دانستنی‌های مهم درمورد سرطان معده + گریدهای گوناگون و درمان آن_رنگو

سرطان معده یکی از انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است که طبق معمولً در مرحله های پیشرفته تشخیص داده می‌بشود. این بیماری در سطح جهانی یکی از علت‌های مهم مرگ ناشی از سرطان است و در ایران نیز شیوع بالایی دارد. سرطان معده انواع مختلفی دارد، از جمله آدنوکارسینوم، لنفوم معده، تومور استرومایی دستگاه گوارش و سرطان سلول‌های سنگفرشی معده.

تشخیص این بیماری طبق معمول با منفعت گیری از آندوسکوپی، آزمایش خون و تصویربرداری پیشرفته انجام می‌بشود. روشهای درمان آن شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، درمان موثر و ایمونوتراپی می باشند که بسته به مرحله بیماری و حالت عمومی بیمار انتخاب خواهد شد.

پیشگیری از سرطان معده به‌طور قطعی و کامل مقدور نیست، اما داشتن رژیم غذایی سالم، ترک سیگار، درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و غربالگری در افراد پرخطر امکان پذیر خطر ابتلا را افت دهد. در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر به بازدید علائم، راه حلهای تشخیص، درمان و پیشگیری از سرطان معده پرداخته‌ایم.

در انتها اگر سوالی دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن جواب خواهد داد.

سرطان معده چیست؟

سرطان معده (Gastric Cancer) تومور بدخیمی است که از سلول‌های پوشاننده سطح داخلی معده اغاز می‌بشود. این بیماری وقتی تشکیل می‌بشود که رشد سلول‌های معده از کنترل خارج شده و به سلول‌های سرطانی تبدیل خواهد شد. این چنین سرطان معده می‌تواند به لایه‌های عمقی‌تر و دیگر اعضا نیز گسترش یابد. 

بر پایه مقاله انتشار شده در وب‌سایت سازمان بهداشت جهانی (WHO)،

در جهان، این سرطان پنجمین بیماری شایع و سومین عامل مرگ ناشی از سرطان است.

در ایران، سرطان معده جزو شایع‌ترین علل مرگ ناشی از سرطان است. نرخ مرگ‌ومیر تنظیم‌شده سنی (ASR) نزدیک به ۱۴.۷ در صد هزار نفر در سال ۲۰۲۰ بوده و ایران در رتبه ۱۱ دنیا قرار دارد.

علائم سرطان معده

نشانه‌ها امکان پذیر در مرحله های اولیه خاموش باشند و به‌مرور زمان ظاهر شوند. علائم اولیه سرطان معده از این قرار می باشند:

• علائم اولیه و خاموش؛ سوزش سر دل، نفخ، تهوع گاه‌به‌گاه
• نشانه‌های شایع؛ درد یا سختی در تکه بالای شکم، سوزش معده، تهوع، افت وزن ناخواسته

این علائم به‌اختصاصی در سنین بالاتر باید جدی گرفته شوند، چون یک علامت خاموش می‌تواند به‌شدت پیشرفت کند و علتمنتشر کردن به کبد یا ریه بشود.

سرطان معده چه مراحلی دارد؟

مرحله‌بندی سرطان معده، نقشی اساسی در تعیین پیش‌آگهی بیماری، انتخاب گزینه‌های درمانی و برسی مقدار گسترش آن دارد. رایج‌ترین سیستم مورد منفعت گیری برای این منظور، سیستم TNM بوده که به‌اختصار شامل موارد زیر است:

• Tumor: برسی اندازه و عمق نفوذ تومور در دیواره معده
• Nodes: بازدید وجود یا عدم وجود گسترش سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی ناحیه‌ای
• Metastasis: تعیین وجود یا عدم وجود متاستاز در اندام‌های دوردست همانند کبد، ریه، صفاق یا استخوان‌ها

این سیستم پیشرفت بیماری را به ۵ مرحله تقسیم می‌کند که بر پایه علائم سرطان معده اشکار خواهد شد.

مرحله ۰

این مرحله که با گفتن کارسینوم درجا نیز شناخته می‌بشود، نخستین مرحله سرطان معده است. در این مرحله، سلول‌های غیرطبیعی تنها در لایه داخلی مخاط معده وجود دارند و تا این مدت به لایه‌های عمقی‌تر دیواره معده یا غدد لنفاوی نفوذ نکرده‌اند. این سلول‌ها از نظر بافت‌شناسی سرطانی می باشند، اما حرکت تهاجمی ندارند. به همین علت، مرحله صفر یک حالت پیش‌سرطانی یا در مرز سرطان تهاجمی محسوب می‌بشود.

مرحله ۱

مرحله ۱ سرطان معده نشان‌دهنده گسترش محدود سرطان به لایه‌های عمقی‌تر دیواره معده یا تعداد اندکی از غدد لنفاوی نزدیک است. این مرحله برخلاف مرحله صفر، نشان‌دهنده ورود تومور به فاز تهاجمی است، اما تا این مدت در مرحله های قابل درمان و غیرپیشرفته طبقه‌بندی می‌بشود. 

مرحله ۲

مرحله ۲ نشان‌دهنده‌ پیشرفت قابل‌دقت سرطان در لایه‌های دیواره معده یا افزایش درگیری غدد لنفاوی ناحیه‌ای است، اما تا این مدت بیماری به اندام‌های دوردست متاستاز نداده است. در این مرحله، تومور طبق معمولً به لایه عضلانی و حتی بعضی اوقات به لایه سروزی رسیده و تعداد بیشتری از غدد لنفاوی دچار می باشند. علائم زخم معده و سرطان معده طبق معمول در این مرحله یا در مرحله سپس مشاهده خواهد شد.

مرحله ۳

مرحله ۳ سرطان معده بیانگر پیشرفت شدید تومور در دیواره معده یا درگیری گسترده غدد لنفاوی ناحیه‌ای است، اما تا این مدت گسترش به اندام‌هایی همانند کبد یا ریه رخ نداده است. در این مرحله، تهاجم لوکال پیشرفته بوده و شانس عود بیماری، حتی بعد از درمان‌های تهاجمی، به‌طور قابل‌توجهی بالا است.

مرحله ۴

مرحله ۴ گسترش یافتهترین و شدیدترین مرحله سرطان معده به‌شمار می‌رود و به معنی گسترش سرطان به اندام‌های دوردست یا متاستاز است. در این حالت، سلول‌های سرطانی از معده به دیگر قسمت‌های بدن همانند کبد، ریه، صفاق، استخوان یا تخمدان‌ها منتقل شده‌اند. مرحله ۴ نشان‌دهنده بیماری غیرقابل درمان قطعی است، اما در تعداد بسیاری موارد می‌توان با درمان‌های مناسب، روال بیماری را کند و کیفیت زندگی بیمار را نگه داری کرد.

انواع سرطان معده

سرطان معده یک بیماری ناهمگن است که از نظر منشا سلولی، حرکت بیولوژیک، جواب به درمان و پیش‌آگهی تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. طبقه‌بندی انواع سرطان معده بر پایه‌ ویژگی‌های بافت‌شناسی، محل تومور و بعضی اوقات ویژگی‌های مولکولی انجام می‌بشود. به‌طور کلی، ۴ نوع مهم از سرطان معده وجود دارد که در ادامه به انواع آن پرداخته‌ایم:

آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوم شایع‌ترین نوع سرطان معده است و از سلول‌های غددی پوشاننده لایه مخاطی معده منشأ می‌گیرد. این نوع سرطان بیشتر از ۹۰ درصد موارد سرطان معده را راه اندازی می‌دهد و طبق معمولً به دو نوع بافت‌شناسی روده‌ای (intestinal-type) و نوع انتشار (diffuse-type) تقسیم می‌بشود. نوع روده‌ای با عوامل محیطی همانند رژیم غذایی ناسالم و عفونت هلیکوباکتر پیلوری مرتبط است، در حالی‌که نوع انتشار زیاد تر عرصه ژنتیکی دارد و پیش‌آگهی ضعیف‌تری دارد.

لنفوم معده

لنفوم معده یک نوع نادر از سرطان معده است که ناشی از سلول‌های لنفاوی حاضر در بافت لنفاوی مرتبط با مخاط است. این نوع لنفوم، زیاد تر با عفونت مزمن هلیکوباکتر پیلوری همراه بوده و امکان پذیر در مرحله های اولیه تنها با درمان آنتی‌بیوتیکی قابل کنترل باشد. برخلاف آدنوکارسینوم، لنفوم معده طبق معمولً رشد کندتری دارد و جواب بهتری به درمان دارویی یا ایمونوتراپی مشخص می کند.

تومور استرومایی دستگاه گوارش

تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST)، شایع‌ترین تومور مزانشیمی معده به‌شمار می‌رود و منشأ آن سلول‌های بینابینی کاخال در دیواره معده یا روده است. نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از موارد این نوع سرطان در معده تشکیل خواهد شد. این تومورها طبق معمولً به‎علت جهش در ژن شکل می‌گیرند. برخلاف دیگر سرطان‌های معده، GIST طبق معمول به شیمی‌درمانی سنتی جواب نمی‌دهد اما با درمان موثر قابل کنترل است.

سرطان سلول‌های سنگفرشی

سرطان سلول‌های سنگفرشی معده (SCC) یک نوع زیاد نادر از سرطان معده شناخته می‌بشود که منشأ آن سلول‌های اپی‌تلیال سنگفرشی است. برخلاف آدنوکارسینوم با منشأ غددی، SCC در معده به‌طور طبیعی به‌ندرت رخ می‌دهد، چون معده پوشش غددی دارد. زیاد تر موارد گزارش‌شده از این نوع در ناحیهٔ کاردیا (محل اتصال معده و مری) یا در عرصه‌ متاپلازی سنگفرشی تشکیل خواهد شد. SCC معده طبق معمولً حرکت تهاجمی‌تر و پیش‌آگهی ضعیف‌تری نسبت به انواع دیگر دارد و درمان آن همانند درمان SCC مری است.

تشخیص سرطان معده چطور انجام می‌بشود؟

تشخیص سرطان معده به علت خاموش بودن علائم اولیه، زیاد تر در مرحله های پیشرفته بیماری انجام می‌بشود. تعداد بسیاری از بیماران، علائم گوارشی خفیفی را توانایی می‌کنند که در نگاه اول همانند مشکلات شایع بیماری های معده همانند سوءهاضمه یا زخم معده به‌نظر می‌رسد. اما سوال مهمی که برای تعداد بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟ برای تشخیص این نوع سرطان آزمایش‌هایی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بازدید کرده‌ایم.

آزمایش خون

آزمایش خون به‌تنهایی برای تشخیص قطعی سرطان معده کافی نیست؛ اما در شناسایی علائم غیرمستقیم بیماری و تعیین نیاز به بازدید‌های زیاد تر نقش کمکی مهمی دارد. برخی نشانه‌های غیرمستقیم سرطان همانند کم‌خونی ناشی از خونریزی مزمن، افزایش برخی مارکرهای توموری همانند CEA و CA 19-9 یا وجود خون مخفی در مدفوع امکان پذیر در آزمایش خون دیده شوند. 

دقت! برای خواست آزمایش در محل، می‌توانید از دکتردکتر پشتیبانی بگیرید.

 آندوسکوپی و مثالبرداری (بیوپسی)

با اهمیت ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص سرطان معده آندوسکوپی و مثالبرداری است. در این روش، پزشک با منفعت گیری از آندوسکوپ (لوله باریک با دوربین) داخل معده را مشاهده کرده و از هر ناحیه مشکوک، مثالبرداری انجام می‌دهد. گزارش پاتولوژی حاصل از بیوپسی، تشخیص نهایی را اشکار می‌کند.

تصویربرداری 

تصویربرداری به روش PET، MRI و CT، قسمت حیاتی از فرایند تشخیص، مرحله‌بندی و تصمیم‌گیری درمانی در سرطان معده محسوب می‌بشود. در حالی‌که تشخیص اولیه با آندوسکوپی و بیوپسی انجام می‌گیرد، بازدید دقیق وسعت درگیری تومور، حالت گره‌های لنفاوی و وجود متاستاز به اندام‌های دیگر، تنها از طریق راه حلهای تصویربرداری مقدور است.

درمان سرطان معده

درمان سرطان معده با دقت به مرحله بیماری، محل تومور، حالت سلامت عمومی بیمار و ویژگی‌های مولکولی تومور تعیین می‌بشود. رویکرد درمانی طبق معمولً چندوجهی و ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، درمان موثر و در برخی موارد ایمونوتراپی است. مقصد درمان می‌تواند درمان قطعی یا تسکینی باشد.

جراحی (گاسترکتومی کامل یا جزئی)

در مرحله های غیرپیشرفته سرطان معده، جراحی یکی از با اهمیت ترین راه حلهای درمانی به حساب می اید. ۲ نوع مهم از عمل جراحی در این عرصه وجود دارد: 

• گاسترکتومی جزئی؛ در این نوع، فقط قسمت دچار معده برداشته شده و بقیه معده به روده متصل می‌بشود. این روش وقتی کاربرد دارد که تومور محدود به قسمت پایینی معده باشد.

• گاسترکتومی کامل؛ اگر سرطان گسترده‌تر بوده یا در قسمت فوقانی معده قرار گرفته باشد، گاسترکتومی کامل مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد که در آن کل معده برداشته شده و مری مستقیماً به روده متصل می‌بشود.

مقصد مهم از این روش، برداشتن کامل تومور همراه با غدد لنفاوی اطراف آن است.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی یکی از اجزای مهم درمان سرطان معده است، به‌اختصاصی در مرحله های موضعی پیشرفته یا متاستاتیک. در این روش از داروهایی منفعت گیری می‌کنند که رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کرده یا آن‌ها را از بین می‌برند. بسته به شرایط بیمار و مرحله بیماری، شیمی‌درمانی می‌تواند پیش از جراحی، بعد از جراحی یا در بیماران غیرقابل جراحی به‌گفتن درمان مهم مورد منفعت گیری قرار گیرد.

در مرحله های ۲ و ۳ طبق معمولً شیمی‌درمانی به‌گفتن درمان کمکی در کنار جراحی تجویز می‌بشود تا اندازه تومور افت یابد و شانس پیروزی جراحی افزایش اشکار کند. در مرحله های گسترش یافتهتر (همانند مرحله ۴) مقصد از شیمی‌درمانی کنترل بیماری، افت علائم و افزایش طول عمر بیمار است.

دقت! برای خرید مکمل‌های تقویتی یا دارو، با نسخه یا بی‌نسخه، می‌توانید برای خرید آنلاین از داروخانه، به دکتردکتر مطمعن کنید.

پرتودرمانی

پرتودرمانی در درمان سرطان معده نقش محدودی دارد، اما در شرایط خاص می‌تواند به‌گفتن بخشی از رویکرد ترکیبی درمانی مورد منفعت گیری قرار گیرد. این روش با منفعت گیری از پرتوهای پرانرژی، سلول‌های سرطانی را مقصد قرار می‌دهد و جهت تخریب DNA آن‌ها می‌بشود. پرتودرمانی هم همانند شیمی‌درمانی، امکان پذیر قبل از جراحی (نئوادجوانت)، سپس از جراحی (ادجوانت) یا به‌گفتن درمان تسکینی در مرحله های پیشرفته به‌کار گرفته بشود.

در بیمارانی که تومور قابل برداشت جراحی نیست یا خطر عود موضعی بالا است، پرتودرمانی می‌تواند با مقصد افزایش کنترل موضعی انجام بشود. این چنین در مواردی که بیمار دچار علائمی همانند خونریزی، درد شدید یا انسداد معده باشد، پرتودرمانی می‌تواند کیفیت زندگی را تا حد بسیاری بهبود بخشد.

درمان موثر 

درمان موثر (Targeted Therapy) رویکردی نوین در درمان سرطان معده است. این روش درمانی که برخلاف شیمی‌درمانی، مستقیماً روی مولکول‌ها یا مسیرهای خاصی که در رشد و بقاء سلول‌های سرطانی نقش دارند، تمرکز می‌کند. این روش به‌اختصاصی در بیمارانی که تومور آن‌ها ویژگی‌های زیستی خاصی دارد، همانند گفتن زیاد HER2 یا ناهنجاری‌های مسیرهای سیگنال‌دهی سلولی، می‌تواند اثربخشی بالاتری داشته باشد.

تشخیص این که بیمار واجد شرایط درمان موثر است یا خیر، نیازمند بازدید‌های دقیق مولکولی است. این برسی‌ها طبق معمولً توسط دکتر گوارش یا انکولوژیست با همکاری پاتولوژیست انجام می‌بشود. جهت مراجعه به این پزشک می‌توانید به سایت دکتردکتر مراجعه کرده و از امکان نوبت‌دهی آنلاین متخصص گوارش منفعت‌مند شوید.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی نیز یکی از رویکردهای درمانی مدرن در سرطان معده شناخته می‌بشود که با فعال‌سازی سیستم ایمنی بدن، سلول‌های سرطانی را مقصد قرار می‌دهد. برخلاف شیمی‌درمانی که مستقیماً سلول‌های تقسیم‌شونده را مورد دعوا قرار می‌دهد، ایمونوتراپی تلاش می‌کند تا با برداشتن مانع ها مهار ایمنی به بدن امکان می‌دهد خودش با سرطان مبارزه کند.

باید دقت داشت که تصمیم‌گیری درمورد اغاز این درمان پیچیده است و نیاز به بازدید‌های مولکولی دقیق و برسی‌های چند تخصصی دارد.

آیا سرطان معده قابل پیشگیری است؟

اگرچه نمی‌توان از ابراز همه موارد سرطان معده پیشگیری کامل کرد، اما بخشی از آن قابل کنترل است. امروزه پژوهش‌ها نشان خواهند داد که با اصلاح سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر قابل کنترل، می‌توان گمان ابتلا را به‌طور قابل توجهی افت داد. در واقع، تعداد بسیاری از موارد این بیماری در نتیجه عوامل محیطی و رفتاری شکل می‌گیرند که با مداخله زودهنگام قابل کنترل‌ می باشند. در ادامه به برخی از راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان معده اشاره کرده‌ایم:

رژیم غذایی مناسب

رژیم غذایی نقش زیاد مهمی در افت خطر سرطان معده ایفا می‌کند. مصرف زیاد غذاهای دودی، شور، ترشی‌شده و حاوی نیترات با افزایش خطر ابتلا مرتبط است. در روبه رو، رژیم سرشار از میوه، سبزیجات تازه و فیبر به‌اختصاصی در جمعیت‌هایی با شیوع بالا تاثییر محافظتی دارد.

ترک سیگار و الکل

مطالعات بسیاری قبول کرده‌اند که سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر جدا گانه در ابراز سرطان معده به‌اختصاصی در نواحی فوقانی معده (کاردیا) است. این چنین مصرف مکرر الکل با تحریک مزمن مخاط معده می‌تواند عرصه‌ساز تغییرات پیش‌سرطانی بشود.

درمان عفونت هلیکوباکتر

عفونت مزمن با باکتری هلیکوباکتر، یکی از با اهمیت ترین عوامل خطر شناخته‌شده در تشکیل سرطان معده است. شناسایی و درمان به‌موقع این عفونت، به‌اختصاصی در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری دارند، می‌تواند خطر ابراز سرطان را به‌شکل قابل توجهی افت دهد.

غربالگری در افراد پرریسک

در کشورهایی با شیوع بالا همانند ژاپن و کره جنوبی، برنامه‌های غربالگری منظم از طریق آندوسکوپی علتکاهش دیدنی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان معده شده‌اند. در ایران نیز، به‌اختصاصی برای افرادی با سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های معده مزمن یا سابقه عفونت هلیکوباکتری، غربالگری موثر پیشنهاد می‌بشود.

مسئله مهم آن است که علائم سرطان معده در زنان گاه خفیف‌تر و گمراه‌کننده‌تر از مردان است و زیاد تر با حس پری، تهوع مزمن یا بی‌اشتهایی ظاهر می‌بشود. این نوشته اصرار بیشتری بر اهمیت غربالگری در بین گروه‌های خاصی از افراد دارد.

کنترل سرطان معده برای بهبود کیفیت زندگی

سرطان معده یکی از بیماری‌های پیچیده و خطرناک است که تشخیص آن در مرحله های اولیه به‌علت علائم مبهم و گمراه‌کننده چالش‌برانگیز است. با این حال، با دقت به پیشرفت‌های قابل دقت در راه حلهای تشخیصی همانند آندوسکوپی، تصویربرداری و آزمایش‌های مولکولی، امکان شناسایی زودهنگام و درمان مؤثر این بیماری افزایش یافته است.

راه حلهای درمانی حاضر بسته به مرحله بیماری متفاوت بوده که نیازمند تصمیم‌گیری و برسی دقیق پزشکان می باشند. در نهایت، آگاهی از علائم سرطان معده و مشاوره با دکتر گوارش می‌تواند به شناسایی زودهنگام بیماری و اغاز درمان مناسب پشتیبانی کند. در برخی موارد، برای دسترسی سریع تر می‌توانید از خدمات دکتر گوارش آنلاین در وب‌سایت دکتردکتر جهت برسی‌های اولیه یا ارجاع سریع منفعت‌مند می‌شوید. 

منبع های:

cancer.gov

nccn.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری