ربط این سردردها با دوره قاعدگی و بازدید گزینه‌های درمانی مناسب پشتیبانی می‌کند. این چنین، اگر سابقه میگرن دارید و فهمید تغییراتی در الگو، فرکانس یا شدت سردردهای خود شده‌اید، حتما باید پزشک خود را در جریان قرار دهید.

چطور از سردرد پریودی پیشگیری کنیم؟

به‌طور کامل نمی‌توان مانع ابراز سردرد قاعدگی شد. اما تحول و بهبود سبک زندگی تا حد بسیاری به پیشگیری و مدیریت علائم پشتیبانی می‌کند. با اهمیت ترین عمل های پیشگیرانه شامل موارد زیر می باشند:

• برنامه خواب منظم؛ برخورداری از الگوهای خواب منظم برای جلوگیری از تحریک درد
• مدیریت استرس؛ با انجام ورزش‌های اسایش‌قسمت همانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق
• نظارت بر رژیم غذایی؛ محدود کردن مصرف کافئین و الکل و برخورداری از رژیم غذایی متعادل
• هیدراته بودن؛ نوشیدن منظم و کافی مایعات
• فعالیت بدنی منظم؛ برای بهبود سلامتی کلی و افت تعداد سردردها
• درمان‌های هورمونی؛ تنظیم سطح هورمون‌ها و پیشگیری از سردردها با درمان‌های هورمونی همانند داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی یا پچ‌های استروژنی (برای افرادی با دوره قاعدگی منظم)
• ثبت سردردها و پیگیری آن‌ها؛ ثبت سردردها، دوره‌های قاعدگی و عوامل محرک برای شناسایی الگوهای درد توسط پزشک

اگر این عمل های پیشگیرانه نتوانند تعداد یا شدت سردردهای قاعدگی را افت دهند، باید برای دریافت درمان‌های تخصصی‌تر، بازدید‌های پزشکی دقیق‌تری انجام بشود.

آیا پیشگیری، بهترین راه برای مدیریت سردرد قاعدگی است؟

سردرد پریودی اگرچه شایع است، اما با مراعات عمل های پیشگیرانه و درمان‌های مناسب می‌توان شدت و دفعات آن‌ها را مدیریت کرد. دقت به عوامل محرک همانند تغییرات هورمونی، استرس و رژیم غذایی در کنترل این نوع سردردها موثر می باشند.

مصرف داروهای مسکن همانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن زیاد موثر است. این چنین، انواع درمان‌های خانگی همچون مصرف دمنوش‌ها، نوشیدن آب کافی و برخورداری از خواب منظم در بهبود این شرایط نقش دارند. در صورت تشدید علائم و افت کیفیت زندگی، مراجعه به پزشک و دریافت درمان‌های تخصصی ملزوم است.

برای ملاقات با پزشک و دریافت نوبت، به سایت دکتردکتر مراجعه کرده و از امکان نوبت‌دهی آنلاین پزشکان مشابه با شرایط خود منفعت‌مند شوید.

منبع های:

hopkinsmedicine.org

jeffersonhealth.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری