عمل لاپاراسکوپی نوعی روش جراحی پزشکی است که در آن از لاپاراسکوپ یعنی میلهای نازک و تجهیزبه دوربینی کوچک برای ورود به بدن و مشاهده حفرههای شکمی و لگنی منفعت گیری میبشود. در جراحی لاپاراسکوپی، برشی زیاد کوچک و جزئی روی بدن تشکیل میکنند. لاپاراسکوپی، روشی کمتهاجمی و سریع است و علتمیبشود که بیمار سریع تر بهبود اشکار کند. برای همین، مراقبتهای سپس از عمل لاپاراسکوپی آسان و بیزحمت است. همچنبن ملزوم بهذکر است که هزینه لاپاراسکوپی نسبت به راه حلهای درمانی دیگر، مناسب و مقرون بهصرفه است. از عوارض عمل لاپاراسکوپی، میتوان به خطر عفونت یا خونریزی اشاره کرد.
در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی، درمورد درمان بیماریهایی که با این عمل انجام خواهد شد و نحوه پیشبرد آن میخوانید. در ضمن، با انواع عمل لاپاراسکوپی، مراقبتهای قبل و سپس، مزایا و معایبش هم آشنا خواهید شد. مطالعه این نوشته به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی دارید، در آخر این مقاله سوال کنید تا متخصصان در رسیدن به جواب به شما پشتیبانی کنند.
عمل جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
عمل جراحی لاپاراسکوپی نوعی روش جراحی کمتهاجمی است که در نواحی شکم و لگن صورت میگیرد. نحوه انجام عمل لاپاراسکوپی به این صورت است که از دستگاهی موسوم به لاپاراسکوپ، یعنی میله تلسکوپی نازکی با دوربینی در انتها برای دیدن داخل بدن (بدون بازکردن کامل آن) منفعت گیری میبشود، برای همین، خطر صدمه به اندامها در این روش کم است و درد کمتر و در عوض، ریکاوری سریع تر را با خود بههمراه دارد.
به جای برشهای بزرگ ملزوم برای جراحی باز، در جراحی لاپاراسکوپی شکم ۲ تا ۴ برش کوچک در حد یک سانتییا کمتر تشکیل میبشود. یکی برای ورود دوربین و فرد دیگر برای ابزار جراحی است.
لاپاراسکوپی برای درمان چه بیماریهایی انجام میبشود؟
امروز، تعداد بسیاری از جراحیهای رایج را میتوان به روش لاپاراسکوپی انجام داد. این که آیا کاندید جراحی لاپاراسکوپی هستید یا خیر، به پیچیدگی حالتتان بستگی دارد. در شرایط زیر طبق معمول انجام عمل جراحی لاپاراسکوپی مانعی ندارد. انواع عمل جراحی لاپاراسکوپی بهشرح زیر است:
- بیوپسیها
- بستن لوله
- برداشتن کبد
- جراحی اندومتریوز
- جراحی ترمیم فتق
- حاملگی خارج از رحم
- جراحی بایبعد معده
- برداشتن تومورهای کوچک
- نفرکتومی (برداشتن کلیه)
- لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
- گاسترکتومی (برداشتن معده)
- اسپلنکتومی (برداشتن طحال)
- سیستکتومی (برداشتن مثانه)
- پروستاتکتومی (برداشتن پروستات)
- کولکتومی (جراحی برداشتن روده)
- رزکسیون شکم پرینه (برداشتن رکتوم)
- آدرنالکتومی (برداشتن غده فوق کلیوی)
- برداشتن کیست، فیبروم، سنگ و پولیپ
- جراحی ضدرفلاکس مری (fundoplication)
- لاپاراسکوپی واژن
- آپاندکتومی (حذف آپاندیس) برای آپاندیسیت
- رکتوپکسی یا ترمیم افتادگی رکتوم (Rectopexy)
- جراحی بازسازی مجرای ادرار و لاپاراسکوپی واژن
- نفروورترکتومی رادیکال (برای سرطان سلول انتقالی)
- روش ویپل (پانکراتیکودئودنکتومی) برای سرطان پانکراس
- ارکیوپکسی یا عمل لاپاراسکوپی در مردان برای اصلاح بیضه (Orchiopexy)
- کوله سیستکتومی (برداشتن و لاپاراسکوپی کیسه صفرا) برای سنگ کیسه صفرا
- لاپاراسکوپی کلیه
- لاپاراسکوپی شکم
انواع عمل لاپاراسکوپی بسته به بیماری فرد، توسط پزشک تشخیص داده میبشود. تا به اینجا، این عمل برای مواردی که از آنها نام بردیم، منفعت گیری شده است. این چنین لاپاراسکوپی تشخیصی و لاپاراسکوپی درمانی هم با دقت به تشخیص متخصص امکان پذیر همزمان مورد منفعت گیری قرار بگیرد.
نحوه انجام عمل لاپاراسکوپی
مرحله های انجام عمل لاپاراسکوپی از سوی جراح عمومی چیست:
اول | جراحی با یک برش کوچک در نزدیکی ناف یا استخوان لگن اغاز میبشود. برش اول برای پمپکردن گاز دیاکسیدکربن به داخل حفره شکم یا لگن بهوجود میآید. |
دوم | در جراحی لاپاراسکوپی از لولههای جراحی باریکی به نام تروکار (trocars) به گفتن درگاه ورود وسایل جراحی منفعت گیری میبشود. جراح اولین تروکار را داخل می کند و سپس لوله گاز را از طریق آن قرار میدهد تا حفره شکم یا لگن را با گاز باد کند. |
سوم | بادکردن شکم با گاز به جداکردن دیواره شکم از اندامها پشتیبانی میکند و علتمیبشود در مانیتور ویدیویی راحتتر دیده شوند. بعد از باد کردن حفره، جراح لوله گاز را برمیدارد و لاپاراسکوپ را از طریق تروکار قرار میدهد. |
چهارم | لاپاراسکوپ تصاویر ویدئویی در زمان واقعی از محل جراحی را در مانیتور ویدئویی نمایش میدهد. این کار قراردادن دیگر ابزارهای جراحی را مقدور میکند. |
پنجم | بسته به نوع عمل، امکان پذیر یک یا چند برش کوچک در ناحیه موردنظر برای عمل تشکیل کنند و تروکار را در آن قرار دهند. در جراحی لاپاراسکوپی از ابزارهای بلند و باریکی منفعت گیری میبشود که امکان قرارگیری آنها در تروکارها وجود دارد. |
ششم | برای برخی از عملها، امکان پذیر یک درن جراحی در داخل حفره قرار داده بشود تا مایعات اضافی خارج شوند. مایعات از طریق لوله کوچکی تخلیه خواهد شد. |
در برخی شرایط، احتمالا نیاز باشد که لوله برای مدتی بعد از عمل در بدن باقی بماند تا به تخلیه مایعات ادامه بدهد. در موارد دیگر، ناحیه جراحی سپس از عمل دوخته میبشود. قبل از بستهشدن برشها، گاز هم از بدن خارج میبشود. تیم جراحی هم مطمعن حاصل میکند که علائم حیاتی قبل از بیرونکشیدن لوله تنفسی پایدارند.
مراقبتهای قبل و سپس از عمل لاپاراسکوپی
پیش و سپس از انجام لاپاراسکوپی باید اقداماتی صورت بگیرد و آمادگیهایی در بیمار تشکیل بشود. در ادامه به هریک از این موارد نگاهی خواهیم داشت:
قبل از عمل لاپاراسکوپی
در بیمارستان، پرستار علائم حیاتی بیمار را بازدید میکند تا یقین بشود که در شرایط خوبی برای جراحی قرار دارد. در برخی موارد، امکان پذیر قبل از عمل آزمایشهای فرد دیگر همانند آزمایش خون یا تصویربرداری از محل جراحی انجام شوند.
سپس از انجام آزمایشهای ملزوم، بیمار به اتاق عمل میرود و برای تزریق مایعات و بیهوشی، با IV (داخل وریدی) از طریق ورید بازو یا دست آماده میبشود.
بیهوشی عمل ماهیچههای بدن را فلج و هرگونه دردی را متوقف میکند تا بیمار به خواب برود. لولهای تنفسی هم در گلوی بیمار قرار میگیرد تا از بازماندن راههای هوایی بدنش مطمعن حاصل بشود.
سپس از جراحی لاپاراسکوپی
بیمار به اتاق ریکاوری سپس از عمل منتقل میبشود، یعنی مکانی که علائم حیاتی تا زمان بههوشآمدن تحت نظارت قرار میگیرند. در این مرحله، امکان پذیر به نوع جدیدی از مسکن نیاز باشد.
به پیشنهاد سرویس سلامت انگلیس (nhs)، برای کنترل درد سپس از عمل جراحی لاپاراسکوپی از قرصهای تسکین دهندهای همچون ایبوپروفن منفعت گیری کنید.
یکی از عوارض جانبی رایجی که افراد بعد از جراحی لاپاراسکوپی توانایی میکنند، درد ناشی از دیاکسیدکربن باقیمانده در بدن آنها است. احتمالا سپس از برخی از عملهای لاپاراسکوپی بتوانید در همان روز به خانه بازگردید. بعضی اوقاتاوقات هم نیاز به بستری است.
تیم پزشکی به هر بیمار، آموزشهای ملزوم برای گذراندن دوره نقاهت را اراعه میکند. این آموزشها شامل مراقبت از زخم، مراقبت از تخلیه در صورتداشتن درن و مراعات رژیم غذایی است.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی
از مزایای لاپاراسکوپی به موارد زیر اشاره میبشود:
- زمان بهبودی سریع تر
- از دستدادن خون کمتر
- افت خطر خونریزی
- زخمهای جراحی کوچکتر
- افت خطر عفونت زخم
- صدمه کمتر به دیواره شکم
- درد کمتر زخم در طول بهبودی
- بستری مختصرتر در بیمارستان
- نیاز به داروهای مسکن کمتر
با اهمیت ترین ویژگی جراحی لاپاراسکوپی که علتهمه این مزایا میبشود، کمتهاجمی بودن آن است.
معایب عمل لاپاراسکوپی
از و معایب عوارض عمل لاپاراسکوپی هم به موارد زیر اشاره میبشود:
- عفونت زخم
- خونریزی
- عکس العمل آلرژیک به بیهوشی
- پنوموتوراکس (جمعشدن ریه)
- چسبندگی داخلی از بافت اسکار
- صدمه عصبی، عروق خونی، روده
- هایپرکاپنی (احتباس دیاکسیدکربن)
- هیپوترمی (اگر گاز سرد از قبل گرم نشده باشد)
- آمفیزم زیرجلدی یا مدیاستن (هوای حبس شده در زیر پوست یا در حفره قفسه سینه)
با اینحال میتوان با ربط مستمر با پزشک سپس از عمل لاپاراسکوپی، صدمه به اندامهای دچار را به حداقلترین مقدار ممکن رساند و از مزایای عمل لاپاراسکوپی زیاد تر از زیان های آن برخورداز شد.
سوالات متداول عمل لاپاراسکوپی
منبع: