همه چیز درمورد اگزمای دست_رنگو

اگزمای دست، یک بیماری التهابی پوستی است که به طور خاص دست‌ها را دچار می‌کند. این عارضه با علائمی نظیر خشکی، قرمزی، خارش شدید، تاول و در موارد شدیدتر، ترک‌خوردگی، خونریزی و عفونت خود را مشخص می کند. درماتیت دست انواع گوناگونی دارد که درماتیت تماسی تحریک‌کننده یکی از رایج‌ترین آن‌ها است. عوامل بسیاری در تشکیل این بیماری دخیل می باشند که با اهمیت ترین آن‌ها شامل عرصه‌های ژنتیکی و سابقه خانوادگی، تماس با مواد تحریک‌کننده همچون شوینده‌ها و حلال‌ها و آلرژن‌ها است.

با وجود این که این بیماری پوستی درمان قطعی ندارد، اما علائم آن از طریق راه حلهای درمانی دارویی و خانگی و راهکارهای پیشگیرانه قابل کنترل خواهد می بود. در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر، به بازدید علائم، علل و راهکارهای درمانی و پیشگیرانه این بیماری خواهیم پرداخت.

در انتها اگر سوالی دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به سوالات شما جواب خواهد داد.

اگزمای دست چیست؟

اگزمای دست، یکی از شایع‌ترین انواع اگزما به حساب می اید که قسمت‌های گوناگون دست، به خصوص کف دست‌ها را دچار می‌کند. این عارضه پوستی به دلایل بسیاری ابراز می‌کند و انواع مهم آن شامل موارد زیر می باشند:

• درماتیت تماسی
• درماتیت آتوپیک
• درماتیت تماسی آلرژیک
• اگزمای دست دیشیدروتیک

مطابق آمار، درماتیت تماسی تحریک‌کننده شایع‌ترین نوع این بیماری بوده و بعد از آن، درماتیت آتوپیک و درماتیت تماسی آلرژیک در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

علائم ظاهری اگزمای دست

درحالی‌که علائم کلی بیماری اگزما شامل خشکی، قرمزی یا تیرگی پوست و خارش است، اگزمای دست علائم اختصاصی‌تری هم دارد که می‌توانند به طور تنها یا ترکیبی در قسمت‌های گوناگون دست ظاهر شوند. برخی از علائم بالینی این بیماری شامل موارد زیر می باشند:

• خشکی
• خارش
• قرمزی
• ترک‌خوردگی
• تاول
• پوسته‌ریزی
• خونریزی
• وجود چرک یا دلمه
• درد
• سوزش

این علائم می‌توانند در نقاط گوناگون دست همچون کف دست، نوک انگشتان و بین آن‌ها ظاهر شوند و شدت و نوع آن‌ها در افراد گوناگون متفاوت است.

علت اگزمای دست

اکنون، علت دقیق این بیماری پوستی شناخته نشده است. با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که ژنتیک و عوامل محیطی در تشکیل علائم این بیماری دخیل می باشند.

ژنتیک 

در مطالعات علمی ثابت شده است که ژنتیک نقش زیاد مهمی در تشکیل اگزما پوست ایفا می‌کند. این ربط زیاد تر به علت جهش‌های ژنی است که کارکرد سد دفاعی پوست و جواب ایمنی بدن را تحت تاثییر قرار خواهند داد. به‌گفتن مثال، جهش در ژن FLG جهت تضعیف سد دفاعی پوست خواهد شد. این اتفاق علتمی‌بشود که پوست در برابر محرک‌ها و مواد حساسیت‌زا صدمه‌پذیر شده و گمان ابراز این حساسیت پوستی افزایش اشکار کند.

محرک‌های محیطی و آلرژن‌ها

محرک‌های تماسی و آلرژن‌ها از با اهمیت ترین عوامل محیطی دخیل در شعله‌ور شدن علائم این بیماری همچون قرمزی پوست محسوب خواهد شد. برخی از با اهمیت ترین محرک‌های شناخته شده شامل موارد زیر می باشند:

• مواد شیمیایی و شوینده‌ها: تماس مکرر با صابون‌ها، مواد شوینده، ضدعفونی‌کننده‌ها و حلال‌ها علتصدمه به لایه حفاظتی پوست شده و آن را نسبت به التهاب صدمه‌پذیر می‌سازد.
• تماس مداوم با آب: شستشوی مکرر دست‌ها، به خصوص با آب داغ علتخشکی شدید پوست و افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌بشود.
• فلزات و برخی داروها: نیکل و کروم که در برخی غذاها یا اشیاء یافت خواهد شد و این چنین داروهای موضعی نظیر هیدروکسی‌کینولون‌ها و نئومایسین علتایجاد جواب التهابی بیشتر از حد در بدن برخی افراد و ابراز درماتیت دست خواهند شد.

برخی شغل‌ها به علت تماس مکرر با مواد محرک و آلرژیک، افراد را زیاد تر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار خواهند داد. این مشاغل شامل آرایشگری، کشاورزی، دندان‌پزشکی، پزشکی، فلزکاری و کار با مواد غذایی می باشند.

نقش استرس در تشدید اگزما

استرس یک عامل محرک کلیدی در تشدید علائم درماتیت دست و انواع دیگر اگزما همچون اگزمای دور چشم محسوب می‌بشود. وقتی که فردی تحت استرس قرار می‌گیرد، بدن اغاز به ترشح هورمون‌های استرس همچون کورتیزول و آدرنالین می‌کند. این هورمون‌ها با تشکیل اختلال در کارکرد سیستم ایمنی و افزایش التهاب در بدن، شرایط را برای ابراز این بیماری فراهم می‌کنند.

آب و هوا

هوای سرد و خشک در فصل زمستان علتاز دست رفتن رطوبت و خشکی پوست شده و از این طریق به التهاب پوست دامن می‌زند. در روبه رو، هوای گرم و مرطوب علتافزایش تعریق خواهد شد. تعریق بیشتر از حد، یک محرک شناخته‌شده برای تشدید علائم اگزما پوستی دست و حتی اگزما کودکان به حساب می اید.

عوامل خطر درماتیت دست

برخی از با اهمیت ترین عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش خواهند داد، شامل موارد زیر می باشند:

• بیماری‌های آتوپیک: افراد مبتلا به بیماری‌های آتوپیک همچون آسم و درماتیت آتوپیک (AD) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به درماتیت دست قرار دارند.
• سابقه خانوادگی: وجود سابقه اگزمای دست یا دیگر انواع اگزما در بستگان درجه اول، خطر ابتلا به این بیماری را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
• تماس با مواد شوینده: تماس طویل‌زمان و مکرر با مواد شیمیایی و شوینده‌ها علتصدمه به سد دفاعی پوست و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به درماتیت دست می‌بشود.
• نوسانات هورمونی: تغییرات در سطح هورمون‌ها یکی از عوامل تاثیرگذار در عود علائم اگزمای دست خانم ها به حساب می اید. این نوسانات زیاد تر در دوران قاعدگی، بارداری، بعد از زایمان و یائسگی مشاهده می‌بشود.

اگر در معرض هر یک از این عوامل خطر هستید و علائم اگزما دست را توانایی می‌کنید، برای تشخیص دقیق به دکتر پوست و مو مراجعه کنید.

عوامل تحریک کننده اگزمای دست

در ادامه به برخی از محرک‌های مهم که می‌توانند این بیماری را در ناحیه دست تشدید کنند، اشاره می‌بشود:

• لوازم آرایشی نامرغوب
• ادویه‌جات تحریک‌کننده همچون دارچین و میخک
• مصرف سیگار و دخانیات 
• استرس
• گرد و غبار
• هوای سرد و خشک
• مواد شوینده

شناخت این عوامل و تلاش برای دوری از آن‌ها می‌تواند به افت تشدید اگزما و نگه داری سلامت پوست دست پشتیبانی کند.

نحوه تشخیص اگزمای دست

تشخیص درماتیت دست با معاینه فیزیکی توسط پزشک اغاز می‌بشود. در این مرحله، پزشک ضمن بازدید ضایعات پوستی، به جمع‌آوری اطلاعاتی در رابطه سابقه پزشکی، سابقه خانوادگی ابتلا به آلرژی و جزئیات مربوط به شغل و مقدار روبه رو بیمار با مواد محرک یا حساسیت‌زا نظیر شوینده‌ها می‌پردازد. 

بعد از برسی بالینی، در صورت لزوم برای تایید تشخیص و شناسایی نوع درماتیت، از راه حلهای تشخیصی تکمیلی زیر منفعت گیری می‌بشود:

• تست پچ (Patch Test): این تست برای تشخیص درماتیت تماسی آلرژیک به کار می‌رود. در این روش، مقدار مقداری از آلرژن‌های شایع روی پوست پشت بیمار قرار داده خواهند داد. بعد از ۴۸ ساعت، عکس العمل‌های پوستی در محل آلرژن‌ها مورد برسی قرار می‌گیرند.
• بیوپسی پانچ پوست: در موارد پیچیده‌تر جهت تایید قطعی تشخیص، بیوپسی پوست انجام می‌گیرد. در این روش، یک نمونه کوچک از پوست صدمه‌دیده برداشته شده و جهت بازدید میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می‌بشود.

از آنجایی که برخی از علائم درماتیت دست همچون پوست پوست شدن دست ها با تعداد بسیاری از بیماری‌های پوستی شبیه است، انتخاب رویکرد درمانی صحیح تنها با تشخیص دقیق بیماری ممکن خواهد می بود.

درمان قطعی اگزما دست

این عارضه مزمن بوده و تا بحال هیچ درمان قطعی برای آن یافت نشده است، اما می‌توان با منفعت گیری از راه حلهای خانگی و دارویی، علائم آن را به طور موثری کنترل کرد، درمان اگزما را جلو انداخت و شدت و دفعات عود را افت داد. 

داروهای اگزما دست

داروهای بسیاری برای کنترل علائم درماتیت دست وجود دارد که عمدتا با مقصد افت التهاب، خارش بدن و خشکی پوست تجویز خواهد شد. از جمله موثرترین داروهایی که برای درمان حساسیت پوست دست تجویز خواهد شد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کورتیکواستروئیدهای موضعی
• مهارکننده‌های کلسینورین
• قرص‌های آنتی‌هیستامین
• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی
• پمادهای ضدباکتری
• مرطوب‌کننده‌ها
• ایمونومدولاتورها همچون دوپیلوماب

در موارد اگزمای متوسط تا شدید که به درمان‌های موضعی جواب نمی‌دهد، امکان پذیر پزشک متخصص منفعت گیری از نوردرمانی را پیشنهاد کند. این روش درمانی با منفعت گیری از اشعه ماوراء بنفش (UV) التهاب و خارش کف دست را به طور قابل‌توجهی افت می‌دهد.

مطابق با گزارش انجمن ملی اگزما (NEA)، 

کرم‌ها و پمادهایی که حاوی مقدار بیشتری روغن نسبت به آب می باشند، همچون وازلین، موثرترین مرطوب‌کننده‌ها برای درمان اگزمای دست محسوب خواهد شد.

هرچه مقدار آب در یک مرطوب‌کننده زیاد تر باشد، نه‌تنها به درمان اگزما دست پشتیبانی نمی‌کند، بلکه گمان بدتر شدن علائم آن بالاتر می‌رود. علت این کار، تبخیر آب از سطح پوست است که خشکی را تشدید می‌کند.

درمان خانگی اگزمای دست

برخی راه حلهای طبیعی و خانگی که می‌توانند در کنار داروهای اگزما دست، به درمان درماتیت پوست در کودکان و بزرگسالان پشتیبانی کنند، شامل موارد زیر می باشند:

این راه حلهای طبیعی تنها نقش کمکی دارند و نباید جانشین درمان‌های دارویی تجویز شده توسط پزشک متخصص شوند. این چنین، اثربخشی این راه حلها زمان‌بر بوده و قطع زودهنگام آن‌ها بعد از بهبود اولیه علائم، می‌تواند تبدیل عود بیماری بشود. 

نحوه پیشگیری از اگزمای دست چیست؟

هرچند پیشگیری کامل از اگزمای دست ممکن نیست، اما با مراعات برخی اصول می‌توان به طور چشمگیری از ابراز آن کاست و شدت علائم را کنترل کرد. در ادامه، راهکارهای موثری برای پیشگیری از این بیماری پوستی اراعه شده است:

• اولین قدم در پیشگیری از درماتیت دست، شناسایی و اجتناب از تماس با مواد تحریک‌کننده و آلرژن‌ها است.
• زمان انجام فعالیت‌هایی که الزام تماس با آب یا مواد شیمیایی می باشند، همچون شستن ظروف از دستکش‌های وینیلی (PVC) یا دستکش‌های حاوی آستر نخی منفعت گیری کنید. دستکش‌های لاتکس و دستکش‌های پودری به علت گمان تشکیل حساسیت، پیشنهاد نمی‌شوند.
• برای شستن دست‌ها از صابون‌ها و شوینده‌های ملایم، بدون عطر و فاقد الکل منفعت گیری کنید.
• به طور منظم در طول روز، به خصوص بعد از هر بار شستن دست از مرطوب‌کننده مناسب منفعت گیری کنید. 
• استحمام با آب ولرم به جای آب داغ به جلوگیری از خشکی و تحریک پوست پشتیبانی می‌کند.
• مصرف مایعات کافی و داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد غذایی ضدالتهابی همچون ماهی‌های چرب، حبوبات، میوه‌های حاوی فلاونوئید و سبزیجات برگ‌دار علتکاهش التهاب بدن و در نتیجه بهبود حالت پوست خواهد شد.

این عمل های، نه‌تنها در پیشگیری، بلکه در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این عارضه پوستی هم موثر می باشند.

چه وقتی باید به پزشک مراجعه کرد؟

مراجعه به پزشک و یا مشورت با دکتر پوست آنلاین در موارد زیر الزامی است:

• در صورت عدم بهبود علائم اولیه با وجود انجام عمل های درمانی
• در صورت تشدید علائم حاضر
• در صورت مشاهده علائم تازه

این علائم نشان‌دهنده ناکافی یا نامناسب بودن روش درمانی جاری است. مراجعه به پزشک امکان بازدید مجدد حالت و تجویز یک روش درمانی یا داروی موثر را فراهم می‌آورد.

اگزمای دست؛ مشکلی دردناک اما قابل کنترل

اگزمای دست، عارضه‌ای شایع و گاه زیاد آزاردهنده است که می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره و کارهای ساده‌ای نظیر بستن دکمه لباس را مختل کند. با این حال، با مراعات اصول پیشگیرانه می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به حداقل رساند. پرهیز از مواد محرک، منفعت گیری از آب ولرم و مرطوب‌کننده‌های مناسب از جمله راهکارهای پیشگیرانه موثر می باشند.

با وجود همه عمل های پیشگیرانه، بعضی اوقات علائم بیماری ظاهر خواهد شد. در این شرایط، مراجعه به موقع به پزشک متخصص برای تشخیص دقیق و دریافت درمان موثر، حیاتی است. درمان‌های تخصصی، نه‌تنها به بهبود علائم پشتیبانی می‌کنند، بلکه مانع از تشدید بیماری و تاثیرات منفی آن بر کارکرد و مطمعن به نفس فرد خواهند شد.

به‌همین‌خاطر، در صورت روبه رو با علائم ای بیماری حتما به دکتر پوست مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از این متخصص به سایت دکتردکتر مراجعه کرده و به‌راحتی نوبت خود را ثبت کنید.

منبع های:

webmd.com

pmc.ncbi.nlm.nih.gov

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری