سوزش معده چیست؟ + موثرترین راه حلهای درمان_رنگو

سوزش معده طبق معمول به علت برگشت اسید معده به مری یا التهاب معده تشکیل می‌بشود. این مشکل امکان پذیر به طور موقت و در برخی موارد به طور مزمن رخ دهد و به شدت بر کیفیت زندگی افراد تاثییر می‌گذارد. علت‌های بسیاری همانند رفلاکس اسید معده، عفونت هلیکوباکتر پیلوری، زخم معده، یبوست و حتی برخی داروها می‌توانند تبدیل ابراز سوزش معده شوند. 

درمان این عارضه به عوامل مختلفی بستگی دارد و می‌تواند شامل راه حلهای خانگی، داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی و حتی در موارد شدید، درمان‌های جراحی باشد. به علاوه، تغییرات سبک زندگی همانند افت وزن، اجتناب از غذاهای محرک و خوردن قولهای غذایی کوچک و متناوب هم می‌تواند به بهبود علائم پشتیبانی کند. در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر به این عارضه و راه حلهای درمان پرداخته‌ایم.

در انتها اگر سوالی دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن جواب خواهد داد. 

سوزش معده چیست؟

سوزش معده به درد یا سوزشی در تکه بالای شکم حرف های می‌بشود که زیاد تر به علت برگشت اسید معده به مری یا التهاب معده رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند ناشی از مصرف غذاهای چرب یا تند، استرس یا مشکلات گوارشی همانند رفلاکس معده باشد.

سوزش معده با چه علائمی همراه است؟

این عارضه امکان پذیر در هر وقتی از روز اتفاق بیفتد، اما زیاد تر سپس از خوردن غذاهای چرب یا تند و شب‌ها شدت می‌یابد. نشانه‌ های آن امکان پذیر از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند و شدت آن‌ها بسته به شرایط و علت آن متغیر خواهد می بود. نشانه های سوزش معده شامل موارد زیر می باشند:

• حس سوزش در قفسه سینه یا گلو: این حس بعد از غذا خوردن یا در شب شدت می‌یابد و به علت برگشت اسید معده به مری یا التهاب مری به رخ می‌دهد.
• تلخی دهان: برگشت اسید می‌تواند علتایجاد طعم تلخ در دهان بشود، به خصوص وقتی که اسید به گلو و دهان می‌رسد.
• حالت تهوع یا سنگینی معده: برخی افراد امکان پذیر حس سنگینی معده یا ناراحتی در این ناحیه داشته باشند و بعضی اوقات تهوع نیز حس می‌بشود.
• علائم شبیه با بیماری‌های قلبی: برخی از علائم سوزش معده همانند درد قفسه سینه و تنگی نفس شبیه با علائم دعوا قلبی می باشند. اما تفاوت مهم این است که این عارضه طبق معمول با تحول حالت بدن یا خوردن غذا بدتر می‌بشود، در حالی که درد قلبی امکان پذیر با فعالیت بدنی یا استراحت هم ادامه اشکار کند.

بر پایه مقالات انتشار شده در وب‌سایت انتشارات پزشکی WebMd آمریکا،

افراد مبتلا به سوزش معده طعم داغ، اسیدی، تلخ یا شور در ته گلو، اختلال در بلع و حس گیر کردن غذا در وسط قفسه سینه یا گلو را توانایی می‌کنند.

چه عواملی علتسوزش معده خواهد شد؟

دلایل مختلفی می‌توانند علتابراز این عارضه خواهد شد. در ادامه به بازدید برخی از این علت‌ها پرداخته‌ایم:

رفلاکس اسید معده

رفلاکس اسید به علت شل یا ضعیف شدن دریچه‌ای به نام دریچه تحتانی مری (LES) رخ داده و اجازه می‌دهد اسید معده به مری بازگردد. در حالت طبیعی، این دریچه بعد از عبور غذا از مری به معده بسته می‌بشود؛ اما وقتی که این دریچه به درستی عمل نکند، اسید معده به مری بازگشته و علتتحریک و التهاب در پوشش مری خواهد شد.

رژیم غذایی ناسالم

پرخوری و مصرف غذاهای چرب و تند از عوامل شایع تشکیل سوزش معده و رفلاکس اسید معده می باشند. این عادات به‌طور مستقیم بر کارکرد معده و سیستم گوارشی تاثییر گذاشته و مشکلاتی همچون التهاب معده، سوزش معده و رفلاکس اسید به مری تشکیل می‌کنند. معده با دریافت حجم غذای بالا با ترشح اسید زیاد تر، برای هضم بهتر تلاش می‌کند.

این حالت خطر ابتلا به رفلاکس معده و سوزش سر دل را افزایش می‌دهد. این چنین خوردن غذاهای چرب یا تند، ادویه‌دار، شکلات، کافئین و محصولات پیاز و گوجه فرنگی علتتولید زیاد تر اسید معده و در نتیجه سوزش معده و سر دل رخ می‌دهد.

مصرف الکل، سیگار و قهوه

مصرف الکل، سیگار و قهوه می‌تواند به تشدید علائم سوزش معده و رفلاکس اسید معده منجر بشود.

• مصرف الکل: افزایش تشکیل اسید معده و برگشت آن به مری در تاثییر تحریک معده و شل کردن دریچه مری توسط الکل
• مصرف سیگار: تشکیل سوزش معده در تاثییر شل شدن دریچه مری و افت بزاق 
• مصرف قهوه: تحریک معده و افزایش ترشح اسید به علت داشتن کافئین 

بارداری

سوزش معده در بارداری، به‌اختصاصی در نیمه دوم بارداری شایع است و طبق معمولً به علت تغییرات هورمونی و سختی رحم بر معده تشکیل می‌بشود. هورمون‌ها، به‌اختصاصی پروژسترون، علتشل شدن دریچه تحتانی مری (اسفنکتر مری) خواهد شد که این کار جهت برگشت اسید از معده به مری و تشکیل سوزش معده می‌بشود. علاوه‌براین، رشد جنین و سختی رحم بر معده نیز می‌تواند این علائم را تشدید کند.

استرس و اضطراب

استرس و اضطراب می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت گوارشی داشته باشند و علتابراز مشکلاتی همانند سوزش معده و سر دل شوند. مطالعات نشان داده‌اند که استرس می‌تواند با افزایش ترشح اسید معده و شل شدن دریچه تحتانی مری، شرایطی را فراهم کند که تبدیل رفلاکس اسید و حس سوزش سر دل بشود.

عفونت‌ هلیکوباکتر پیلوری

عفونت با هلیکوباکتر پیلوری در ابراز بیماری های معده همانند سوزش معده یا رفلاکس اسید معده نقش دارد. این باکتری می‌تواند پوشش محافظ معده را صدمه زده و علتالتهاب مزمن (گاستریت)، زخم‌های گوارشی و ورم معده بشود. تعداد بسیاری از افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری علائمی ندارند، اما بعضی اوقات با علائم زیر روبه رو خواهد شد:

• حس سوزش یا درد در ناحیه بالای شکم
• تهوع، نفخ، آروغ زدن مکرر و افت اشتها
• حس سیری زودهنگام، حتی بعد از خوردن مقدار مقداری غذا
• افت وزن غیرقابل توضیح
• خونریزی گوارشی همراه با استفراغ خونی یا مدفوع تیره 

درمان عفونت با هلیکوباکتر پیلوری طبق معمول شامل دوره‌ای آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای کاهنده اسید معده است. در صورت ابراز علائم رفلاکس اسید، امکان پذیر داروهای اضافی یا تحول در رژیم غذایی و سبک زندگی پیشنهاد بشود.

چه عواملی سوزش معده را تشدید می‌کنند؟

شناخت عوامل تشدیدکننده سوزش معده و اتخاذ تدبیرها مناسب برای کنترل آن به بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از عوارض طویل مدت این مشکل پشتیبانی می‌کند. در ادامه به برخی از این عوامل تشدیدکننده این عارضه پرداخته‌ایم:

زمان غذا خوردن

نحوه و زمان مصرف غذا به شدت بر کارکرد دستگاه گوارش تاثییر می‌گذارد و از آنجا که این مشکل به برگشت اسید معده به مری مربوط می‌بشود، باید دقت اختصاصی‌ای به این قضیه داشت. صرف غذا در ساعات دیرهنگام شب علتافزایش تشکیل اسید معده می‌بشود که به‌علت موقعیت خوابیدن، اسید به راحتی به مری برگشته و علائم رفلاکس اسید را شدت می‌بخشد.

نحوه خوابیدن بعد از غذا

بعد از مصرف غذا، معده اغاز به هضم می‌کند و اسید معده به پشتیبانی آنزیم‌ها برای تجزیه مواد غذایی ترشح می‌بشود. در صورتی که بلافاصله سپس از غذا خوردن دراز بکشید، این حالت می‌تواند شرایطی تشکیل کند که اسید معده به سمت مری بازگردد و علتابراز سوزش معده و رفلاکس اسید بشود. 

برای افت خطر رفلاکس اسید و سوزش معده، بهتر است حداقل ۲ تا ۳ ساعت بعد از غذا خوردن دراز نکشید. در صورت نیاز به این کار، بهتر است سر را بالا نگه دارید. این کار می‌تواند به جلوگیری از برگشت اسید معده به مری پشتیبانی کند.

مصرف داروهای خاص

مصرف برخی داروها می‌تواند به طور چشمگیری علتافزایش تشکیل اسید معده و بدتر شدن بیماری سوزش معده و رفلاکس اسید معده بشود. این داروها به دلایل گوناگون کارکرد دریچه مری را مختل کرده که در نتیجه علتبرگشت اسید به مری و ابراز علائمی همانند سوزش سر دل خواهد شد.

سوزش معده در چه بیماری‌هایی دیده می‌بشود؟

سوزش معده امکان پذیر نشان‌دهنده مشکلات گوارشی مختلفی باشد. برخی از بیماری‌های گوارشی که علتافزایش تشکیل اسید معده یا برگشت اسید معده به مری خواهد شد نقش اساسی در سوزش سر دل دارند. در ادامه برخی از این بیماری‌های گوارشی را بازدید کرده‌ایم:

بیماری رفلاکس معده 

در رفلاکس معده به مری، اسید معده به مری باز می‌گردد که علتالتهاب و سوزش در ناحیه قفسه سینه می‌بشود. این بیماری به طور مکرر و مزمن در سوزش معده و علائم رفلاکس اسید نقش دارد.

زخم معده یا اثنی‌عشر

زخم معده یا زخم اثنی عشر به جراحت‌هایی اطلاق می‌بشود که در دیواره معده یا قسمت ابتدایی روده باریک (اثنی عشر) تشکیل می‌بشود. این زخم‌ها طبق معمولً به علت اثرات اسید معده روی دیواره‌های گوارشی به وجود می‌آیند و امکان پذیر علتابراز علائم مختلفی همانند سوزش معده، درد شدید در ناحیه معده، تهوع، نفخ و افت اشتها شوند.

فتق هیاتال

فتق هیاتال وقتی اتفاق می‌افتد که بخشی از معده از دیافراگم به بالا داخل قفسه سینه می‌بشود. این مشکل می‌تواند علتسوزش معده و رفلاکس اسید بشود، چون دریچه مری به خوبی نمی‌تواند اسید معده را مهار کند.

گاستریت (التهاب معده)

گاستریت با التهاب پوشش داخلی معده رخ می‌دهد. این التهاب به علت عفونت با هلیکوباکتر پیلوری، مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) یا مصرف الکل به وجود می‌آید. گاستریت طبق معمول با درد و سوزش در ناحیه معده همراه است.

چطور سوزش معده را درمان کنیم؟

درمان‌های مختلفی برای افت علائم سوزش معده وجود دارند که شامل درمان‌های خانگی، داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی و تحول سبک زندگی خواهد شد. در اینجا به بازدید بهترین راه حلهای درمان معده درد پرداخته‌ایم:

درمان دارویی سوزش معده

در تعداد بسیاری از موارد، داروهای بدون نسخه می‌توانند به افت علائم سوزش معده پشتیبانی کنند. انواع مختلفی از قرص معده درد به راحتی در دسترس می باشند و برای درمان علائم مختصر‌زمان موثر خواهند می بود:

آنتی‌اسید‌ها برای منفعت گیری مختصر‌زمان و مهارکننده‌های پمپ پروتون برای طویل‌زمان مورد منفعت گیری قرار می‌گیرند. منفعت گیری بیشتر از حد از این داروها با عوارضی همچون یبوست همراه خواهند می بود.

داروهای تجویزی توسط پزشک

در صورتی که علائم سوزش معده مزمن یا شدید باشند، امکان پذیر پزشک با تشخیص عارضه سوزش معده داروهای تجویزی بیشتری را پیشنهاد کند. این داروها طبق معمولً برای افرادی که به داروهای بدون نسخه جواب نمی‌دهند، سودمند می باشند. در جدول زیر، به با اهمیت ترین این داروها پرداخته‌ایم:

بعد از مراجعه به دکتر گوارش برای دریافت داروهای خود می‌توانید از امکان خواست آنلاین دارو منفعت گیری کنید.

تحول سبک زندگی

تحول سبک زندگی می‌تواند به طور مؤثری علائم سوزش معده و رفلاکس اسید را افت دهد. 

• افت وزن برای افت سختی بر معده
• ترک سیگار و الکل 
• خوابیدن با سر بالا و منفعت گیری از بالش‌های بلندتر 
• افت استرس با منفعت گیری از تکنیک‌های همانند یوگا یا تنفس عمیق

درمان خانگی سوزش معده

برای افت علائم سوزش معده، راه حلهای درمان خانگی و طبیعی می‌توانند به بهبود حالت گوارشی و افت ناراحتی‌ها پشتیبانی کنند. این درمان‌ها زیاد تر به بهبود کارکرد معده و افت ترشح اسید پشتیبانی می‌کنند و می‌توانند به گفتن مکملی برای درمان‌های دارویی منفعت گیری شوند.

بهترین دمنوش‌ها برای سوزش معده

برخی از دمنوش‌ها به اسایش معده پشتیبانی کرده و التهاب آن را افت خواهند داد. 

• دمنوش بابونه: به علت برخورداری از خواص ضدالتهابی و آرام‌قسمت 
• دمنوش زنجبیل: افت سوزش معده و تهوع به علت خواص ضدالتهابی و ضد درد 
• دمنوش نعناع: موثر در تسکین درد معده و افت اسپاسم‌های گوارشی همچون اسپاسم معده

این دمنوش‌ها به طور طبیعی کارکرد معده را بهبود می‌بخشند و علائم رفلاکس اسید را افت خواهند داد.

مصرف غذاهای تسکین‌دهنده

برای افت درد ناشی از سوزش معده، مصرف برخی خوراکی‌ها سودمند خواهد می بود. 

• موز: خنثی کردن اسید معده و بهبود درد به علت خاصیت قلیایی 
• آب برگ کدو: تسکین التهاب معده و بهبود هضم غذا
• زنجبیل: افت درد و التهاب معده به علت خاصیت ضدالتهابی 
• برنج سفید و سیب‌زمینی پخته: افت درد و ناراحتی معده

تغذیه مناسب در وعده شام

برای جلوگیری از سوزش معده، دقت به تغذیه در وعده شام از اهمیت اختصاصی‌ای برخوردار است. 

• بهتر است شام را سریعتر میل کنید تا معده زمان هضم غذا را داشته باشد و اسید معده قبل از خواب به مری باز نگردد. 
• مصرف غذاهای سبک و کم چرب همانند سبزیجات بخارپز، مرغ بدون پوست و ماهی می‌توانند به راحتی هضم شوند و به معده سختی نیاورند. 
• از مصرف غذاهای سنگین، چرب، تند یا سرخ‌کردنی برای شام خودداری کنید، چون این غذاها می‌توانند به افزایش اسید معده و تشدید سوزش معده منجر شوند. 
• نوشیدن آب کافی در طول شب به جلوگیری از خشکی معده و هیدراته نگه داشتن بدن پشتیبانی می‌کند.

تحول در عادات غذایی

تغییرات ساده در رژیم غذایی و عادات غذایی به‌طور قابل توجهی به بهبود حالت گوارشی پشتیبانی می‌کنند و نیاز به دارو را افت خواهند داد. این تغییرات شامل موارد زیر می باشند:

• مصرف قولهای غذایی کوچک و متناوب
• پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده
• گنجاندن غذاهای ملایم در رژیم غذایی
• نوشیدن آب سپس از غذا
• پرهیز از خوردن غذا درست قبل از خواب 

راه حلهای پیشگیری از سوزش معده

پیشگیری از سوزش معده با انجام تغییرات ساده در سبک زندگی و عادات غذایی مقدور است. مراعات برخی اصول می‌تواند به افت علائم رفلاکس اسید معده و جلوگیری از تشدید سوزش معده پشتیبانی کند.

• نحوه غذا خوردن: بهتر است غذا را به آرامی میل کنید و هر لقمه را به طور کامل بجوید. 
• اجتناب از خوردن قبل از خواب: حداقل ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب از خوردن غذا خودداری کنید. این کار به معده اجازه می‌دهد که غذا را هضم کرده و از برگشت اسید به مری جلوگیری بشود.
• افت وزن: فعالیت‌های ورزشی منظم و مراعات یک رژیم غذایی متعادل به افت وزن و بهبود کارکرد گوارشی پشتیبانی می‌کند.
• محدود کردن غذاهای محرک: همچون غذاهای چرب، تند، پرادویه، مرکبات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار و غذاهای ملایم‌تر و کم چرب را جانشین آن‌ها کنید.

چه وقتی برای سوزش معده باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر سوزش معده به طور مداوم ادامه یابد یا با علائم دلواپس‌کننده فرد دیگر همراه بشود، مراجعه به دکتر گوارش الزامی است. تداوم سوزش معده برای بیشتر از چند هفته می‌تواند نشانه‌ای از بیماری های معده جدی‌تری همانند بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا زخم معده باشد که نیاز به درمان تخصصی دارد. اگر این علائم با افت وزن غیرقابل توضیح، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه همراه باشد، این امکان پذیر نشان‌دهنده خونریزی در دستگاه گوارش یا زخم‌های معده باشد.

سوزش معده؛ افت‌دهنده کیفیت زندگی

سوزش معده یک مشکل گوارشی رایج است که طبق معمول به علت برگشت اسید معده به مری یا التهاب معده تشکیل می‌بشود. این مشکل می‌تواند ناشی از عواملی همانند رفلاکس اسید معده، عفونت هلیکوباکتر پیلوری و زخم معده باشد. علائم آن شامل سوزش در ناحیه قفسه سینه یا شکم است که با پرخوری، استرس یا غذاهای محرک تشدید می‌بشود.

درمان این عارضه شامل درمان‌های خانگی همانند دمنوش‌های آرام‌قسمت، تغییرات تغذیه‌ای و داروهای بدون نسخه همانند فاموتیدین و لانزوپرازول است. در موارد شدیدتر، درمان سوزش معده با جراحی فوندوپلیکاسیون صورت می‌گیرد. برای جلوگیری از وخیم شدن این عارضه، تشخیص بیماری سوزش معده و درمان آن به دکتر گوارش مراجعه کنید. برای منفعت گیری از خدمات دکتر گوارش آنلاین به سایت دکتردکتر داخل شده و از امکان نوبت دهی اینترنتی این متخصص منفعت‌مند شوید. 

منبع های:

nhs.uk

mayoclinic.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری