خلط خونی مخلوطی از بزاق و مخاط با رگههایی قابل مشاهده از خون است که با سرفه و از گلو خارج میبشود. خون از جایی در امتداد دستگاه تنفسی بدن ترشح میبشود. منظور از دستگاه تنفسی دهان، گلو، بینی، ریه و راههای هوایی منتهی به ریه است. این نوشته طبق معمول جدی و خطرناک نیست، اما اگر با علائم دیگر همراه بشود و مداوم باشد، نیاز به پیگیری دارد. بنا به علت تشکیل خلط خونی به درمانهای مختلفی از جمله مصرف داروهای ضدویروس تا حتی جراحی نیاز است.
در این مقاله، درمورد خلط خونی و دلایل، علائم، راه حلهای درمان و پیشگیری میخوانید. مطالعه نوشته به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر پرسشی درمورد خلط حاوی خون دارید، در انتهای همین صفحه و در تکه نظرات از ما سوال کنید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما جواب دهد.
خلط خونی چیست؟
وجود خون در خلط در تعداد بسیاری از بیماریهای خفیف تنفسی، از جمله عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی و آسم، رویدادی رایج است. بااینحال، بعضی اوقاتاوقات میتواند نشانهای از مشکلی جدیتر، همانند برونشیت یا سرطان ریه باشد. اگر خلط فقط رگههایی از خون داشته باشد، یعنی به گمان زیاد با مشکلی جدی مواجه نیستید.
خلط خونی نشانه چیست؟
مجموعهای از عوامل میتوانند تبدیل تشکیل خون در خلط شوند. خون طبق معمول از ریهها میآید، اما بعضی اوقات هم سرمنشأ آن معده یا دستگاه گوارش است. اگر خون از دستگاه گوارش باشد، کلمه پزشکی حالت هماتمزیس (hematemesis) است.
اگر خون قرمز روشن، کفآلود و با مخاط مخلوط شده باشد، به گمان زیاد منشأ آن از ریهها است و میتواند ناشی از سرفه خلط دار مداوم یا عفونت ریه باشد. چنانچه خون تیره و با ردپایی از غذا همراه است، به گمان زیاد از معده یا جای فرد دیگر در دستگاه گوارش بهوجود آمده است.
علائم خلط خونی
نشانههای تشکیل خلط خونی به این شرحاند:
- سرفههای طویل زمان و شدید
- خونریزی بینی
علت خلط خونی
از دلایل احتمالی خلط خونی بینی و گلو میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:
- برونشیت و برونشکتازی
- سرفه شدید و مزمن
- استنشاق مواد مخدر
- مصرف داروهای ضدانعقاد
- بیماری انسدادی مزمن ریه
- سینه پهلو یا ذاتالریه
- آمبولی ریه
- سل
- گرانولوماتوز
- فیبروز کیستیک
- تنگی دریچه میترال
- سرطان ریه یا گردن
- ضربه به قفسه سینه
- اِدِم ریوی (Pulmonary edema)
برونشیت
و برونشکتازی |
برونشیت شامل التهاب مداوم یا مکرر راههای هوایی، سرفه و تشکیل خلط است. این حالت میتواند مزمن یا حاد باشد و تا ۳ هفته طول بکشد.
برونشکتازی بزرگشدن دائمی تکههایی از راههای هوایی را توصیف میکند. این یک بیماری طویل زمان است و میتواند علتتنگی نفس و خسخس سینه بشود. |
سرفه شدید و مزمن | سرفه شدید یا مزمن میتواند دستگاه تنفسی فوقانی را تحریک کند و به رگهای خونی صدمه رساند. |
استنشاق مواد مخدر | استنشاق کوکائین یا دیگر مواد مخدر علتتحریک و صدمه به دستگاه تنفسی فوقانی میبشود. |
مصرف داروهای ضدانعقاد | داروهای ضدانعقاد از لختهشدن خون جلوگیری میکنند. به گفتن مثال می توان به وارفارین، ریواروکسابان، دابیگاتران و آپیکسابان اشاره کرد. |
بیماری انسداد مزمن ریوی | بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) جریان هوا در ریهها را مسدود میکند و طبق معمول علتمشکل در تنفس، سرفه، تشکیل خلط و خس خس سینه میبشود. |
ذاتالریه | پنومونی یا ذاتالریه شامل التهاب بافت ریه است که طبق معمول به علت عفونت باکتریایی رخ میدهد. علائم شایع شامل درد قفسه سینه زمان تنفس یا سرفه، خستگی، تب، تعریق و لرز است. |
آمبولی ریه | آمبولی ریه به لختهشدن خون در شریان ریه اشاره دارد. طبق معمول علتدرد قفسه سینه و تنگی نفس ناگهانی میبشود و حالت تهدیدکنندهای برای زندگی است. |
سل | سل نوعی عفونت باکتریایی است که میتواند تبدیل تب، تعریق، درد قفسه سینه، درد زمان تنفس یا سرفه مداوم بشود. |
گرانولوماتوز | گرانولوماتوز همراه با پلیآنژیت شامل التهاب رگهای خونی در سینوسها، ریهها و کلیهها میبشود. طبق معمول علتآبریزش بینی، خونریزی بینی، تنگی نفس، خس خس سینه و تب است. |
فیبروز کیستیک | فیبروز کیستیک نوعی بیماری ارثی است که به ریهها صدمه میرساند و طبق معمول علتمشکل در تنفس و سرفه مداوم همراه با مخاط غلیظ میبشود. |
تنگی دریچه میترال | تنگی دریچه میترال شامل باریکشدن دریچه میترال قلب است و میتواند علتتنگی نفس، تورم پاها، تپش قلب و خستگی، به اختصاصی با افزایش فعالیت بدنی بشود. |
خلط خونی در سرطان ریه ریه یا گردن | سرطان ریه در افرادی که سابقه مصرف دخانیات دارند، شایعتر است. علائم شامل سرفهای است که از بین نمیرود، تنگی نفس، درد قفسه سینه و بعضی اوقات اوقات، درد استخوان یا سردرد. سرطان گردن طبق معمول از گلو، حنجره یا نای اغاز میبشود و میتواند علتزخم یا تورمی بشود که بهبود اشکار نمیکند، گلودرد دائمی و لکه قرمز یا سفید در دهان هم تشکیل میکند. |
ضربه به قفسه سینه | صدمه جدی یا ضربه به قفسه سینه میتواند علتظاهرشدن خون در خلط بشود. |
ادم ریوی | ادم ریوی وقتی رخ میدهد که مایع در ریهها وجود داشته باشد. این بیماری زیاد تر در افراد مبتلا به بیماریهای قلبی شایع است و علتخلط صورتی و کفآلود، تنگی نفس و درد قفسه سینه میبشود. |
بین خلط خونی و سینوزیت هم ارتباطی بهبین است. انواع مشکلات و عفونتهای دستگاه تنفسی میتوانند علتابراز خلط خونی شوند. خلط خونی بینی در سرماخوردگی هم دور از انتظار نیست.
خلط خونی پشت حلق طبق معمول در تاثییر عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی رخ میدهد. خلط خونی صبحگاهی هم بعضی اوقات نشانه عفونت است و در برخی موارد میتواند نشانه برونشکتازی، سل یا موارد جدیتر باشد.
تشخیص خلط خونی
برای تشخیص علت ابراز خلط خوندار باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. او با دریافت شرح حال بیمار و معاینه به نتایجی برای تشخیص دست اشکار میکند. در طول معاینه، پزشک از بیمار میخواهد:
- سرفه کند
- از خلط و خون برای مثالبرداری و آزمایش خلط خونی منفعت گیری میکند.
- در برخی موارد، معاینات تکمیلی از جمله رادیوگرافی قفسه سینه، سی تی اسکن یا برونکوسکوپی انجام بدهد.
در طول برونکوسکوپی، پزشک ابزاری به نام آندوسکوپ را از طریق بینی یا دهان داخل راه هوایی میکند. آندوسکوپ دارای دوربینی در انتهای لوله است که به پزشک اجازه میدهد، علت خونریزی را جستجو و آن را درمان کند.
پیشگیری از خلط خونی
در مواردی همانند عملهای جراحی هم امکان ابراز خلط خونی وجود دارد. برای مثال، خلط خونی سپس عمل بینی گمان بهوجودآمدن دارد. با مراعات نکات مراقبتی سپس از جراحی نگذارید که این چنین چیزی رخ بدهد.
با عمل های زیر از تشکیل خلط در خون پیشگیری کنید:
- نوشیدن آب زیاد
- پرهیز از سیگارکشیدن
- مصرف داروهای ملزوم در صورت عفونتهای ویروسی یا باکتریایی
درمان خلط خونی چطور است؟
مقصد از درمانها متوقفکردن خونریزی و درمان علت عرصهای خلط خونی است. بسته به نیازهای فرد، طیف گستردهای از گزینهها وجود دارد. رویکرد درمانی به شدت خونریزی و علت مهم بستگی دارد.
گزینههای درمان شامل موارد زیر می باشند:
- استروئیدها
- ابزارهای خاص برای برداشتن لخته خون
- درمان بیماریهای عرصهای
- آمبولیزاسیون
- مصرف دارو همانند وازوپرسین
- تزریق عناصری به خون
- جراحی
استروئیدها | تجویز استروئیدها برای کنترل التهاب یا آنتی بیوتیکهایی برای از بین بردن عفونت باکتریایی همانند سل |
ابزارهای خاص | منفعت گیری از ابزارهایی برای توقف خونریزی یا برداشتن لخته خون در میانه برونکوسکوپی |
درمان بیماری عرصهای | نیاز به طیف وسیعی از رویکردهای درمانی، از جمله شیمیدرمانی و پرتودرمانی، برای افراد مبتلا به سرطان ریه یا گردن |
آمبولیزاسیون | اگر خون در خلط ناشی از صدمه به شریان برونش باشد، پزشک روشی به نام آمبولیزاسیون را پیشنهاد میکند. جراح یک کاتتر را به داخل رگ عبور میدهد، منبع خونریزی را شناسایی میکند و از سیمپیچی فلزی، ماده شیمیایی یا تکهای از اسفنج ژلاتین برای مهر و مومکردن آن منفعت گیری میکند. |
مصرف دارو | داروهایی همانند وازوپرسین میتوانند با افت اندازه رگهای خونی، خونریزی منبع قابل مطمعن را محدود کنند. |
تزریق عناصری به خون | اگر مشکلات لختهشدن تبدیل وجود خون در خلط بشود، امکان پذیر نیاز باشد که عناصری همانند پلاسما، فاکتورهای انعقادی یا پلاکتها به خون تزریق شوند. |
جراحی | بعضی اوقات برای برداشتن تکه صدمهدیده یا سرطانی راههای هوایی یا دستگاه گوارش، جراحی الزامی است. این گزینه برای وقتی است که خونریزی شدید یا مداوم باشد. |
خونریزی شدید در مجاری تنفسی علتسختی تنفس میبشود. در این مورد، امکان پذیر فرد برای پشتیبانی به تنفس به لولهگذاری و اکسیژن مکمل نیاز داشته باشد.
چه وقتی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده لکهها یا رگههای خونی در خلط خود باید به جستوجو مشاوره پزشکی باشید. اگر سرفه خونی شدید است، در قفسه سینه درد حس میبشود، تنفس سخت است و ضربان قلب تند شده هم باید زیاد سریع به پزشک مراجعه کنید.
خلط خونی بینی و گلو همیشه دلواپسکننده نیست اما بعضی اوقات نیاز به پیگیری جدی دارد و باید علت مهماش را کشف کنید. با این چنین وضعیتی دستوپنجه نرم کردهاید؟ چه تواناییای را پشت سر گذاشتهاید؟
سوالات متداول خلط خونی
منبع های: