۱۰ حقیقت حیرت‌انگیز درمورد عنکبوت‌ها که باید بدانید!_رنگو

به گمان زیادً زیاد از ما از عنکبوت‌ها می‌ترسیم، اما باید بدانید که این همسایگان ترسناک – که عمدتاً در هر جایی یافت خواهد شد – زیاد برای طبیعت سودمند می باشند. این حشرات این چنین ویژگی‌هایی حیرت‌انگیز دارند و دانشمندان برای قرن‌ها تلاش کرده‌اند تا از رموز مرتبط با این ویژگی‌ها پرده بردارند. در این مقاله برخی از ویژگی‌های خاص عنکبوت را می‌خوانیم.

۱- همه عنکبوت‌ها تار نمی‌سازند

بر پایه تحقیقات، بیشتر از چهل هزار نوع عنکبوت در دنیا وجود دارد که تنها نیمی از آن‌ها قادر به ساختن تار می باشند. روزانه ۲۵۰ حشره در هر تار به دام می‌افتد. تار تنیده‌شده سرشار از ویتامین K است که به انعقاد خون و توقف خونریزی پشتیبانی می‌کند. یونانیان و اهالی روم بوستان از تار عنکبوت برای جلوگیری از خونریزی و پانسمان زخم منفعت گیری می‌کردند.

۲- تار عنکبوت از فولاد نیرومندتر است!

تار عنکبوت از پنبه سبک‌تر و تا هزار برابر نازک‌تر از یک تار موی انسان است. بااین‌حال، تار از مقاومت زیاد بالایی برخوردار بوده که واقعاً حیرت‌انگیز است. احتمالا قیاس تار عنکبوت با فولاد شگفت به‌نظر بیاید، اما دلنشین است بدانید که اگر فولاد را به‌اندازه تار عنکبوت نازک و سبک کنیم، مقاومتی که از خود مشخص می کند کمتر از تار عنکبوت است!

هرچند امکان پذیر تار به‌اندازه فولاد سخت نباشد، اما استحکام کششی آن در تحمل وزن زیاد تر است. مطالعات در دانشگاه «بریستول» نشان داده است که تار عنکبوت پنج برابر نیرومندتر از تار فولادی با همان قطر است.

علاوه‌براین، تار عنکبوت زیاد کشسان است و تا چهار برابر طول اولیه خود کشیده می‌بشود – بدون آنکه پاره بشود؛ درحالی‌که تار فولادی با همان قطر این چنین قابلیتی ندارد.

تار عنکبوت می‌تواند تا دمای منفی چهل درجه نیز استحکام خود را نگه داری کند.

محاسبات مشخص می کند که یک تار با قطر مداد از چنان استحکامی برخوردار است که می‌تواند یک هواپیمای بویٔینگ ۷۴۷ را بکشد. یقیناً این یک فرضیه بوده و تا این مدت مورد آزمایش قرار نگرفته است، اما اعداد و رقم های از پیروزی‌آمیز بودن این آزمایش خبر خواهند داد.

۳- عنکبوت‌ها برای هر هدفی یک نوع تار می‌بافند!

برخلاف دیگر حشرات که قابلیت تنیدن تنها یک نوع تار را دارند، عنکبوت‌ها می‌توانند انواع مختلفی تار برای اهداف متفاوت تشکیل کنند. دانشمندان می‌گویند هیچ‌کس تا این مدت نمی‌داند دقیقاً چند نوع تار عنکبوت وجود دارد، اما محققان چند دسته مهم برای ساختار تار شناسایی و دسته‌بندی کرده‌اند و باور دارند هر عنکبوت تا هفت نوع گوناگون تار می‌سازد.

عنکبوت‌ها همانند کارخانه‌های تشکیل ابریشم می باشند. در داخل بدن آن‌ها، نوعی پروتیٔین به‌صورت مایع در غلظت بالا ذخیره می‌بشود و بعد از آنکه از بدن عنکبوت به‌منظور تنیدن تار خارج می‌بشود، تبدیل به نخ‌های جامد از جنس ابریشم می‌بشود.

تارها با اهداف خاصی تنیده خواهد شد. برای مثال، اگر عنکبوت بخواهد حشراتی را جذب کند که بزرگ‌تر می باشند، از نوعی ابریشم تولیدشده در بدنش منفعت گیری می‌کند که کشسانی بیشتری دارد.

اگر وجود باکتری یا قارچ در محیط، سلامت ساختار تار را تحت تأثیر قرار دهد، عنکبوت از نوعی پروتیٔین خاص در بدن خود برای تنیدن تار منفعت گیری می‌کند که قابلیت زدودن قارچ و باکتری را با مرطوب نگه‌داشتن تار دارد.

۴- همه تکه‌های تار چسبنده نیست

ساختار یک تار عنکبوت بزرگ را فکر کنید؛ تارها عمدتاً چندضلعی‌های هم‌مرکز می باشند که توسط تارهای مختصر‌تر به‌هم متصل شده‌اند. عنکبوت‌ها در ساخت هر تکه از تار عمدتاً از انواع گوناگون پروتیٔین در بدن خود منفعت گیری می‌کنند. بعد لزومی ندارد که همه تکه‌های یک شبکه تار چسبنده باشد.

قمست‌های چسبنده تار از نوعی پروتیٔین در بدن عنکبوت ساخته می‌بشود که از چسب‌های پلیمری نیرومندتر هستد.

عنکبوت‌ها عمدتاً مرکز تار را با پروتیٔین‌های نچسب می‌سازند تا خود به‌راحتی در آن ناحیه مرکزی حرکت کنند. اگر عنکبوت نیاز به حرکت روی نواحی چسبنده داشته باشد، روی پنجه‌های پاهای خود راه می‌رود که به تار نمی‌چسبند!

۵- عنکبوت‌ها زیاد تر هر روز تار خود را جانشین می‌کنند

تعداد بسیاری از عنکبوت‌ها هر روز تار خود را معاوضه و با تار جدیدی جانشین می‌کنند. این کار زیاد انرژی‌بر بوده و بعضی اوقات عنکبوت همه روز را مشغول جایگزینی تار است. هرچه تار بزرگ‌تر باشد، حشرات بیشتری به دام می‌افتند و عنکبوت‌ غذای بیشتری برای خوردن دارد، اما از سویی دیگر، جایگزینی هر روز آن نیز کار دشوارتری است.

۶- عنکبوت‌ها تار خود را همانند گیتار کوک می‌کنند

تار تنیده‌شده نسبت به هر ارتعاشی زیاد حساس است، چون عنکبوت به پشتیبانی همین ارتعاش از به دام افتادن حشرات در آن به‌گفتن وعده غذایی یا وجود شکارچی‌ها آگاه می‌بشود.

دانشمندان در سال‌های تازه دریافته‌اند که عنکبوت‌ می‌تواند تار را همانند گیتار کوک کند؛ به این معنی که کشش ریسمان‌های ابریشم بین اتصالات آن‌ها در تار را تنظیم کند! اگر تارها محکم شده باشند، ارتعاش کمتری حس می‌بشود. اندام‌های میکروسکوپی که روی پاهای عنکبوت می باشند، به او اجازه خواهند داد که ارتعاشات را حتی تا حد نانومتری حس کند.

این حشرات شگفت انگیز حتی قادرند علت آنچه جهت ارتعاش تار شده است، گمان بزنند. نوع ارتعاش به‌وجودآمده اطلاعات ارزشمندی را در اختیار عنکبوت قرار می‌دهد. عنکبوت‌ها خودشان بعضی اوقات تار را به ارتعاش درمی‌آورند تا کیفیت آن را بازدید و برسی کنند. اگر کیفیت تار موردتأیید آن‌ها نباشد، تار را جانشین کرده یا آن را مجدداً کوک می‌کنند.

۷- استحکام تار به نور، دما و رطوبت محیط بستگی دارد

هرچند که تارها زیاد مستحکم و قوی می باشند، اما استحکام آن‌ها تحت تأثیر نور، دما و رطوبت محیط متغیر است.

دانشمندان کشف کرده‌اند که نور فرابنفش بر مقدار چسبندگی تار تأثیر مستقیم دارد. عنکبوت‌هایی که در نواحی همانند باغ با تابش مستقیم آفتاب زندگی می‌کنند، تارهایی مستحکم‌تر و مقاومت‌تر در برابر تابش خورشید تشکیل می‌کنند. درعوض، عنکبوت‌های شب‌زی که در شب تار می‌تنند، تارهای نازک‌تری دارند که از مقاومت کمتری برخوردار است.

۸- تنیدن تار تنها برای به دام انداختن حشرات نیست

احتمالا همه ما فکر کنیم تار عنکبوت برای به دام انداختن حشرات است؛ اما این تنها مقصد عنکبوت در تنیدن تار نیست. گونه‌های گوناگون عنکبوت با اهداف گوناگون تار تشکیل می‌کنند. برخی با منفعت گیری از تار، محفظه‌های تخم‌مرغ‌شکل می‌سازند تا از آن به‌گفتن پناهگاه برای خود منفعت گیری کنند.

مقصد برخی دیگر، جلوگیری از جریان باد است. درواقع عنکبوت تار می‌سازد تا شدت باد را در محل زندگی کوچک خود افت دهد.

درنهایت گونه‌هایی از عنکبوت نیز می باشند که از تار خود همانند نردبان منفعت گیری کرده و مهاجرت می‌کنند. آن‌ها تار می‌سازند تا روی آن حرکت کرده و به نقاطی دیگر بروند.

۹- برخی عنکبوت‌ها آبشش دارند!

گونه خاصی عنکبوت در اروپا و آسیا وجود دارد که همه عمر خود را زیر آب می‌گذراند. این گونه خاص در زیر آب تارهایی می‌سازد که به گیاهان آبزی وصل می‌بشود و تا سطح آب ادامه اشکار می‌کند. عنکبوت روی این تارها حرکت کرده، خود را به سطح آب می‌رساند و تکه توپی‌همانند پشت خود را از آب بیرون می‌آورد تا حباب‌های هوا را بین موهای ریز بدن خود جمع کند و بعد از آنکه به درون آب برگشت، از آن برای نفس‌کشیدن منفعت گیری کند.

دانشمندان اخیراً دریافته‌اند که این گونه خاص می‌تواند اکسیژن حاضر در آب را نیز جذب کند. بعد آن‌ها به‌نوعی آبشش دارند و با منفعت گیری از این روش می‌توانند برای یک روز کامل درون آب بمانند.

۱۰- حشرات خودشان به‌سمت تار جذب خواهد شد

تاری که عنکبوت تهیه می‌کند، در نور فرابنفش زیاد درخشان و زیباست. اکثر حشراتی که عنکبوت آن‌ها را می‌بلعد نیز قادرند نور فرابنفش را ببینند و به‌سمت آن جذب شوند.

بعد حشرات خودشان به‌سمت تار می‌آیند و در آن به دام می‌افتند. این یک توانایی شگفت انگیز است که عنکبوت تنها با تنیدن تار حشرات موردنظر خود را به‌سمت خانه‌اش می‌کشد اما بااین‌حال، برای خود عنکبوت نیز خطرناک است. هرچه تار بزرگ‌تر باشد، درخشش آن در فرابنفش زیاد تر بوده و گمان آن که خود عنکبوت توسط شکارچی‌هایش بلعیده بشود نیز زیاد تر است.