پوست ریزی نوزاد نشانه چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟_رنگو

پوست ریزی نوزاد به معنی پوسته‌پوسته‌شدن نوزاد در روز‌ها و هفته‌های نخستین سپس از تولد است. این اتفاق با این که طبیعی و شایع است، اما زیاد تر در نوزادان دیررس، اتفاق می‌افتد.

عوامل مختلفی همانند تماس با مایع آمنیوتیک، ژنتیک، نوع پوست نوزاد، شرایط محیطی بعد از تولد، ابتلا به برخی از بیماری‌های پوستی و راه حلهای مراقبتی در این خصوص دخیل‌اند. در زیاد تر موارد، ریزش پوست به‌خودی خودی از بین بردن شده و نیازی به مداخلات پزشکی نیست. با‌این‌حال اگر با علائمی همانند خارش، سوزش، التهاب و بثورات پوستی همراه باشد، والدین باید به پزشک متخصص مراجعه کنند. 

برای بازدید جامع‌تر، این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بازدید پوست ریزی نوزاد و نکات مهم مربوط به آن تعلق می‌دهیم. 

اگر سوالی داشتید، در انتهای نوشته بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر جواب دهد.

چرا نوزادان دچار پوست ریزی می‌‌شوند؟

پوست ریزی فرآیندی طبیعی است که به‌علت تلاش نوزاد برای تطبیق با محیط خارج از رحم اتفاق می‌افتد. این حالت بنابه‌دلایل گوناگون ابراز می‌کند که در ادامه بازدید می‌کنیم:

سن حاملگی مادر زمان تولد نوزاد 

سن حاملگی مادر یکی از  علل پوسته ریزی نوزادان است. در صورتی که نوزاد دیرتر از ۴۰ هفتگی و سریعتر از ۳۷ هفتگی متولد بشود، گمان پوست‌ریزی افزایش می‌یابد. نکات مهم در خصوص هرکدام از زمان‌های فوق عبارت هستند از :

• هفته ۴۰؛ از بین رفتن لایه محافظت از پوست در نتیجه تماس پوست نوزاد با مایع آمنیوتیک
• هفته ۳۷؛ حساسیت و نازکی پوست نوزاد درنتیجه زایمان زودرس

مسئله! گمان پوست‌ریزی نوزاد در هفته ۳۷ زیاد کمتر از هفته چهلم بارداری است.

با استناد به مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت pampers،

لایه‌برداری یا پوسته‌پوسته شدن نوراد در چند هفته اول سپس از زایمان، طبیعی بوده و جای نگرانی نیست.

با‌این‌حال، اگر این مشکل با بیماری‌هایی همانند اگزما و پسوریازیس نوزادی اتفاق بیفتد، مراجعه به پزشک الزامی است.

از بین رفتن لایه محافظ پوست سپس از تولد

در داخل رحم، پوست نوزاد با ماده‌ای به نام «ورنیکس کازئوزا» پوشیده شده است. ورنیکس کازئوزا نوعی ماده چسبنده، چرب و سفید رنگ است که پوست نوزاد را در برابر تماس با مایع آمنیوتیک محافظت می‌کند. بعد از تولد، این لایه محافظتی کم کم از بین رفته و لایه‌های سطحی پوست به مرور پوسته‌پوسته خواهد شد.

ژنتیک و نوع پوست نوزاد 

نوزادانی که بنابه‌دلایل ژنتیکی پوست خشک و حساسی دارند، زیاد تر از دیگر نوزادان دچار پوست ریزی خواهد شد. یقیناً نوع پوست نوزاد نیز در این خصوص تاثییر دارد. چون نوزادانی که پوست چرب و ضخیمی دارند، کمتر از سایرین دچار پوست ریزی خواهد شد. 

شرایط محیطی و مراقبتی سپس از تولد 

یکی از با اهمیت ترین مواردی که در ریزش پوست نوزاد تاثییر دارد، عوامل محیطی و مراقبتی سپس از تولد است. با اهمیت ترین نکات تاثییر گذار در این خصوص عبارت هستند از:

• رشد اولیه نوزاد در هوای سرد و خشک؛ در صورتی که نوزاد در محیطی با دما و رطوبت پایین رشد کند، دچار پوست‌ریزی می‌بشود. برای کنترل این موقعیت، تنظیم دمای محیط رشد کودک زیاد مهم است. 
• گرما؛ قرار گرفتن نوزاد در معرض گرما یا منبع های گرمایشی از جمله بخاری، شومینه و دیگر موارد، گمان پوست‌ریزی را افزایش می‌دهد. این حالت جهت افت رطوبت محیط و تحریک پوست نوزاد می‌بشود.
• لمس پوست صورت و بدن نوزاد؛ پوست نوزاد در هفته‌های نخستین تولد زیاد حساس و لطیف است. از‌این‌رو هرگونه تماس با دست‌های کثیف، بوسیدن بدون احتیاط و تماس بزاق دهان دیگران با پوست نوزاد، جهت تحریک و پوست‌ریزی می‌بشود.
• آلرژی نوزادی؛ نوزاد تازه متولد‌شده، امکان پذیر به تعداد بسیاری از عوامل محیطی یا منبع های غذایی حساسیت نشان دهد. جنس لباس، نوع شوینده‌ها، جنس پوشک و حتی نوع شیری که نوزاد مصرف می‌کند، از این دست می باشند. برای مثال، ابتلا به راش پوستی در کودکان نیز به‌علت آلرژی به پوشک اتفاق می‌افتد. همه موارد مذکور امکان پذیر بر پوست‌ریزی نوزاد و ابراز التهاب تاثییر داشته باشند.

کسب آگاهی در رابطه نکات فوق و مراعات آنها در جهت پیشگیری از ریزش پوست نوزاد زیاد مهم است.

بیماری‌های پوستی و مشکلات عرصه‌ای

برخی از نوزادان، به‌علت ابتلا به بیماری‌های مادرزادی پوستی همانند اگزما یا پسوریازیس، دچار پوست‌ریزی خواهد شد. این چنین، کم‌آبی بدن نوزاد نیز در این خصوص تاثییر گذار است. 

ابتلا به ایکتیوز

ابتلا به برخی از بیماری‌های پوستی همانند ایکتیوز در دوران نوزادی با پوسته‌پوسته شدن بدن نوزاد، خارش و خشکی ابراز می‌کند. این چنین امکان پذیر همراه با پوسته پوسته شدن، به طور لکه‌های سفید، قهوه‌ای تیره یا خاکستری نیز قابل تشخیص باشد.

ابتلا به اگزما و پسوریازیس

اگزما و پسوریازیس دو نوع بیماری پوستی می باشند که گمان می‌رود ژنتیک و عوامل محیطی در ابراز آنها تاثییر دارند. این بیماری‌ها امکان پذیر از همان هفته‌های آغازین بعد از تولد اغاز شده و پوست نوزاد را به خود دچار کنند. در حالت کلی، اگر ریزش پوست نوزاد با التهاب، تورم و خارش همراه باشد، امکان ابتلای او به این بیماری‌ها وجود دارد.

ابتلا به کلاهک گهواره‌ای

در صورتی که پوست‌ریزی نوزاد از ناحیه سر اتفاق بیفتد، ابتلای نوزاد به بیماری کلاهک گهواره‌ای را مشخص می کند. کلاهگ گهواره‌ای نوعی بیماری پوستی بی‌خطر است و طبق معمولً به خودی خود رفع می‌بشود. با‌این‌حال، اگر علائم آن وخیم‌تر شد حتماً به پزشک مراجعه کنید.

تکامل نیافتن غدد چربی پوست 

در روزهای نخست سپس از تولد، غدد چربی پوست نوزاد به‌طور کامل فعال نمی‌شوند. درنتیجه، قادر به تشکیل چربی به مقدار کافی برای نگه داری رطوبت پوست نیستند. این نوشته سپس از گذشت چند روز به خشکی پوست و پوسته‌پوسته‌شدن آن منجر می‌بشود. 

استحمام نادرست

اگر والدین نوزاد خود را بیشتر از اندازه در حمام بشویند، مخصوصاً اگر زمان استحمام از صابون‌های قوی و معطر منفعت گیری کنند، چربی سطح پوست نوزاد از بین رفته و خشکی پوست افزایش می‌یابد. در این حالت، اگر والدین سپس از حمام از لوسیون‌های مرطوب‌کننده منفعت گیری نکنند، گمان پوست ریزی افزایش می‌یابد.

کدام اندام‌های نوزاد دچار پوست‌ریزی خواهد شد؟

این حالت در نقاط مختلفی از پوست نوزاد ابراز می‌کند. با‌این‌حال، اندام‌هایی که گمان درگیری آنها زیاد تر است عبارت هستند از: 

• پوسته ریزی ابرو نوزاد
• پوسته ریزی سر نوزاد
• پوسته ریزی صورت نوزاد
• پوسته ریزی دست­ها و پاها
• پوسته ریزی شکم و کمر نوزاد 

مسئله! علائمی که به گمان زیادً با ابراز پوسته ریزی در نوزاد ابراز می‌کنند، شامل خارش، التهاب، ظهور دانه‌های چرکی، تب و حس ناراحتی است.

پوست‌ریزی در نوزادان چه وقتی خطرناک است؟

با این که این حالت در برخی نوزادان عادی است، اما گه‌گاه امکان پذیر خطرناک باشد. چند مورد از موقعیت‌های خطرناک زمان ابراز این حالت عبارت هستند از:

• وجود قرمزی و التهاب شدید
• ابراز بثورات پوستی همراه با تب یا تغییرات دیگر 
• زخمی‌شدن و پوسته‌پوسته‌شدن زیاد شدید و مداوم 

جزئیات مهم را در ربط با موارد فوق در ادامه نوشته بازدید می کنیم.

وجود قرمزی و التهاب شدید

اگر نواحی پوسته‌پوسته‌شده دچار التهاب و قرمزی شوند، به گمان زیادً نشانه وجود عفونت پوستی همانند درماتیت سبورئیک یا عفونت‌های قارچی است. این چنین، ابتلا به پسوریازیس نوزادی نیز یکی دیگر از دلایل قرمزی و التهاب در این نواحی است. در صورت روبه رو با این موارد حتماً به پزشک مراجعه کنید.

پوست‌ریزی همراه با ترک‌های عمیق یا زخم

این اتفاق، در صورت خشکی شدید پوست نوزاد و ترک‌های عمیق ابراز می‌کند. در اکثر موارد، علت ابراز این زخم‌ها ابتلای نوزاد به بیماری‌هایی همانند اگزما یا دیگر بیماری‌های پوستی مادرزادی است. 

تشکیل تاول و ترشح‌های چرکی

این حالت، به گمان زیادً به‌علت ابتلای نوزاد به عفونت‌های باکتریایی همانند زردزخم ابراز کند. این نوع از عفونت‌ها، به مداخلات پزشکی سریع و مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک نیاز دارند. 

بی‌قراری نوزاد همراه با تب و گریه

وقتی که نوزاد همراه با پوسته‌پوسته‌شدن بیشتر از اندازه بی‌قرار باشد، یا مشکلاتی همانند تب و اسهال را همزمان توانایی کند، به گمان زیادً به نوعی بیماری عفونی یا سیستمیک مبتلا است. 

بهبود نیافتن زخم‌ها سپس از گذشت چند هفته

پوست‌ریزی نوزاد طبق معمولً بین ۱ تا ۳ هفته بعد از تولد از بین بردن می‌بشود. در صورتی که این حالت سپس از یکماه و زیاد تر ادامه اشکار کند، والدین حتماً باید به دکتر پوست و دکتر کودکان مراجعه کنند. 

بازدید راه حلهای مراقبت از پوست نوزاد برای افت پوست‌ریزی

چند مورد از با اهمیت ترین راه حلهای مراقبتی در این خصوص موارد زیر را شامل خواهد شد:

منفعت گیری از شوینده‌های ملایم مخصوص نوزادان

پوست نوزاد زیاد حساس است. از‌این‌رو منفعت گیری از شوینده‌های قوی تبدیل تحریک و خشک‌شدن پوست وی می‌بشود. برای جلوگیری از پوست‌ریزی، زمان استحمام نوزاد نکات زیر را در نظر بگیرید: 

• از صابون‌ها و شامپوهای بدون عطر که مقدار pH متعادلی دارند منفعت گیری کنید؛
• نوزاد را بیش‌از حد نشویید؛
• از صابون‌های معطر و قوی منفعت گیری نکنید. 

چون، صابون‌های زیاد قوی چربی‌های طبیعی پوست را از بین برده و خشکی تشکیل می‌کنند. 

تنظیم دمای محیط و جلوگیری از خشکی یا گرمای شدید

قرار گرفتن نوزاد در محیط‌های زیاد گرم یا خشک، شدت پوست‌ریزی را افزایش می‌دهد. از‌این‌رو، نظر می‌کنیم دمای اتاق را در نزدیک به ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد نگه داری کرده و در صورت خشک بودن هوا از دستگاه بخور سرد منفعت گیری کنید. این چنین، بهتر است لباس‌های نوزاد را از جنس نخ و پنبه انتخاب کنید تا پوست او تحریک نشود.

مرطوب کردن پوست نوزاد با روغن‌ها و لوسیون‌های مناسب

سپس از استحمام، منفعت گیری از مرطوب‌کننده‌های مخصوص نوزاد زیاد مهم است. برای مثال، منفعت گیری از روغن‌های طبیعی همانند روغن نارگیل، بادام شیرین و دیگر روغن‌های گیاهی، رطوبت پوست نوزاد را نگه داری می‌کنند.

مسئله! دقت داشته باشید که این محصولات حتماً فاقد مواد شیمیایی حساسیت‌زا باشند.

بازدید انواع راه حلهای درمانی ریزش پوست در نوزادان

در حالت کلی، درمان پوسته ریزی نوزادان به راه حلهای زیر انجام می‌گیرد:

• درمان پزشکی؛ شامل منفعت گیری از دارو و پماد‌های تجویزی
• درمان طب سنتی؛ مراعات نکات مهم برای پیشگیری از ابراز پوست‌ریزی
• درمان‌های خانگی؛ انجام چند مسئله ساده برای مدیریت ریزش پوست نوزاد

در ادامه، جزئیات مهم را در خصوص با موارد فوق بازدید می کنیم.

درمان پزشکی

در زیاد تر موارد، ریزش پوست نوزاد یک فرایند طبیعی است که نیازی به درمان پزشکی ندارد. بااین‌حال، اگر این حالت با قرمزی، التهاب، ترک‌های پوستی یا عفونت همراه باشد، مراجعه به پزشک الزامی است. در برخی موارد، پزشک متخصص منفعت گیری از کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص، پمادهای حاوی لانولین یا حتی داروهای ضدالتهابی ملایم را تجویز می‌کند.
مسئله! در صورتی که خشکی پوست نوزاد زیاد شدید باشد، پزشک به گمان زیاد تشکیل چند تحول در راه حلهای مراقبتی و منفعت گیری از شوینده‌های خاص را برای نوزاد تجویز کند.

درمان طب سنتی

برخی از پزشکان طب سنتی، سپس از بازدید شرایط پوستی و مقدار حساسیت پوست نوزاد، نکات زیر را به مادران پیشنهاد می‌کنند:

• اجتناب از مصرف غذاهایی که طبع زیاد گرم و خشک دارند؛
• اجتناب از مصرف غذاهایی که با ادویه‌های گوناگون طعم‌دار شده‌اند؛
• اجتناب از مصرف گوجه‌فرنگی، بادمجان، تخم‌مرغ و دیگر منبع های غذایی حساسیت‌زا
• ماساژ پوست نوزاد با آب جوی دوسر پخته‌شده برای کنترل خارش و پوسته‌پوسته‌شدن نوزاد.

پیشنهاد می‌کنیم که پیش از انجام راهکار‌های فوق با پزشک مشورت کنید.

درمان‌های خانگی

در صورتی که پوسته‌ریزی نوزاد خفیف و طبیعی باشد، با مراقبت‌ها و راه حلهای خانگی زیر از بین بردن خواهد شد. برای مثال:

منفعت گیری از روغن‌های طبیعی همانند روغن بادام و نارگیل

روغن‌های طبیعی، بهترین گزینه‌های مرطوب کردن پوست نوزاد و افت پوسته‌ریزی آنها به شمار می‌روال. این روغن‌ها خاصیت ضدالتهابی و آبرسانی داشته و بدون مسدود کردن منافذ پوستی، رطوبت را نگه داری می‌کنند. درنتیجه، پیشنهاد می‌کنیم سپس از استحمام نوزاد با مقدار مقداری از این روغن‌ها پوست نوزاد را ماساژ دهید.

پرهیز از استحمام طویل‌زمان

استحمام بیشتر از حد یا طویل‌زمان، چربی‌های طبیعی پوست نوزاد را از بین برده و مقدار خشکی و پوسته‌ریزی را افزایش خواهند داد. به‌این‌منظور، بهتر است زمان‌زمان استحمام نوزاد با آب گرم بیشتر از ۵ تا ۱۰ دقیقه طول نکشد. این چنین زمان استحمام، منفعت گیری از مواد شوینده بدون عطر و مواد شیمایی زیاد مهم است.

مسئله! نوزاد خود را با آب ولرم مایل به گرم حمام کنید.

پوشاندن لباس‌های نرم و نخی برای جلوگیری از تحریک پوست

برای جلوگیری از تحریک پوست نوزاد، منفعت گیری از لباس‌های نخی و نرم که از الیاف طبیعی ساخته شده‌اند، زیاد مهم است. چون، منفعت گیری از پارچه‌های مصنوعی یا لباس‌های زبر جهت خشکی پوست نوزاد و تشدید پوسته‌ریزی می‌بشود. این چنین، بهتر است لباس‌های نوزاد را با شوینده‌های مخصوص و بدون مواد حساسیت‌زا بشویید تا پوست تحریک نشود.

دیگر نکات مهم

در نهایت، مراعات نکات زیر برای مدیریت ریزش پوست نوزادان موثر است:

• نوزاد را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید؛ چون امکان پذیر التهاب، سوزش و خارش تشکیل بشود؛
• حوله یا دستمال را روی پوست نوزاد نکشید؛ اصطکاک حوله و دستمال امکان پذیر پوست را تحریک کند؛
• با منفعت گیری از روغن‌های طبیعی همانند روغن آووکادو و روغن هسته انگور، پوست نوزاد خود را چرب نگه دارید.

با مراعات نکات فوق، تاحد بسیاری می‌توانید از ابراز پوست‌ریزی جلوگیری کنید.

راه حلهای پیشگیری از ریزش پوست نوزادان

مراعات چند مسئله مهم و دقت به پیشنهاد‌های پزشکی و خانگی زیر، برای پیشگیری از ریزش پوست نوزادان تاثیرگذار است:

برای آشنایی دقیق با راه حلهای پیشگیرانه، می‌توانید از متخصصین پوست و  دکتر کودکان پشتیبانی بگیرید.

چه وقتی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در زیاد تر موارد، پوست‌ریزی نوزاد طبیعی بوده و با مراقبت‌های ساده رفع می‌بشود. اما در روبه رو، بعضی اوقات اوقات برای جلوگیری از مشکلات جدی مراجعه به پزشک الزامی است. این موقعیت‌ها عبارت هستند از:

ریزش پوست همراه با علائم حساسیتی شدید

اگر پوست نوزاد علاوه بر پوسته‌ریزی، دچار قرمزی شدید، خارش مداوم، تورم یا کهیر بشود، امکان پذیر نشانه‌ای از عکس العمل آلرژیک باشد. این حساسیت می‌تواند به‌علت منفعت گیری از مواد شوینده، لباس‌های نامناسب، محصولات مراقبتی یا حتی آلرژی‌ ابراز کند. در این چنین شرایطی، مراجعه به پزشک برای تعیین و تشخیص علت و انتخاب روش درمانی مناسب زیاد مهم است.

بهبود نیافتن پوست نوزاد بعد از چند هفته

پوسته‌ریزی طبیعی طبق معمولً درعرض چند هفته افت یافته و علائم آن تاحدودی از بین بردن خواهد شد. اما اگر این مشکل برای زمان طویل ادامه داشته باشد یا شدت آن افزایش اشکار کند، مراجعه والدین به پزشک الزامی است. دلایل مختلفی همانند مشکلات پوستی، افترطوبت یا حتی ابتلا به برخی از بیماری‌های عرصه‌ای به گمان زیادً در این خصوص دخیل‌اند.

پوست‌ریزی همراه با ترک، خونریزی یا علائم عفونت

اگر پوست نوزاد دچار زخم، ترک، خونریزی یا علائمی همانند ترشح مایع زردرنگ، التهاب و تب همراه باشد، گمان ابراز عفونت پوستی وجود دارد. در این موارد، مراجعه سریع به پزشک برای جلوگیری گسترش عفونت و مشکلات دیگر زیاد مهم است.

برای کسب آگاهی زیاد تر در این خصوص، می‌توانید با مراجعه به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر، زمان مشاوره آنلاین دکتر اطفال در سراسر ایران را ثبت کنید.

منبع های:

mayoclinic.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری